Koloniako katedrala
Koloniako katedrala (alemanez: Kölner Dom, ofizialki Hohe Domkirche Sankt Petrus, euskaraz: «Done Petri Goi Eliza-katedrala») Alemaniako Kolonia hiriko eliza katolikoa eta Koloniako artxidiozesiko katedrala da. Hiriaren erdialdean dago, Rhin ibaiaren ertzetik 250 metrora. XIII. mendean hasi zen eraikuntza, estilo gotikoan, eta XIX. mendean amaitu, estilo neogotikoan. 157 metroko garaiera dauka, eta munduko eraikinik garaiena izan zen 1884an Washington monumentua amaitu zen arte. UNESCOk Gizateriaren ondare izendatu zuen 1996an[1].
| Koloniako katedrala | |
|---|---|
| Hohe Domkirche St. Petrus | |
 UNESCOren gizateriaren ondarea | |
 | |
| |
| Kokapena | |
| Estatu burujabe |  Alemania |
| Alemaniako estatua |  Ipar Renania-Westfalia |
| Eskualdea | Kolonia |
| Hanseatic city | Kolonia |
| Koloniako barrutia | Cologne-Innenstadt |
| Koloniako auzoa | Altstadt-Nord |
| Koordenatuak | 50°56′29″N 6°57′30″E / 50.9414°N 6.9583°E |
 | |
| Historia eta erabilera | |
| Gizateriaren Ondarea arriskuana | 2004 - 2006 |
| UNESCOko Mundu Ondare Gunearen artxiboaren zuzenketa | 2008 |
| Izenaren jatorria | Petri |
| Erlijioa | katolizismoa |
| Elizbarrutia | Koloniako artxidiozesia |
| Izena | Petri |
| Arkitektura | |
| Estiloa | arkitektura gotikoa Arte gotikoa |
| Dimentsioak | 86,25 ( ) × 144,5 ( ) m kanpandorre: 157 (  ) m |
| Azalera | 258 ha |
| Ordezkatzen du | Hildebold-Dom (en)  |
| Gizateriaren ondarea | |
| Irizpidea | (i), (ii) eta (iv) |
| Erreferentzia | 292bis eta 292 |
| Eskualdea[I] | Europa eta Ipar Amerika |
| Izen-ematea | 1996 (XX. bilkura) |
| 911 | |
| Bisitariak urtean | 5.000.000 |
| Webgune ofiziala | |
| |
Historia aldatu
Lurzoruaren azpian erromatar eta karolingiar aztarnak topatu dira. Egungo katedralaren lehen proiektuak lehenago egin baziren ere, 1248 arte ez ziren hasi eraikuntza lanak eta, hasiera-hasieratik, frantses gotikoa garatzea eta gainditzea izan zuten xede. Gogoangarria da, esate baterako, mendebaldeko fatxadaren proiektua: 1300 inguruan marraztutako lau metro altu baino gehiagoko pergamino bat da, zeinetan mendebaldeko fatxadaren proiektua xehetasun guztiz islatua agertzen den[2].
Nolanahi ere, katedrala ez zen Erdi Aroan amaitu, baina ez teknikaren edo artearen arloan soluziorik ez zutelako, baizik eta dirurik ez zegoelako. Hori zela-eta, eraikuntza lanak 1510ean eten ziren. 1560an katedralaren kabildoak behin-betiko utzi zion diru laguntzak biltzeari. Ordutik aurrera, eta mendeetan zehar, amaitutako zatia erlijio eginkizunetarako erabili zen. XIX. mendean, Frederiko Gilen IV.a Prusiakoak gogoz bultzatu zituen katedralaren eraikuntza lanak. 1842ko irailaren 4an ezarri zen eraberritze lanen lehen harria, eta 1880ko urriaren 15ean inauguratu zen.
Bigarren Mundu Gerrako bonbardaketetan kalte handiak jasan zituen, gangetan eta ipar-mendebaldeko dorrean batez ere, baina Erdi Aroko artelanak gorde ahal izan ziren. Gerra ostean berreraikitzeari ekin zitzaion, eta lan nagusiak 1956an amaitu ziren[3]. Beti ere, eraikina etengabeko eraberritze lanetan murgildurik dago, airearen kutsadurak eta usoek kalte egiten baitiote harriari. Eraikuntzan hiru harri mota erabili ziren, eta horietako bat da gehien hondatzen dena. Beste harri mota bat, berriz, belztu egiten da.
Iruditegia aldatu
-
Katedrala amaitu gabe 1856an -
Suntsitutako tankea katedralaren ondoan 1945ean -
Airetik ikusia -
Barnealdea -
Hiru erregeen aldarea, 1500 inguru -
Hiru erregeen erlikia ontzia, XIII. mendea
.jpg)
Erreferentziak aldatu
- ↑ Cathédrale de Cologne, whc.unesco.org
- ↑ Lur entziklopedietatik hartua.
- ↑ A brief history of Cologne Cathedral, koelner-dom.de
Kanpo estekak aldatu
- Koloniako katedralaren webgunea (Alemanez) (Ingelesez) (Gaztelaniaz)
Datuak: Q4176
Multimedia: Cologne Cathedral / Q4176
