La Mejorana
Rosario Monge Monge, ezizenez La Mejorana (Cadiz, 1858ko otsailaren 1a – Madril, 1920ko urtarrilaren 13a) andaluziar flamenko-dantzaria eta aitzindaria izan zen.[1]
| La Mejorana | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | María del Rosario Ignacia Monge Monge |
| Jaiotza | Cádiz, 1858ko otsailaren 1a |
| Herrialdea |  Espainia |
| Heriotza | Madril, 1920ko urtarrilaren 13a (61 urte) |
| Hobiratze lekua | Sacramental de San Lorenzo y San José cemetery (en)  |
| Heriotza modua | berezko heriotza: miokardio infartu akutua |
| Familia | |
| Ezkontidea(k) | Claudio Rivera Morón (en) (1875 - 1883) Víctor José Rojas Teresa (en) (1910 - 1912) |
| Seme-alabak | ikusi
|
| Jarduerak | |
| Jarduerak | flamenko-dantzaria |
| Enplegatzailea(k) | Silverio Franconetti (en) |
| Izengoitia(k) | La Mejorana |
Bizitza
aldatuMaria del Rosario Ignacia Monge Monge 1858an jaio zen Cadizko Viña izeneko auzoan, Jose Alonso Monge Heredia eta Maria de los Dolores Monge Jimenezen alaba izan zen Mongeren familian oso errotuta zegoen tradizio flamenkoa. Solearesen interpretazioengatik ezaguna zen Ana Monge La Cachuchera dantzariaren iloba zen. 1878an, La Mejorana ezizenarekin, oso dantzari errespetatua izan zen.
Ibilbidea
aldatuSevillako kafetegi kantari ospetsuenetan dantzatu zuen, hala nola Manuel Ojedaren Café del Burrero eta Silverio Franconettirenean.[1] Malagako Café de Chinitasen ere lan egin zuen.[2]
Kafetegi horietako batean ezagutu zuen Victor Rojas Teresa, gero bere senarra izan zena, traje de luces delako jantzien jostuna, 1881ean dantzari lanbideari uko egin eta handik aurrera bere familiaren ardura hartu zuen. Senar-emazteek bi ume izan zituzten, Pastora Imperio flamenko-dantzari eta kantaria eta Víctor Rojas Monge gitarra-jolea.[3]
La Mejoranak ibilbide artistiko laburra izan zuen, ezkondu eta goiz erretiratu baitzen. Hala ere, bere ekimenetako batzuek joera markatu zuten flamenkoaren historian.[2] Bere garaian, poztasun, buleria, tanguillo eta cantiñen interpretatzaile handienetako bat izan zen.[2][4]
Atzindaria
aldatuTradizioaren arabera, bera izan zen bata de cola delakoa jantzi zuen lehenengoetako bat, flamenkoan gero ohikoa izan den jantzia. Jantzi eta kulunkatu ere egin zuen Manila-mantoi handia. Bera izan zen lehena Flamenkoan ohiko osagaitzat jotzen diren jarrera jasoetan besoak erabiltzen lehena.[2][5]
Fernando Trianakoak honelaxe deskribatu zuen bere efektua:
Ez zen onenak baino hobea, baina ez zegoen bera baino hoberik. […] Haren aurpegia jasmina bezain zuria zen; haren ahotik ezpainak koralak ziren […] eta, barre egiten zuenean, gizakien martirioetarako, perla finez egindako kutxatila bat uzten zuen agerian, hortzak; haren ilea, gaztaina-kolore argikoa, ia ilehoria; haren begiak ez ziren bi foku berde ziren; eta bere edertasun xarmangarriaren gailurrerako jainkozko detaile gisa, adabatua zen, bere bekain makur eta ederrak eta bere betile kizkur eta ugariak beltzak baitziren, beltzak, zoritxarra zuten gizon apurrek pasatzen zituzten ‘dukak’ bezalakoak, (…) berarekin bost minutuz ere hitz egiten zutenak.
Eta idazten jarraitu zuen:
Bere irudia oso eskulturala zen, eta gehien edertzen zuten koloreak jazten zituen beti, perkalezko txabusina (bata de cola) eta Manila-mantoi handia.
Manuel de Fallaren El amor brujo lana inspiratu zuen, soleareak, seguiriyak, zambrak, poloak eta martineteak bezalako makila flamenkoak abestuz eta ijitoen kondairak eta ohiturak kontatuz.[5][6]
Erreferentziak
aldatu- ↑ a b Bohórquez, Manuel. (2020-11-16). «La Mejorana o la niña sin padres que triunfó en el baile» Expoflamenco.
- ↑ a b c d «Rosario Monje 'La Mejorana'» Diario Sur 2017-08-10.
- ↑ Network, D. S. S.. «TFM LIVE - Teatro Flamenco Madrid - Leyendas del Flamenco: La Mejorana» TFM LIVE - Teatro Flamenco Madrid.
- ↑ Cruzado, Ángeles. (2013-09-27). Rosario la Mejorana, la revolución del baile de mujer | Flamencas por derecho. .
- ↑ a b Ordóñez, Esteban. «Rosario La Mejorana, la bailaora que inspiró "El amor brujo"» ctxt.es | Contexto y Acción.
- ↑ Jarque, Fietta. (2003-05-02). 'El amor brujo' en una esfera. ISSN 1134-6582..
Kanpo estekak
aldatu
Datuak: Q61990364
