Lidia Txarskaia
Lidia Alekseievna Voronova[1] (errusieraz: Лидия Алексеевна Воронова), Lidia Txarskaia[1] izengoitiaz ezagunagoa (errusieraz: Лидия Чарская; San Petersburgo, Errusiako Inperioa, 1875eko urtarrilaren 31greg./urtarrilaren 19jul. – Leningrad, Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna, 1937ko martxoaren 18a) errusiar idazlea eta aktorea izan zen.
| Lidia Txarskaia | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Лидия Алексеевна Воронова |
| Jaiotza | San Petersburgo, 1875eko urtarrilaren 31 |
| Herrialdea |  Errusiar Inperioa  Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna |
| Heriotza | Adler Microdistrict (en)  , 1937ko martxoaren 18a (62 urte) |
| Hobiratze lekua | Smolenskoye Orthodox Cemetery (en) |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Pavlovsky Institute (en) (1886 - 1893) |
| Hizkuntzak | errusiera |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | idazlea, haur literatura idazlea eta aktorea |
| Izengoitia(k) | Л. Чарская eta Ли́дия Алексе́евна Чар́ская |
 | |
Bizitza aldatu
San Petersburgon jaio zen Aleksei Aleksandrovitx Voronov militarraren eta Antonina Dmitrievna Krajotkinaren familian. Bere ama erditzean hil zen[2]. Hamaika urte zituela, Lidiak Pavlovsk Institutuan (neska nobleentzako barnetegian) ikasten hasi zen. Hamaika urte zituela, Lidia Pavlovski Institutuan (familia nobleetako neskentzako barnetegian) ikasten hasi zen. 1885eko azaroaren 10ean Aleksei bere lehengusu Anna Pavlovna Voronovarekin ezkondu zen. Ezkontza horretan, beste lau seme-alaba izan zituen: Pavel (1886ko abenduaren 29an), Aleksandr (1888ko irailaren 18an), Anna (1891ko abuztuaren 11n) eta Natalia (1895eko ekainaren 26an).
Lidiak zazpi urte eman zituen Pavlovski institutuan. Urte haietako oroitzapenak bere liburuetarako material bihurtu ziren.
1894ko azaroaren 3an Lidia Voronova Boris Pavlovitx Txurilovekin ezkondu zen. Bi urte geroago, 1896ko abenduaren 15ean, Georgi semea izan zuten. 1901eko irailaren 7an ezkontza deuseztatu zuten eta semea amarekin geratu zen.
1897ko abuztuan, Lidiak San Petersburgoko Antzerki Eskola Inperialean sartzeko eskaera egin zuen. Ikasketen hirugarren urtean, Mijailovski antzokiaren emanaldietan parte hartuz, Txarskaia izengoitia erabiltzen hasi zen (xarma errusierazko hitzetik). Urte bat geroago graduatu ondoren, Alexandrinski antzokian sartu zen, eta han aritu zen 1924ra arte.
1914ko apirilaren 27an, Lidia Vasili Ivanovitx Stabrovskirekin ezkondu zen. Ezkontza desegiteko data eta arrazoia ez dira ezagutzen.
1920ko maiatzaren 15ean Aleksei Nikiforovitx Ivanov ezkondu zen, biek abizen bikoitzak ofizialki hartu zituzten: Lidia Ivanova-Txarskaia eta Aleksei Ivanov-Txarski.
Txarskaiaren iraultzaren ondorengo bizitza Viktor Xklovskik, idazle eta literatura kritikariak, horrela gogoratu zuen:
| « | Bihotzez sinpatizatzen zuen iraultzarekin, oso pobre bizi zen. Neska-mutilak Txarskaiaren etxera etorri ziren bere gelako zorua garbitzeko: pena eman zioten idazle zaharrari | » |
—[3] | ||
Sobietar eta errusiar iturri askotan, Adler Txarskaiaren heriotza-tokia dela adierazten da[4]. Hala ere, Evgenia Putilova filologian doktoreak adierazi zuen Txarskaiak, bere egoera sozialagatik eta osasunagatik, ezin zuela hiria utzi eta Leningraden hil zela 1937an[5].
Bere obra aldatu
1901ean, Zapiski institutki (Institutuko ikasle baten oharrak) eleberria idazten hasi zen, bere eguneroko pertsonaletan oinarrituta. Liburuak arrakasta handia ekarri zion egileari eta haurren artean zabaldu zen, batez ere nesken artean. Txarskaiak idatzi zuen bere liburuen xedea hezkuntza morala zela. 20 urtez 80 eleberri, 20 ipuin eta 200 olerki idatzi zituen[6].
Urriko Iraultzaren ondoren, Txarskaiaren liburuak debekatuta zeuden literatura burges gisa. 1933an, Nadezhda Krupskaiak protesta egin zuen bere liburuen debekuaren aurka[7]. Motyliok (Tximeleta), Txarskaiaren azken liburua, amaitu gabe geratu zen. Geroago, zailtasun handiz, haurrentzako lau liburu txiki argitaratu zituen N. Ivanova izengoitiaz (Ivanov bere hirugarren senarraren abizena zen, eta N. Nina Dzhavaja bere liburuko pertsonaiaren izenarekin lotu daiteke).
Lanak aldatu
- Zapiski institutki (Institutuko ikasle baten oharrak), 1901
- Kniazhna Dzhavakha (Dzhavakhako printzesa), 1903
- Sirena, 1903
- Liuda Vlassovskaia, 1904
- Zapiski malenkoi gimnazistki (Ikasle txiki baten oharrak), 1908
- Sibirotxka (Siberiako neska), 1908
- Smelaia zhizn' (Bizitza ausarta), 1905
- Lizotxkino stxastie (Lizotxakaren zoriona), 1907
- Solntse vstanet! (Eguzkia aterako da!), 1907
- Vtoraia Nina (Bigarren Nina), 1909
- Za txto? (Zertarako?), 1909
- Tasino gore (Tasiaren atsekabea), 1909
- Dzhavakhovskoie gnezdo (Dzhavakha familiaren habia), 1912
- Lara Bessonova, 1912
- Osobennaia (Berezia), 1912
- Nekrasivaia (Itsusia), 1912
- Bolxoi Dzhon (John Handia), 1912
- Skazki Goluboi fei (Maitagarri urdinaren ipuinak), 1912
- Sestra Marina (Ahizpa Marina), 1913
- Na vsiu zhizn' (Bizitzarako), 1913
- Radi semii (Familiarako), 1914
- Tiazholym putiom (Bide gogorrean), 1914
- Zasluzhennoe stxastie (Merezitako zoriona), 1914
- Vakhanka (Bakantea), 1915
- Moi printz (Nire printzea), 1915
- Liusina zhizn' (Liusiaren bizitza), 1915
- Eio Velitxestvo Lubov' (Bere Maiestate Maitasuna), 1915
- Taina Instituta (Institutuaren sekretua), 1916
Erreferentziak aldatu
- ↑ a b 156. Alfabeto zirilikoz idatzitako izenak euskarara aldatzeko transkripzio-sistema. Gasteiz: Euskaltzaindia (argitaratze data: 2009-02-27) (Noiz kontsultatua: 2023-10-04).
- ↑ (Errusieraz) Путилова, Е.А. Чарская. .
- ↑ (Errusieraz) Приходько, В. (1990). «Простишь ли ты нас?» Пионер 7: 29-30..
- ↑ (Errusieraz) Могилы знаменитостей, считавшиеся безнадежно утраченными, находят некрополисты. .
- ↑ (Errusieraz) 140 лет исполнилось со дня рождения известной детской писательницы Лидии Чарской. .
- ↑ (Errusieraz) Шацкий, Евгений. (2010). Нравственно-эстетическое своеобразие и актуальность творчества Лидии Алексеевны Чарской. .
- ↑ (Errusieraz) Крупская, Надежда. (1959). Выступление на Всероссийском совещании работников детских библиотек. .
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q4507474
Multimedia: Lidia Charskaya / Q4507474
