Lankide:Erika.aizpurua1/Proba orria

BIDERKETAK

Matematikan biderketa eragiketa (gehiketa, kenketa, zatiketa) oinarrizkoenetako bat da .

Nola kalkulatu dezakegu? Emaitza kalkulatzeko zenbaki bat beste zenbaki batek adierazitako adina aldiz bere buruarekin batzean datza.

Adibidez

$2\times 3=2+2+2=6$

Biderketak egiteko erabiltzen ditugun zenbakiak ``biderkagaiak´´ edo ``faktoreak´´dira, eta emaitzari ``biderkadura´´ deritzo.

   Ba al dakizu   

Biderketak puntu batez edo gurutze batez adierazi daitezkeela: 4x1=4 edo 4·1=4

BIDERKETA TAULA

Biderketak ikasterako orduan, zenbait trikimailu jakiteak laguntzen du. Adibidez:

• 0ko taula: Zenbaki guztiak 0zenbakiaz biderkatuz, emaitza 0 da.

• 1eko taula: Zenbaki guztiak 1 zenbakiaz biderkatuz, emaitza zenbaki berdina da.

• 2ko taula: Zenbaki guztiak 2 zenbakiaz biderkatuz, zenbakiaren bikoitza izango da.

• 5eko taula: 5 zenbakiaz biderkatutako zenbakiak 0 edo 5 zenbakiz bukatzen dira. Kalkulua errazteko bosnaka gehitzen dira

• 10eko taula: Biderkatutako zenbakiari 0 bat gehitzen zaio.

Taula hau oinarrizko biderketa hauek ikasteko erabiltzen da:

Nola irakurtzen da? Lehenengo zutabeko zenbakia, lehenengo lerroko zenbakiarekin biderkatuz lortuko dugu zenbakia jakitea.

Adibidez:

$4\times 6$

Lehenengo zutabeko 4 zenbakia , lehenengo lerroko 6 zenbakiarekin biderkatuz, hau da , 24.

$9\times 2$

9ko zutabea bilatu eta 2ko lerroarekin biderkatu, beraz , 18 da zenbakia.

x	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
1	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
2	0	2	4	6	8	10	12	14	16	18	20
3	0	3	6	9	12	15	18	21	24	27	30
4	0	4	8	12	16	20	24	28	32	36	40
5	0	5	10	15	20	25	30	35	40	45	50
6	0	6	12	18	24	30	36	42	48	54	60
7	0	7	14	21	28	35	42	49	56	63	70
8	0	8	16	24	32	40	48	56	64	72	80
9	0	9	18	27	36	45	54	63	72	81	90
10	0	10	20	30	40	50	60	70	80	90	100

BIDERKETA METODOAK

ESKUAK ERABILIZ

Biderketak eskuak erabiliz ere egin daitezke. 6tik 9ra bitarteko biderketak egiteko eskuen metodoa erabili dezakegu.

Adibidez

8 × 7egin nahi badugu, ezkerreko eskuan 8 kontatuko dugu, eta konturatuko gara eskuak 5 hatz dituenez,

bigarren bueltan 3 hatz aterako ditugula (5 + 3 = 8 delako).

Eskubiko hatzarekin berdina egingo dugu, kontatzen hasiko gara, eta 7 zenbakia denez, bigarren bueltan eskuan 2 hatz aterako dira.

Jarraian, ateratako hatz kopuruak batu ( 3+2=5)eta biderkatuko dira (2 x 3=6).

Eta bukatzeko, bi emaitzak batera jarriz lortzen da biderkadura (8 × 7 = 56).

METODO TRADIZIONALA

(1)

1 0 3

x 4

_____

4 1 2

Nola egin biderketa hau?Hona hemen pausuz pausu biderketa honen azalpena:

1. Zenbakien zifrak biderkatzen ditugu, batekotik hasi eta azkenengo zifrara.

2. 4x3=12 da. 2 zenbakia 4 aren azpian idatzi eta hamarrekoa beste zenbakira eramango dugu. Kasu honetan 4x0=0 denez aurrekoaren hamarrekoa hartzen du (4x0)+1=0+1=1.

3. Bukatzeko, hurrengo biderkagaiarekin biderkatu , hau da, 4x1=4