La Fornarina (kupletista)
Consuelo Vello Cano, artistikoki La Fornarina (Madril, 1884ko maiatzaren 28a – Ibidem, 1915eko uztailaren 17a) madrildar kupletista izan zen XX. mende hasieran. Bere miresleen artean, Jacinto Benavente antzerkigilea eta Antonio eta Manuel Machado poeten izenak aipatzen dira.[1][2][3][4][5][6]
| La Fornarina (kupletista) | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Consuelo Vello Cano |
| Jaiotza | Madril, 1884ko maiatzaren 28a |
| Herrialdea |  Espainia |
| Heriotza | Madril, 1915eko uztailaren 17a (31 urte) |
| Hobiratze lekua | San Isidroko hilerria |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | cuplé singer (en)  |
Bizitza
aldatuLaureano Vello Alvarez guardia zibilaren eta garbitzaile lanetan ari zen Benita Cano Rodriguezen alaba zen.
Kupletista ibilbidea
aldatuMadrilgo Zarzuela Antzokian egin zituen korista gisa ezagutzen diren lehen lanak, eta hiriburu horretako Japoniar Aretoan ere agertzen da dokumentazioan. Bere ezizena, dirudienez, Javier Betion La Época egunkariko kazetariari zor zion, izen horrekin jada Madrilgo Romea Antzokian, Bartzelonako Nuevo Retiro Antzokian eta Valentziako Novedades Aretoan agertu baitzen. 1904tik aurrera, Jose Juan Cadenas letragilearen izenari lotuta geratu zen kupletistaren kondaira.[7]
Nazioartean
aldatuAtzerrian 1905ean agertu zen, Lisboako Coliseo dos Recreios-en. Lara, Novedades eta Zarzuela (Madrilen guztiak) eta Oportoko Príncipe Real antzokian ospetsu egin zen berehala. Nazioartean ere jardun zuen, Parisko «Apollo Théatre» delakoan sartu zen, 1907an. Hiri horretan ezagutu zuen Quinito Valverde, Clavelitos (1909) abestiaren egilea, kupletistaren arrakasta handia izan zena. Berarekin, Londresko Alhambra Theatre, Parisko Olympia edo Montecarloko Palais Soleil antzeztokietan egon zen, eta 1909an San Petersburgora ere heldu zen. Europako bira luzearen ostean, Alfontso XIII.a Borboikoa (Espainia) izan zen Komediaren Antzokian emandako emanaldietako baten buru.
El último cuplé
aldatu1914an, hil baino urtebete lehenago, El último cuplé estreinatu zuen (1957an titulu bereko filma inspiratu zuen gaia, beste diva handi bat protagonista zuena, Sara Montiel). Sasoi hartako kritikariek idatzirik utzi dute bere ahots eskasa modulazio on batekin eta "tonu larri bikainekin" ordezkatzen zuela. Arrakasta betean hil zen, 31 urte zituela, eta San Isidro Sakramentalean lurperatuta dago.[8]
Aintzatespenak
aldatu- Madrilgo Udalak La Fornarina gogorarazteko plaka bat jarri zuen bere bizilekua egon zen lekuan, María de Molina eta Salas kaleak bat egiten duten tokian; bertan "bere garaiko abestia aldatu zuela" esaten da.
Erreferentziak
aldatu- ↑ (Gaztelaniaz) «Consuelo Vello, La Fornarina: el último cuplé» ELMUNDO 2019-12-24 (Noiz kontsultatua: 2025-02-06).
- ↑ (Gaztelaniaz) García, Lidia. (2022-02-19). «La historia de Consuelo Vello, la Fornarina: la lavandera que se convirtió en reina del cuplé» Vanity Fair (Noiz kontsultatua: 2025-02-06).
- ↑ (Gaztelaniaz) «La Fornarina» La Cámara del Arte (Noiz kontsultatua: 2025-02-06).
- ↑ (Gaztelaniaz) «La inspiradora historia de La Fornarina, un «ser de luz» a la que el arte arrancó de la miseria» Diario ABC 2024-05-11 (Noiz kontsultatua: 2025-02-06).
- ↑ «Biografia de La Fornarina» www.biografiasyvidas.com (Noiz kontsultatua: 2025-02-06).
- ↑ (Gaztelaniaz) Madridiario. «La Fornarina (cupletista, 1884-1915)» Madridiario (Noiz kontsultatua: 2025-02-06).
- ↑ Consuelito y otras bellas del cuplé. 2011/01.
- ↑ «Restauración y limpieza de la sepultura de 'La Fornarina'» cementeriodesanisidro.com 20 de enero de 2015.
Kanpo estekak
aldatu
Datuak: Q5864045
Multimedia: La Fornarina (singer) / Q5864045
