Wikipedia

Krimearen anexio errusiarra

2014ko otsailean eta martxoan, Errusiak Krimea penintsula inbaditu zuen eta gero Ukrainatik kendu eta anexionatu zuen. Gertaera hori Maidaneko Iraultzaren ondoren izan zen, eta Errusiaren eta Ukrainaren arteko gerraren parte da. Gertakariek 2014ko Krimeako krisia piztu zuten.

Krimearen anexio errusiarra
Irudia
MotaAnexio
Autodeterminazio
Honen parte daErrusia-Ukraina gerra eta 2014 Russian invasion of Ukraine (en) Itzuli
Denbora-tarte2014ko otsailaren 20a - 2014ko martxoaren 26a
Data2014
GaraiaErrusia Vladimir Putinen gobernupean eta Ukrainako historia (1991-)
KokalekuKrimea
HerrialdeaUkraina, Errusia eta Krimeako Errepublika
Sergei Aksionov
Parte-hartzaileak
KausaEuromaidan
Honen ondorioainternational reactions to the annexation of Crimea by the Russian Federation (en) Itzuli
Osatuta
2014 Russian invasion of Crimea (en) Itzuli (2014ko otsailaren 27a – 2014ko martxoaren 26a)
Krimearen independentzia adierazpena (2014ko martxoaren 11)
2014 Crimean status referendum (en) Itzuli (2014ko martxoaren 16a)

2014ko otsailaren 22an eta 23an, Vladimir Putin Errusiako presidenteak gau osoko bilera deitu zuen segurtasun-zerbitzuetako buruekin, Viktor Janukovitx Ukrainako presidente karguaren erauzketa eztabaidatzeko. Bileraren amaieran, Putinek adierazi zuen "lanean hasi behar dugula Krimea Errusiara itzultzeko".[1] Otsailaren 23an errusiarzaleen mobilizazioak izan ziren Sebastopol hirian. Otsailaren 27an, Krimeako Kontseilu Gorenaren (parlamentua) kontrola hartu zuten intsigniarik gabeko[2] tropa errusiarrek, eta leku estrategikoak harrapatu zituzten penintsula osoan. Horren ondorioz, Aksionov errusiar sarjentua jarri zuten Krimean, Krimeako estatutuari buruzko erreferenduma egin zuten eta Krimearen independentzia-deklarazioa egin zen.[3][4][5][6] Errusiak formalki sartu zuen Krimea bi gai federal errusiar gisa: Krimeako Errepublika eta Sebastopol hiri federala, 2014ko martxoaren 18an. Anexioaren ondoren, Errusiak penintsulan militarren presentzia areagotu zuen eta mehatxu nuklearrak aprobetxatu zituen lurraren gaineko statu quo berria finkatzeko.[7][8][9]

Ukrainak eta beste herrialde askok gaitzetsi egin zuten anexioa, eta uste dute nazioarteko zuzenbidea eta Errusiak sinatutako akordioak hausten dela, Ukrainaren lurralde-osotasuna babesten baitute, barne direla Estatu Independenteen Erkidegoak 1991n egindako Belavezhako Akordioak, 1975eko Helsinkiko Akordioak, 1994ko Budapesteko Memoranduma eta 1997ko Errusia-Ukraina laguntasun, elkarkidetza eta kooperazio ituna.[10][11] Hori dela eta, orduko G8ko gainerako kideek Errusia egotzi zuten taldetik, eta herrialdearen aurkako lehen zehapen-txanda jarri zuten.[12] Nazio Batuen Batzar Nagusiak ere erreferenduma eta anexioa baztertu zituen, eta ebazpen bat eman zuen, "Ukrainaren lurralde-osotasuna nazioartean onartutako mugen barruan" baieztatuz.[13][14] Nazio Batuen ebazpenak ere "azpimarratzen du erreferendumak ez duela baliorik, ezin dela izan [Krimea]-ren estatusa aldatzeko oinarria", eta nazioarteko estatu eta erakunde guztiei eskatu zien Errusiaren anexioa ez onartzeko edo errefusatzeko.[14] 2016. urtean, Nazio Batuen Batzar Nagusiak berretsi egin zuen anexioa ez onartzea, eta gaitzetsi egin zuen "Ukrainaren zati bat, Krimeako Errepublika Autonomoa eta Sebastopol hiria aldi baterako okupatzea".[15][16]

Errusiako gobernua "anexio" etiketaren aurka dago, Putin herrien autodeterminazio printzipioa betetzeko erreferenduma defendatzen ari delarik.[17][18]

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ «Putin describes secret operation to seize Crimea» Yahoo News 8 March 2015.
  2. ↑ Weaver, Courtney. (2015-03-15). «Putin was ready to put nuclear weapons on alert in Crimea crisis» Financial Times.
  3. ↑ Simon Shuster. (10 March 2014). «Putin's Man in Crimea Is Ukraine's Worst Nightmare» Time.
  4. ↑ De Carbonnel, Alissa. (13 March 2014). «RPT-INSIGHT-How the separatists delivered Crimea to Moscow» Reuters.
  5. ↑ Ilya Somin. (6 May 2014). «Russian government agency reveals fraudulent nature of the Crimean referendum results» The Washington Post.
  6. ↑ Verkhovna Rada of Ukraine 15 March 2014.
  7. ↑ «Four years since Russia's illegal annexation of Crimea» Government.no 14 March 2018.
  8. ↑ «Putin reveals secrets of Russia's Crimea takeover plot» BBC News 9 March 2015.
  9. ↑ "Russia Threatens Nuclear Strikes Over Crimea". The Diplomat 11 July 2014.
  10. ↑ Oleksandr Turchynov. (20 March 2014). Parliament of Ukraine.
  11. ↑ Fred Dews. (19 March 2014). NATO Secretary-General: Russia's Annexation of Crimea Is Illegal and Illegitimate. Brookings.
  12. ↑ Bruno Waterfield; Peter Dominiczak; David Blair; The Daily Telegraph. (24 March 2014). «Russia Temporarily Kicked Out of G8 Club of Rich Countries» Business Insider.
  13. ↑ UN General Assembly adopts resolution affirming Ukraine's territorial integrity. China Central Television 28 March 2014.
  14. ↑ a b United Nations A/RES/68/262 General Assembly. United Nations 1 April 2014.
  15. ↑ «A/RES/71/205 – E – A/RES/71/205» undocs.org.
  16. ↑ General Assembly Adopts 50 Third Committee Resolutions, as Diverging Views on Sexual Orientation, Gender Identity Animate Voting – Meetings Coverage and Press Releases. United Nations.
  17. ↑ Mike Collett-White; Ronald Popeski. (16 March 2014). Crimeans vote over 90 percent to quit Ukraine for Russia. .
  18. ↑ Boris N. Mamlyuk. (6 July 2015). «The Ukraine Crisis, Cold War II, and International Law» The German Law Journal.

Kanpo estekak aldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Krimearen_anexio_errusiarra&oldid=8870554"(e)tik eskuratuta