Lleidako Suda
Lleidako Suda (katalanez: Suda de Lleida) edo Errege-Gaztelua (katalanez: Castell del Rei) bertoko as-sudda edo gotorlekua izan zen, andalustar jatorria zuena. La Seu Vella muinoan daude Sudako hondakinak, Lleidako katedral zaharraren atzean.[1] Bere existentzia 883. urtetik dokumentatuta dago, Lleida (Medina Larida) musulmanek okupatzen zuten garaitik.[2] Han eraiki zuten, leku horretatik lurralde zabal bat gailentzen zelako, Pirinioetako Monte Perdido eta Cotiella mendiguneetatik Prades eta Montsant mendietaraino, Lleidako lautada osoa barne, eta defentsarako leku bikaina zen. 1031 eta 1036 urteen artean, Hixam III.aren, Kordobako azken kalifaren, babeslekua izan zen.
| Lleidako Suda | |
|---|---|
| Kultura ondasuna | |
 | |
| Kokapena | |
| Estatu burujabe |  Espainia |
| Autonomia |  Katalunia |
| Probintzia | Lleidako probintzia |
| Eremu funtzionala | Ponent |
| Eskualdea | Segrià |
| Kataluniako udalerria | Lleida |
| Koordenatuak | 41°37′07″N 0°37′33″E / 41.6185°N 0.6259°E |
 | |
| Ondarea | |
| BIC | RI-51-0000688 |
Kristau konkistaren ondoren, Suda gertaera historiko aipagarri batzuen egoitza izan zen. 1150ean, Erramun Berenger IV.a Bartzelonako kondearen eta Aragoiko printzeren eta Petronila Aragoikoa (Ramiro II.a erregearen alaba) arteko ezkontza-lotura egin zuten, Aragoiko erresuma Bartzelonako Etxearekin batu eta Aragoiko Koroaren jaiotza berretsi zituena.[3] 1214an, gaztelu horretan, Kataluniako eta Aragoiko nobleek leialtasuna zin egin zioten Jakue infanteari, Jakue "Konkistatzailea" erregea izango zenari. Unerik distiratsuenean, Suda Bartzelonako kondeen egoitza lleidarra izatera iritsi zen.
Oinplano angeluzuzena zuen, gela desberdinak erdiko patio baten inguruan, iparraldean begiratoki arkupedun bat, eta ekialdean errege-kapera. Jakue I.a erregeak egurrezko kasetoiduren ordez gurutze-gangak jartzeko agindu zuen. Hegoaldeko sektorea baino ez da kontserbatzen, La Seu Vellatik hurbilen dagoena. Hiru dorrek (jatorriz bost ziren) artikulatutako fatxada du, gezileihoak eta irekidurak dituena.
Ondorengotza Gerratik aurrera (1707) muino osoa, Lleidako jatorrizko hiriaren kokalekua eta Segalarien Gerra zehar ezaugarri militar handiak hartu zituena, gotorleku militar bihurtu zen Filipe V.aren aginduz. Suda bolborategi bihurtu zuten. 1812ko leherketak, Independentzia Gerran, iparraldeko errege kapera eta arkupedun galeria suntsitu zituen. 1936ko Gerra Zibileko bigarren leherketa batek mendebaldeko fatxada hondatu zuen, gaztelura sartzeko ate nagusia zegoen tokia. Gaur egun, XX. mendearen hasieran desmuntatu ziren ojiba gotikoak zituen nabe bateko gazteluaren bosten bat kontserbatzen da, batez ere hondakinak, erdiko putzua eta hegoaldeko galeria edo areto noblea. Gaur egun, egurrezko kasetoidura berri bat dago. Hegoaldeko nabe edo areto noble hau duela gutxi finkatu eta birgaitu da, eta bertan "Turó de la Seu Vella" interpretazio-zentroa jarri zuten 2010ean.
Erreferentziak
aldatu- ↑ (Katalanez) Turisme de Lleida.. .
- ↑ (Katalanez) González Pérez, Joan-Ramon. (1997-9-1). Catalunya Romànica vol. XXIV. El Segrià - Les Garrigues - El Pla d'Urgell - La Segarra - L'Urgell. in: Enciclopèdia Catalana. Bartzelona, 142-143 or. ISBN 84-412-2513-3..
- ↑ (Gaztelaniaz) Ubieto Arteta, Antonio. Historia de Aragón. , 170-171 or. ISBN 847013227X..
Kanpo estekak
aldatu
Datuak: Q8342373
Multimedia: Suda de Lleida / Q8342373
