Kanpo-belarri
Kanpo-belarria[1] belarriaren hiru ataletako bat da. Hiru zati ditu: belarri-hegala, belarri-zuloa eta tinpanoa. Belarri-hegala kartilagoz osatua dago, behealdeko belarri-gingila izan ezik, biguna eta gantzaduna baita gingila. Belarri-hegalak kanpotik iristen zaizkion uhin guztiak belarri-zulora bideratzen ditu. Belarri-zuloa hezur tenporalean dagoen 2,5 cm-ko inguruko hodi bat da; han, guruin berezi batzuk daude, argizaria darienak, eta baita ile batzuk ere; argizariaren eta ileen eginkizuna kaltea eragin dezaketen kanpoko gauzei (hautsari, zakarrei) eustea da, belarri barrura sar ez daitezen. Belarri-zuloa tinpano izeneko mintzeraino iristen da. Ehun konektibozko mintz tinkoa eta erdigardena da tinpanoa, eta dardara egiten du soinu-uhinek jotzen dutenean. Tinpanoan bukatzen da kanpo belarria, eta mintz horren beste aldean hasten da erdikoa.
| Kanpo-belarri | |
|---|---|
 | |
| Xehetasunak | |
| Honen parte | belarria |
| Konponenteak | belarri-hegala kanpoko entzunbidea Tinpanoa |
| Artikulazioa | Erdi belarria |
| Identifikadoreak | |
| Latinez | auris externa |
| MeSH | A09.246.272 |
| TA | A15.3.01.001 |
| FMA | 52781 |
| Terminologia anatomikoa | |
AnatomiaAldatu
Belarri-pabiloia kanpoko ertz kurbatuak (helize izenekoa) eta barruko ertz okertuak (antihelize izenekoa) osatzen dute, eta entzumen hodira irekitzen da. Tragoak, orientatuta dagoen antitragoak bezala, entzumen-hodia gainditu eta partzialki estaltzen du. Entzumen-kanalaren aurreko alde hutsari maskorra deitzen zaio. Entzumen-hodia 2,5 cm inguru zabaltzen da. Kanalaren lehen zatia kartilagoz inguratuta dago, eta bigarren zatia, tinpanotik gertu, hezurrez inguratuta dago. Hezur horri entzumen-burbuila esaten zaio, eta `hezur tenporalren zati tinpanikoak osatzen du. Entzumen-hodia inguratzen duen azalak guruin zeruminosoak eta sebazeoak ditu, eta belarrirako zerumen babeslea sortzen dute. Entzunbidea tinpanoaren kanpoaldean amaitzen da[2].
Kanpoko belarriari lotutako bi muskulu-talde daude: muskulu intrintsekoak eta estrintsekoak. Ugaztun batzuetan, muskulu horiek belarri-pabiloiaren norabidea doitu dezakete. Gizakiengan, muskulu horiek eragin txikia edo bat ere ez dute[3]. Belarriko muskuluak aurpegiko nerbioak inerbatzen ditu, eta horrek ere sentikortasuna ematen dio belarriaren larruazalari, bai eta kanpoko belarriaren barrunbeari ere. Nerbio aurikular handiak, belarri-nerbioak, nerbio aurikulotenporalak eta zerbikaletako plexuaren nerbio okzipital txikiak eta handiak sentikortasuna ematen diote kanpoko belarriaren atalei eta inguruko larruazalari[2].
Belarri hegala kartilago elastikoko pieza bakarrez osatuta dago. Pieza horrek erliebe korapilatsua du barne-azaleran, eta nahiko konfigurazio laua du atzeko azaleran. Batzuetan, Darwinen tuberkulua bezala ezagutzen den tuberkulu bat egoten da, helizearen beheranzko aldean dagoena eta ugaztunen belarri puntari dagokiona. Belarriko lobulua areolak eta gantz-ehunak osatzen dute[4]. Bi belarrien antolaketa simetrikoak soinua aurkitzeko aukera ematen du. Garunak ezaugarri hau lortzeko, belarri bakoitzaren iritsiera-denborak eta intentsitateak alderatzen ditu goiko olibadi konplexuan dauden zirkuituetan eta bi belarrietara bideetatik konektatuta dauden gorputz trapezoidaletan[5].
ErreferentziakAldatu
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ Euskalterm: [Otorrinolaringologia Hiztegia] [2015]
- ↑ a b Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan:
ez da testurik eman
:0izeneko erreferentziarako - ↑ Moore, Keith L.. (2014). Clinically oriented anatomy. (Seventh edition. argitaraldia) ISBN 1-4511-1945-3. PMC 813301028. (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
- ↑ Grabb, William C.. (1979). Plastic surgery. (3rd ed. argitaraldia) Little, Brown ISBN 0-316-32268-7. PMC 6033188. (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
- ↑ Neuroscience. (4th ed. argitaraldia) Sinauer 2008 ISBN 978-0-87893-697-7. PMC 144771764. (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
