Wikipedia

Liburutegi

liburuak gordetzen dituen lekua edo erakundea

Liburutegia[1] edo biblioteka[2] informazioa komunitate batera zabaltzeko helburuarekin liburuak eta bestelako agiriak jaso, antolatu, sailkatu eta publikoaren eskura jartzen duen erakundea da. Liburutegi bat liburuen bilduma bat da, eta, agian, beste material eta baliabide batzuena ere, bere kideek eta erakunde aliatuetako kideek erabiltzeko modukoa. Liburutegiek material fisikoak (inprimatutako kopiak) edo digitalak (kopia elektronikoak) ezkaintzen dituzte, eta izan daiteke kokapen fisiko bat, espazio birtual bat edo biak batera. Liburutegiaren bilduman, normalean, maileguan har daitezkeen material inprimatuak daude, baita, askotan, lokalaren barruan bakarrik erabil daitezkeen argitalpenen erreferentziazko atal bat ere. Hainbat baliabide, hala nola filmen merkaturatze komertzialak, telebista-programak, bestelako bideo-grabazioak, irratia, musika eta audio-grabazioak eskuragarri egon daitezke hainbat formatutan. Horien artean daude DVDak, Blu-rayak, CDak, kaseteak edo mikrofilm moduko beste formatu aplikagarri batzuk. Halaber, datu-base bibliografikoetan gordetako informazioa, musika edo beste eduki batzuetako sarbidea ere eman dezakete.

Liburutegietan lan egiten duten pertsonak liburuzainak edo bibliotekariak dira. Hala ere, pertsona baten liburu bilduma pribatuari ere liburutegi deritzo. Izan ere, mende luzeetan zehar, liburutegiaren zeregin soila liburu eta beste agirien bilduma egin eta, kasurik hoberenean, modu egokian antolatzea izan zen, baina, XIX. mendetik aurrera, Argien Garaiko joerari jarraiki, liburutegiaren helburua jakintza gizartera zabaltzera aldatu zen. Horretarako, liburutegi publikoaren ideia zabaldu eta gauzatzen da, aldi berean. XIX. mendeko positibismoak, zientziaren garapena eta zabalkuntza ekartzearekin batera, liburutegietako jarduera modu zientifiko eta sistematiko batez aztertzeari ekin zitzaion, bibliotekonomia diziplina berriaren baitan. Liburutegiaren espezializazioa ere gertatu da, eta, liburutegi publikoaz gainera, egun, informazio berezitua eskaintzen duten dokumentazio-zentroak, unibertsitateko liburutegiak, eskolako liburutegiak, mediatekak eta artxibategiak ere badaude informazio-gune moduan. Beste alde batetik, historiako euskarri nagusia liburua izan da, baina, egun, liburutegiek informazioa eskuratzeko beste euskarri eta teknologietarako sarbidea ere eskaintzen dute; hain zuzen, informazio-iturri moduan Internetek duen nagusitasunak liburutegietako zereginaren eta liburuzainen lanaren birplanteamenduaren beharra ekarri du kasu askotan. Liburutegiaren Nazioarteko Eguna urriaren 24an ospatzen da 1997. urtez geroztik.

Gaur egun, izugarrizko garrantzia hartu dute bibliotekek, eta esan dezakegu herrialde garatuetan oinarrizko azpiegitura ere bilakatu direla. Helburua da jakintza jaso, antolatu, gorde eta transmititzea. Bibliotekak hainbat motatakoak izan daitezke: nazionalak, publikoak, unibertsitatekoak, espezializatuak, digitalak, hibridoak…[3][4]

Dokumentazio-sistemen egituraren parte dira artxibo eta dokumentazio-zerbitzuekin batera.

Historia

aldatu
 
Vatikanoko Liburutegiko areto sixtinoa

Lehen liburutegiak tenpluetako erlijioari buruzko testu-bildumak eta gobernuetako artxiboak izan ziren.[5]

Liburutegien historia dokumentu-bildumak antolatzeko lehen ahaleginekin hasi zen. Lehen liburutegiak idazteko modu goiztiarreneko artxiboak izan ziren: Sumer-en aurkitutako idazkera kuneiformeko buztinezko taulatxoak, batzuk K.a. 2600. urtekoak. Liburu idatziez osatutako liburutegi pribatu edo pertsonalak Grezia klasikoan agertu ziren K.a. V. mendean. VI. mendean, garai klasikoaren bukaeran, mundu mediterraneoko liburutegi handiek Konstantinoplakoak eta Alexandriakoak izaten jarraitzen zuten.

Fatimatarrek (909-1171) ere liburutegi handi asko zituzten beren domeinuen barruan. Ibn Abi Tayyi’ historialariak bere jauregiko liburutegia munduko mirari gisa deskribatzen du, segur aski garai hartako Lurreko literatura bildumarik handiena biltzen zuena. Historian, sarraski odoltsuekin batera, liburutegien suntsipena oinarrizkoa izan zen komunitate garaituaren oroimen grabatuaren arrasto guztiak suntsitu nahi zituzten konkistatzaileentzat. Honen adibide nabarmen bat aurki daiteke mongolen 1256ko Alamuteko nizarien kontrako sarraskian eta bere liburutegiaren erreketan, «zeinaren ospea mundu osora zabaldu baitzen», Juwayni konkistatzaileak harrotasunez dioenez[6] .

Timbuktuko liburutegiak XIV. mendean ezarri ziren, eta mundu osoko jakintsuak erakarri zituzten[7].

Eginkizunak

aldatu
 
 
1. Bideo aukeraketa liburutegian. 2. Irakurketa jarduera liburutegian.

Liburutegiek materiala fisikoki edo digitalean eskuratzeko aukera eman ahal izango dute, eta kokapen fisikoa, espazio birtuala edo biak (hibridoa) izan daitezke. Liburutegi baten bildumak liburuak, aldizkako argitalpenak, egunkariak, eskuizkribuak, filmak, mapak, inprimakiak, dokumentuak, mikrofilmak, CDak, kaseteak, bideo-jokoak, DVDak, Blu-ray diskoak, liburu elektronikoak, audio-liburuak, datu-baseak, mahai-jokoak, bideo-jokoak eta beste formatu batzuk izan ditzake. Liburutegiak tamaina desberdinekoak dira, eta batzuek milioika artikulu arte eduki ditzakete.

Liburutegiek, askotan, espazio lasaiak eskaintzen dituzte ikasketa pribatuak egiteko, talde azterketa eta elkarlana errazteko eremu komunak eta baliabide elektronikoak eta Internet eskuratzeko erraztasun publikoak. Bilduma eta zerbitzu publiko eta instituzionalak izan daitezke bilduma zabal bat ez erostea erabakitzen duten —edo ezin duten— pertsonen erabilerarako, ezin espero baitaiteke material hori guztia behar duten gizabanakoek edukitzea ez eta beren ikerketekin laguntza profesionala behar dutenek ere[8].

Liburutegi batek eskaintzen dituen zerbitzuak hainbat modutan deskribatzen dira: liburutegi-zerbitzuak, informazio-zerbitzuak, edo liburutegia eta informazio-zerbitzuen konbinazioa, nahiz eta erakunde eta iturri desberdinek terminologia hori beste era batera definitzen duten. Erakunde edo departamentuek izen horietakoren bat jarri jasotzen dute[9][10][11][12][13][14][15].

Barne antolaketa

aldatu
 
Hong Kongeko liburutegiko apalategiak, sailkatzeko eskemaren zenbakiak erakusten ditu irakurleei atal horretako lanak aurkitzen laguntzeko

Liburutegi gehienek materialak ordena zehatz batean antolatuta dituzte liburutegiak sailkatzeko sistema baten arabera; beraz, elementuak azkar aurkitu ahal izango dira, eta bildumak modu eraginkorrean arakatu[16]. Liburutegi batzuek publikoetatik haragoko gela gehigarriak dituzte, non erreferentziazko materialak gordetzen diren. Erreferentzia apalategi horiek publikoaren hautatutako kideentzat irekita egon daitezke; eta beste liburutegi batzuek, berriz, eska dezakete «apalategi-eskaera» bat aurkeztea, hau da, itxitako apalategietako materialaren bat eskuratu ahal izateko laguntzailearen bati eskatu behar izatea.

Liburutegi handienak, askotan, paraprofesionalek zein liburuzain profesionalek lan egiten duten sailetan banatzen dira. Sailen izenak eta izendapen okupazionalak aldatu egin daitezke kokapenaren eta liburutegiaren beharren arabera.

  • Zirkulazioa (edo Zirkulazio zerbitzua/Apalategi mantenua): Erabiltzaile-kontuak eta materialen mailegu/itzulera eta apalategiak mantentzen ditu[17].
  • Bilduma garapena: Materialak ordenatu eta materialen aurrekontuak mantentzen ditu.
  • Erreferentzia: Erreferentzia-idazmahai batean dago erabiltzaileen galderei erantzuteko (erreferentziazko elkarrizketa egituratuen bidez), erabiltzaileei argibideak emateko eta liburutegiko programazioa garatzeko. Erreferentzia gehiago zatitu daiteke erabiltzaile-taldeen edo materialen arabera; bilduma arruntena dira: haur literatura, gazte literatura eta genealogia-materialak.
  • Liburutegi elektronikoa: Erabiltzaileei bitarteko elektronikoen bidez informazioa emateko arduraduna.
  • Zerbitzu teknikoak: Atzean lan egiten du,material berriak katalogatzen eta prozesatzen eta atzera botatako materialak kentzen.
 
Katalogo digitalak iritsi arte, txartel-katalogoak ziren baliabideen zerrenda antolatzeko eta liburutegi handi baten barruan haiek kokatzeko metodo tradizionala.

Liburutegien kudeaketako oinarrizko eginkizunen artean dago: erosketak planifikatzea (zein material eskuratu behar duen liburutegiak, erosketa bidez edo bestela), elementuak sailkatzea eta gordetzea (bereziki bakanak eta hauskorrak artxiboko materialak, hala nola eskuizkribuak), material desakzesioak, erabiltzaile mailegua, eta liburutegiko sistema informatiko eta teknologia garatzea eta administratzea[18]. Epe luzerako beste arazo batzuk dira: liburutegi berrien eraikuntza planifikatzea edo lehendik daudenak handitzea eta irakurketa sustatzeko eta hedatzeko zerbitzuak garatzea eta ezartzea (hala nola, helduen alfabetatzea eta haurren programazioa). Liburutegiko materialak, hala nola liburuak, aldizkariak, aldizkako argitalpenak, CDak, etab. liburutegiak sailkatzeko sistema bat erabiliz kudeatzen dira, esate baterako, Dewey Decimal Classification Theory, nahiz eta liburutegiek, normalean, beren sailkapen sistema beren beharretara egokitzen duten[19]. Estandarizaziorako Nazioarteko Erakundeak (ISO) liburutegien kudeaketari buruzko hainbat arau argitaratu ditu bere 46 Batzorde Teknikoaren bidez (TC 46)[20], liburutegiak, dokumentazio- eta informazio-zentroak, argitalpenak, artxiboak, erregistroen kudeaketa, museoetako dokumentazioa, indexazio- eta abstrakzio-zerbitzuak, eta informazioaren zientzia ardatz dituena. Hona hemen horietako batzuen zerrenda partziala[21]:

  • ISO 2789:2006 Informazioa eta dokumentazioa: Liburutegien nazioarteko estatistika.
  • ISO 11620:1998 Informazioa eta dokumentazioa: Liburutegiaren errendimenduaren adierazleak.
  • ISO 11799:2003 Informazioa eta dokumentazioa: Artxibo- eta liburutegi-materialetarako dokumentuak biltegiratzeko baldintzak.
  • ISO 14416:2003 Informazioa eta dokumentazioa: Liburuak, aldizkako argitalpenak, serieak eta bestelako paperezko dokumentuak koadernatzeko betekizunak artxiboan eta liburutegian erabiltzeko. Metodoak eta materialak.
  • ISO/TR 20983:2003 Informazioa eta dokumentazioa: Liburutegi elektronikoen zerbitzuen errendimenduaren adierazleak.

Erabiltzea

aldatu
 
Finlandiako Liburutegi Nazionaleko barru aldea, Helsinki

Erabiltzaile batzuek, agian, ez dakite liburutegiko baliabideak guztiz erabiltzen, edo langile batengana hurbiltzeko ezinegona suma dezakete. Liburutegi bateko edukira iristeko edo sartzeko moduek erabileran eragina izan dezakete. Bilaketa-sistema zaharkitu edo trakets batek, edo erabiltzaileekin konprometitzeko prest ez dauden edo behar bezala trebatuta ez dauden langileek, liburutegi baten erabilgarritasuna muga lezakete. XIX. mendearen hasieran, Estatu Batuetako liburutegi publikoetan, arazo horiek liburutegiko jarraibideen mugimenduaren sorrera bultzatu zuten, zeinak liburutegietako erabiltzaileen hezkuntzaren alde egin baitzuen[22]. Lehenengo liderretako bat John Cotton Dana izan zen[23]. Liburutegien oinarrizko irakaskuntzari, batzuetan, informazio-alfabetatze deritzo[24].

Liburutegiek erabiltzaileei jakinarazi behar diete beren bildumetan zer material dauden eta informazio hori nola eskuratu behar duten. Ordenagailu aroa baino lehen, hori txartelen katalogoaren bidez egiten zen, liburuak eta bestelako materialak identifikatzen zituzten aurkibide-txartelez betetako tiradera asko zituen armairu bat (edo armairu ugari). Liburutegi handi batean, txartelen katalogoak sarri gela handi bat betetzen zuen[erreferentzia behar].

Mahai gaineko ordenagailuen eta Interneten agerpenak, ordea, katalogo elektronikoen datu baseak erabiltzea ekarri du (askotan webcats edo online sarbide publikoko katalogo (OPAC) gisa izendatzen dira), erabiltzaileei liburutegiko funtsak Interneteko sarbidea duen edozein lekutatik bilatzeko aukera ematen dietenak[25]. Katalogoa mantentzeko estilo hori liburutegi mota berriekin bateragarria da, hala nola liburutegi digitalak eta liburutegi banatuak, baita egokitu diren liburutegi zaharragoak ere. Liburutegi handiak, herri batean, eraikin ugaritan sakabanatuta egon daitezke, bakoitzak solairu anitz dituelarik eta gela anitzek beren baliabideak badia izeneko apal batzuen bidez hartzen dituztenak. Erabiltzaile batek katalogoaren barruan baliabide bat aurkitutakoan ondoren, nabigazio-gida erabili behar du baliabidea fisikoki eskuratzeko, hau da, seinaleztapenaren, mapen, GPS sistemen edo RFID etiketatzearen bidez lagun daitekeen prozesua[erreferentzia behar].

Finlandiak munduko liburu-mailegatzaile erregistratu gehien ditu biztanleko. Finlandiako biztanleriaren erdia baino gehiago, mailegu-emaile erregistratuak dira[26]. AEBn, 1856tik 1978ra, liburutegi publikoen erabiltzaileek batez beste 15 liburu inguru mailegatu dituzte erabiltzaile bakoitzeko urtean. 1978tik 2004ra, erabiltzaile bakoitzeko liburu-zirkulazioa % 50 inguru murriztu zen. Ikus-entzunezkoen zirkulazioaren hazkundea, 2004an zirkulazioaren % 25 inguru izan zela kalkulatzen da. Horrek esplikatzen du beherakada horren erdia, gutxi gorabehera[27].

Internetekin harremana

aldatu
 
Liburutegi batean Internet erabiltzaileak

Liburutegiak hainbat modutan erabil dezake Internet, bere webgunea sortzetik katalogoetako edukiak online kontsultagarri bihurtzeraino. Bilatzaile espezializatu batzuek, hala nola Google Scholar, baliabide akademikoen bilaketa errazteko modua eskaintzen dute, esate baterako, aldizkarietako artikuluak eta ikerketa-lanak. Online Computer Library Center-ek munduko liburutegi-erregistro biltegi handiena bilatzeko aukera ematen dio edonori «WorldCat on line» datu-basearen bidez[28]. LibraryThing, Amazon eta antzeko webguneek, hala, liburuen laburpenak, kritikak eta gomendioak ematen dituzte[28]. Liburutegiek ordenagailuak eta Interneterako sarbidea eskaintzen dituzte jendeak informazioa online bilatu ahal izateko[29]. Online informazio sarbidea bereziki erakargarria da liburutegiko erabiltzaile gazteenentzat[30][31][32][33][34].

Google Books gisako proiektuetan liburuak digitalizatzeak, batez ere katalogotik kanpo daudenak, liburutegiko eta sareko beste erabiltzaileentzako baliabideak eskaintzen ditu. Bere material baliotsuen funtsak direla eta, liburutegi batzuk bazkide garrantzitsuak dira Google gisako bilatzaileentzat halako proiektuen potentzialaz ohartzeko, eta elkarrekiko onurak jaso dituzte modu eraginkorrean negoziatu duten kasuetan[35]. Interneten protagonismoa eta menpekotasuna handitu ahala, liburutegi-zerbitzuek batez ere inprimatutako baliabideak eskaintzetik ordenagailu gehiago eta Interneterako sarbide gehiago eskaintzan jarri dute enfasia[36]. Liburutegiek hainbat erronka dituzte informazioa bilatzeko modu berrietara egokitzeko, kalitatearen gaineko erosotasuna areagotu dezaketenak eta informazioa alfabetatzeko gaitasunen lehentasuna murriztea[37]. Liburutegien erabilerak izan dezakeen beherakadak (batez ere erreferentziazko zerbitzuek)[38] The potential decline in library usage, particularly reference services,[39] zalantzan jartzen du zerbitzu horien beharra.

 
Carrel desk liburutegi publikoa Fukuchiyaman, Kyoto (Japonia)

Liburutegietako adituek aitortu dute liburutegiek zerbitzuak merkaturatzeko moduak jorratu behar dituztela Internetekin lehiatuko badira eta erabiltzaileak galtzeko arriskua arinduko badute[40]. Horrek barne hartzen du liburutegiko lanbidean ezinbestekotzat jotzen diren informazio-alfabetizazioko gaitasunen prestakuntza sustatzea[38][41][42]. AEBn bizi diren ikerketa-liburuzain askok ACRL Informazioaren Alfabetizaziorako Esparruan oinarritzen dira ikasleak eta irakasleak gidatzeko ikerketan[43]. Hala ere, zerbitzuen marketinak laguntza ekonomiko egokia izan behar du arrakasta izateko. Hori problematikoa izan daiteke funts publikoekin finantzatutako liburutegi-zerbitzuetarako, eta zaila da justifikatzea funts estuak eremu, itxuraz, periferikoetara desbideratzea, hala nola marka eta marketina[44].

Liburutegien erabileraren pribatutasunaren alderdiak Interneten garaian, gero eta kezka eta eragin handiagoa du; Library Freedom Project-ek pribatutasun tailerrak antolatzen ditu, eta liburuzainei tresna digitalei buruz irakasten diete (Tor sarea, adibidez), zaintza masiboa zapuzteko[45][46][47].

Liburutegi publikoak

aldatu
Sakontzeko, irakurri: «Liburutegi publikoak»

Liburutegi publikoa herri edo auzo mailako informazio-zentro bat da, erabiltzaile orori irekia. Liburutegi publikoetan, erabiltzaile guztiek eskubide berberak izaten dituzte informazioa eskuratzeko, adina, arraza, sexua, erlijioa, nazionalitatea, hizkuntza edo gizarte-maila edozein izanda ere. Zerbitzu eta material arruntak erabiltzea ezinezkoa zaien erabiltzaileen kasuan, zerbitzu eta material bereziak eskaintzen dira, hala nola hizkuntza gutxituen kasuan, minusbaliotasunak dituzten pertsonen eta ospitaletan eta kartzelan dauden pertsonen kasuan. Liburutegi batek ez luke liburu edo agiririk ideologia, politika edo erlijioz zentsuratu behar; eskaintzen dituen zerbitzuek ere ez lukete ideologia, erlijio edo merkataritza interesen mendean egon behar. Adin guztietarako material egokia izatea ere garrantzitsua da. Informazio eskuratze egoki baterako, agirien euskarri egoki, azkar eta fidagarriak sustatzen dira, horietarako beharrezkoa den teknologiarekin batera, erabiltzailearen ezagupenak kontuan harturik betiere.

Biblioteka nazionalak

aldatu

Lege gordailuen bidez, herrialde batek argitaratzen duen guztia jasotzen da biblioteka nazionaletan, esaterako, liburuak, aldizkariak, diskoak eta DVD-ak. Hori dela eta, biblioteka nazionalek bibliografia nazionala osatuko dute. Horrez gain, herrialdeari buruz edota herrialdeko hizkuntzan publikatzen dena ere jasotzen dute.

Dohaintzak jaso eta dokumentu historikoak erosten ditu. Horrez gain, edukiak bildu, gorde, kontserbatu eta erabiltzaileen eskura jartzen ditu. Aitzindaria ere bada, aholkuak, arauak eta aginduak plazaratzen baititu.

BNE (Biblioteca Nacional de España), Espainiako Erregeak fundatu zuen 1711n, eta, 1836an, gaur egungo izena hartu zuen. Bere helburua Espainiako patrimonio bibliografikoa jaso eta kontserbatzea da.

1907an, Kataluniako liburutegi nazionala sortu zuten, eta, harrezkero, kultura kataluniarraren motorra bilakatu zen gaur egun arte. (www.bnc.cat/)

Bi horiez gain, Espainiako estatuan beste biblioteka nazional gehiago ere badaude, esaterako, Andaluzian (1994), Aragon (1990), Errioxan (1988), Extremaduran (1995), Gaztela eta Leonen (1989), Kantabrian (1999), Madrilen (1989)…

Biblioteka Nazionala Euskal Herrian

aldatu

11/2007ko Legea, Euskadiko Liburutegiari buruzkoa, bete gabe dago. Koldo Mitxelena izango zela esan zuten.

Nafarroan, 2002an sortu zen Nafarroako Liburutegia.

Biblioteken oinarrizko kontzeptutzat kontsidera daitezke: bildumak (dokumentu hautatuek osatzen dituztenak), antolakuntza (ordenamendu eta katalogoetan oinarritzen dena), eta zerbitzuak.

Horiek zentro multimedia bilakatu dira. Zerbitzu asko eskaintzen dituzte, esaterako: ekimen kulturalak (irakurketa klubak, hitzaldiak, ipuinak, liburu-trukaketak…), formazioak (ikastaro desberdinak), azpiegiturak (ordenagailuak, liburu elektronikoak) eta baita bilduma fisiko zein birtualak ere.

Ikus, gainera

aldatu

Erreferentziak

aldatu
  1. ↑ Euskaltzaindiaren hiztegia, liburutegi, Euskaltzaindia
  2. ↑ Euskaltzaindiaren hiztegia, biblioteka, Euskaltzaindia
  3. ↑ Agirreazaldegi Berriozabal, Teresa; Camacho Markina, Idoia. (2009). Dokumentazio zerbitzuak Euskal Herriko komunikabideetan. Servicio Editorial de la Universidad del País Vasco/Euskal Herriko Unibertsitatearen Argitalpen Zerbitzua ISBN 978-84-692-3008-4. (Noiz kontsultatua: 2020-05-18).
  4. ↑ Agirreazaldegi Berriozabal, Teresa; Udako Euskal Unibertsitatea. (2006). Informaziorako dokumentazioaren oinarriak. Udako Euskal Unibertsitatea ISBN 978-84-8438-078-8. PMC 851002448. (Noiz kontsultatua: 2020-05-18).
  5. ↑ Harris, Michael H.. (1999). History of Libraries of the Western World. , 8-9 or..
  6. ↑ Virani, Shafique N.. (2007-04-01). The Ismailis in the Middle Ages. Oxford University Press  doi:10.1093/acprof:oso/9780195311730.001.0001. ISBN 978-0-19-531173-0. jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 28 November 2021) (Noiz kontsultatua: 22 June 2021).
  7. ↑ Singleton, Brent D.. (2004). «African Bibliophiles: Books and Libraries in Medieval Timbuktu» Libraries & Culture 39 (1): 1–12.  doi:10.1353/lac.2004.0019. ISSN 1932-4855. jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 19 August 2020) (Noiz kontsultatua: 2022-01-19).
  8. ↑ Howard, Jennifer. (Fall 2019). «The Complicated Role of the Public Library» Humanities: the Magazine of the National Endowment of the Humanities jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 24 October 2021) (Noiz kontsultatua: 24 October 2021).
  9. ↑ Library & Information Service. jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 4 March 2021) (Noiz kontsultatua: 6 March 2021).
  10. ↑ «Types of Library and Information Service» Management Decision 24 (2): 8–24. 1 February 1986  doi:10.1108/eb001400. jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 24 February 2022) (Noiz kontsultatua: 6 March 2021).
  11. ↑ A quick guide to services provided by Library & Information Services. jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 18 April 2021) (Noiz kontsultatua: 6 March 2021).
  12. ↑ Reference and Information Service. jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 13 April 2021) (Noiz kontsultatua: 6 March 2021).
  13. ↑ Marshall, Joanne Gard; Sollenberger, Julia; Easterby-Gannett, Sharon; Morgan, Lynn Kasner; Klem, Mary Lou; Cavanaugh, Susan K.; Oliver, Kathleen Burr; Thompson, Cheryl A. et al.. (2013). «The value of library and information services in patient care: results of a multisite study» aldizkaria of the Medical Library Association 101 (1): 38–46.  doi:10.3163/1536-5050.101.1.007. PMID 23418404..
  14. ↑ Government of Tasmania. (29 January 2021). COVID Safe Workplace Guidelines: Library and other information services industry. jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 8 March 2021) (Noiz kontsultatua: 6 March 2021).
  15. ↑ Information and research services principles. jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 10 March 2021) (Noiz kontsultatua: 6 March 2021).
  16. ↑ Library classification. Encyclopædia Britannica jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 16 April 2021) (Noiz kontsultatua: 17 October 2017).
  17. ↑ Morris, V. & Bullard, J. (2009). Circulation Services. In Encyclopedia of Library and Information Sciences (3rd ed.).
  18. ↑ Stueart, Robert; Moran, Barbara B.; Morner, Claudia J.. (2013). Library and information center management. (Eighth. argitaraldia) Santa Barbara: Libraries Unlimited ISBN 978-1-59884-988-2. OCLC .780481202.
  19. ↑ Bhattacharjee, Pijush Kanti. (2010). «Modified Dewey Decimal Classification Theory for Library Materials Management» International aldizkaria of Innovation, Management and Technology 1 (3): 292–94. jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 17 January 2022) (Noiz kontsultatua: 24 February 2022).
  20. ↑ ISO – Technical committees – TC 46 – Information and documentation. ISO.org jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 3 July 2010) (Noiz kontsultatua: 7 March 2010).
  21. ↑ ISO – ISO Standards – TC 46 – Information and documentation. ISO.org jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 3 July 2010) (Noiz kontsultatua: 7 March 2010).
  22. ↑ Weiss, S.C.. (2003). «The origin of library instruction in the United States, 1820–1900» Research Strategies 19 (3/4): 233–43.  doi:10.1016/j.resstr.2004.11.001..
  23. ↑ Mattson, K.. (2000). «The librarian as secular minister to democracy: The life and ideas of John Cotton Dana» Libraries & Culture 35 (4): 514–34..
  24. ↑ Robinson, T.E.. (2006). «Information literacy: Adapting to the media age» Alki 22 (1): 10–12..
  25. ↑ Sloan, B; White, M.S.B.. (1992). «Online public access catalogs» Academic and Library Computing 9 (2): 9–13.  doi:10.1108/EUM0000000003734..
  26. ↑ Pantzar, Katja. (September 2010). The humble Number One: Finland. This is Finland jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 13 August 2011) (Noiz kontsultatua: 17 March 2012).
  27. ↑ Galbi, Douglas. (July 29, 2007). Book Circulation Per U.S. Public Library Iser Since 1856. jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 28 November 2021) (Noiz kontsultatua: May 7, 2022).
  28. ↑ a b Grossman, Wendy M.. (January 21, 2009). Why you can't find a library book in your search engine. jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 14 January 2014) (Noiz kontsultatua: May 7, 2022).
  29. ↑ Mostafa, J. (2005). «Seeking Better Web Searches» Scientific American 292 (2): 51–57.  doi:10.1038/scientificamerican0205-66. PMID 15715393. Bibcode: 2005SciAm.292b..66M..
  30. ↑ Corradini, Elena. (November 2006). «Teenagers analyse their public library» New Library World 107 (11): 481–498.  doi:10.1108/03074800610713307. (Noiz kontsultatua: May 7, 2022).
  31. ↑ Youth Matters. July 2005 jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 8 April 2010) (Noiz kontsultatua: May 7, 2022).
  32. ↑ Nippold, M.A.; Duthie, J.K.; Larsen, J.. (2005). «Literacy as a Leisure Activity: Free-time preferences of Older Children and Young Adolescents» hizkuntza, Speech, and Hearing Services in Schools 36 (2): 93–102.  doi:10.1044/0161-1461(2005/009). PMID 15981705..
  33. ↑ Snowball, Clare. (February 2008). «Enticing Teenagers into the Library» Library Review (Emerald Group Publishing) 57 (1): 25–35.  doi:10.1108/00242530810845035..
  34. ↑ Museums, Libraries and Archives, Department of Culture, Media and Sport & Laser Foundation. (June 2006). A Research Study of 14–35-urtea olds for the Future Development of Public Libraries. MLA jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 5 March 2012) (Noiz kontsultatua: May 7, 2022).
  35. ↑ Darnton, Robert. (February 12, 2009). Google & the Future of Books. 56 jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 30 March 2010) (Noiz kontsultatua: May 7, 2022).
  36. ↑ Garrod, Penny. (April 30, 2004). «Public Libraries: the changing face of the public library» Ariadne (39) jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 15 December 2018) (Noiz kontsultatua: May 7, 2022).
  37. ↑ Abram, Stephen; Luther, Judy. (1 May 2004). Born with the Chip: the next generation will profoundly impact both library service and the culture within the profession. jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: September 14, 2013).
  38. ↑ a b Bell, S.. (15 May 2005). Backtalk: don't surrender library values. jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 12 June 2012) (Noiz kontsultatua: 20 April 2010).
  39. ↑ Novotny, Eric. (September 2002). Reference service statistics and assessment. Pennsylvania State University jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 24 May 2012) (Noiz kontsultatua: May 7, 2022).
  40. ↑ Vrana, R., and Barbaric, A. (2007). "Improving visibility of public libraries in the local community: a study of five public libraries in Zagreb, Croatia". New Library World; 108 (9/10), pp. 435–44.
  41. ↑ «CILIP | Policy and advocacy - introduction to information literacy» web.archive.org 2011-06-16 (Noiz kontsultatua: 2025-03-10).
  42. ↑ Kenney, B.. (15 December 2004). Googlizers vs. Resistors: library leaders debate our relationship with search engines. jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 8 June 2005) (Noiz kontsultatua: 26 March 2010).
  43. ↑ (Ingelesez) DMUELLER. (2015-02-09). Framework for Information Literacy for Higher Education. jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 28 October 2021) (Noiz kontsultatua: 2021-10-28).
  44. ↑ Hood, David; Henderson, Kay. (2005). «Branding in the United Kingdom Public Library Service» New Library World 106 (1): 16–28.  doi:10.1108/03074800510575320. (Noiz kontsultatua: May 7, 2022).
  45. ↑ McCarthy, Kieren. (17 Sep 2015). SCREW YOU, FEDS! Dozen or more US libraries line up to run Tor exit nodes. The Register jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 18 September 2017) (Noiz kontsultatua: 2015-09-21).
  46. ↑ Libraries, Tor, Freedom and Resistance. Library Freedom Project at Kilton Library jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 28 September 2015).
  47. ↑ Macrina, Alison. (2015). «Accidental Technologist: The Tor Browser and Intellectual Freedom in the Digital Age» Reference & User Services Quarterly 54 (4): 17.  doi:10.5860/rusq.54n4.17. jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 30 September 2015).

Gainerako irakurketak

aldatu
  • Barnard, T.D.F. (ed.) (1967). Library Buildings: design and fulfilment; papers read at the Week-end Conference of the London and Home Counties Branch of the Library Association, held at Hastings, 21–23 April 1967. London: Library Association (London and Home Counties Branch)
  • Belanger, Terry. Lunacy & the Arrangement of Books, New Castle, Del.: Oak Knoll Books, 1983; 3rd ptg 2003, ISBN 978-1-58456-099-9
  • Bieri, Susanne & Fuchs, Walther (2001). Bibliotheken bauen: Tradition und Vision = Building for Books: traditions and visions. Basel: Birkhäuser ISBN 3-7643-6429-7
  • Buschman, John.(2022). "Of Architects and Libraries: A Simple Discourse Analysis." The Library Quarterly (Chicago) 92.3: 296–310.
  • Copeland, Andrea J. (2015) Libraries Artxibatua 2022-05-01 hemen: Wayback Machine, International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences (Second edizioa). ISBN 978-0-08097-086-8
  • Ellsworth, Ralph E. (1973). Academic Library Buildings: a guide to architectural aleas and solutions. 530 pp. Boulder: Associated University Press
  • Fraley, Ruth A. & Anderson, Carol Lee (1985). Library Space Planning: how to assess, allocate, and reorganize collections, resources, and physical facilities. New York: Neal-Schuman Publishers ISBN 0-918212-44-8
  • Herrera-Viedma, E.; Lopez-Gijon, J.. (2013). «Libraries' Social Role in the Information Age» Science 339 (6126): 1382.  doi:10.1126/science.339.6126.1382-a. PMID 23520092. Bibcode: 2013Sci...339.1382H..
  • Irwin, Raymond (1947). The National Library Service [of the United Kingdom]. London: Grafton & Co. x, 96 p.
  • Kandiuk, M. (Ed.). (2020). Archives and special collections as sites of contestation. Library Juice Press.
  • Lewanski, Richard C. (1967). Library Directories [and] Library Science Dictionaries, in Bibliography and Reference Series, no. 4. 1967 ed. Santa Barbara, Calif.: Clio Press. N.B.: Publisher also named as the "American Bibliographical Center".
  • Robert K. Logan with Marshall McLuhan. The Future of the Library: From Electric Media to Digital Media. New York: Peter Lang Publishing.
  • Mason, Ellsworth (1980). Mason on Library Buildings. Metuchen, NJ: Scarecrow Press ISBN 0-8108-1291-6
  • Monypenny, Phillip, and Guy Garrison (1966). The Library Functions of the States [i.e. the US]: Commentary on the Survey of Library Functions of the States, [under the auspices of the] Survey and Standard Committee [of the] American Association of State Libraries. Chicago: American Library Association. xiii, 178 p.
  • Murray, Suart A.P.. (2009). The Library an Illustrated History. New York: Skyhorse Publishing ISBN 978-0-8389-0991-1..
  • Orr, J.M. (1975). Designing Library Buildings for Activity; 2nd ed. London: Andre Deutsch ISBN 0-233-96622-6
  • Pettegree, Andrew; der Weduwen, Arthur. (2021). [[[:Txantiloi:GBurl]] The Library: A Fragile History. ] London: Profile Books ISBN 9781788163422..
  • Thompson, Godfrey (1973). Planning and Design of Library Buildings. London: Architectural Press ISBN 0-85139-526-0

Kanpo estekak

aldatu
Wikiztegian orri bat dago honi buruz: liburutegi  edo biblioteka.
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Liburutegi&oldid=10230958"(e)tik eskuratuta