Wikipedia

Juan Gabriel

Alberto Aguilera Valadez ( Parácuaro, Michoacán, Mexiko 1950eko urtarrilaren 7a - Santa Monica, Kalifornia, Ameriketako Estatu Batuak 2016ko abuztuaren 28a),[1] izen artistikoz Juan Gabriel, abeslari, konpositore eta aktore mexikarra izan zen.[2] Ezizenez Juanga[3] edo El Divo de Juárez ere esaten zioten. Glamourrez betetako estilo eta janzkerarengatik nabarmena, Mexikoko herri musikaren[4] eta oro har musika latindarraren arloan mugak hautsi zituen,[5] pop[6] eta gay[7] ikono bihurtuz. Gaur egunean garai guztietako Mexikoko musikagile garrantzitsuenetakotzat hartzen da.

Juan Gabriel

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakAlberto Aguilera Valadez (73 Años)
JaiotzaParácuaro (udalerria), 1950eko urtarrilaren 7a
Herrialdea Mexiko
Heriotza2016ko abuztuaren 28a (66 urte)
Familia
Seme-alabak
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
ingelesa
Jarduerak
Jarduerakabeslaria, kantugilea, DJ producer (en) Itzuli, musikagilea eta estudioko musikaria
Jasotako sariak
Izengoitia(k)Juan Gabriel
Genero artistikoamariatxia
Musika instrumentuaahotsa
DiskoetxeaUniversal Music Group
Fonovisa Records
RCA Records
juangabriel.com.mx
IMDB: nm0300239 Facebook: ElesJuanGabriel Twitter: soyjuangabriel Youtube: UCWANPVmVKsJUg2ed9hK2r9w Spotify: 2MRBDr0crHWE5JwPceFncq iTunes: 295294 Last fm: Juan+Gabriel Musicbrainz: bc9b7500-0afc-41ba-a056-b0bc81669702 Songkick: 71079 Discogs: 388832 Allmusic: mn0000240252 Find a Grave: 169048983 Deezer: 71813 Edit the value on Wikidata
Fitxategi:Firma de Juan Gabriel.svg, Firma-Juan-Gabriel-1a-07-07.jpg

Hasierako urteak aldatu

Gurasoak Gabriel Aguilera Rodríguez eta Victoria Valadez Rojas nekazariak zituen; Alberto hamar anai-arrebetatik gazteena zen.[8] Haurtzaroan, aita ospitale psikiatriko batean sartu zuten[9] eta familia Ciudad Juárezera, Chihuahua, joan zen. 5 urte zituela, mantendu ezin zuela eta amak Alberto barnetegi profesional batean sartu zuen. Han izango zen 8 urtez. Bertan, Micaela Alvarado ikastetxeko zuzendaria eta Juan Contreras irakaslea ezagutu zituen. Aguilerak azken honekin harreman estua izan zuen: eskolako ikasgaiez gain, gorra izan arren[10] musika eta gitarra jotzen erakutsi zion, eta 13 urterekin bere lehen abestia konposatu zuen ("La Muerte del Palomo"). 13 urte zituela eskolatik ihes egin zuen, eta urtebetez Contrerasekin bizi izan zen, kalean artisautza lanak salduz.[11] 14 urterekin amarenera itzuli zen, familiakoekin burritoak saltzen arituz. Garai horretan eliza metodista batera hurbildu zen; han Leonor eta Beatriz Berúmen ahizpen bidez abesbatzan eta eliza garbitzen aritu zen.

1965ean, Aguilerak Ciudad Juarezeko telebista lokalean debutatu zuen. Bere mentore Raúl Loya-k Adán Luna izen artistikoa ezarri zion, eta José Alfredo Jiménezen "María la Bandida" abestia kantatu zuen. 1966tik 1968ra Noa-Noa tabernan kantari aritu zen, eta aretoari izen bereko abestia idatzi zion. Mexiko Hiriko diskoetxeetara jo zuen, baina ezezkoa jasota Juarezera itzuli zen abeslari lanetan jarraitzeko. Hurrengo urtean, RCA Víctor-en kontratua lortu zuen, bigarren mailako ahots gisa aritzeko Roberto Jordan, Angelica Maria eta Estela Nuñezentzat. 1970ean kontratua eten zuen diru saria nahikoa ez zela argudiatuta; eta Juarezeko tabernetara itzuli zen.

Lagunek bultzatuta, hirugarrenez jo zuen Mexiko Hiriko diskoetxeetara. Garai horretan, diru barik, geltokietan lo egin izan zuen eta, gitarra bat[12] ohostu izana leporatuta,[13] urte eta erdi preso egon zen.[8] Garai horretan zenbait abesti idatzi zituen eta Andrés Puentes Vargas kartzelako zaindariarekin harremana izan zuen; honek La Prieta Linda kantari eta aktorea aurkeztu zion. Honen laguntzarekin, eta froga faltaren aurrean, kartzelatik atera zen.

Urte arrakastatsuak aldatu

La Prieta Lindak lagunduta, Aguilera RCA Víctor-era itzuli zen, grabazio kontratua lortuz.[14] Juan Gabriel ezizena hartu zuen, Juan Contrerasen eta Gabriel bere aitaren omenez.[15] 1971ean, "El Alma Joven ..." estudioko lehen diskoa kaleratu zuen; gazteen artean arrakasta handia erdietsi zuena;[12] saria ere jaso zuen horrengatik.[16] Hortik aurrera, musikan gero eta ezagunago bihurtuko zen; bere kanturik arrakastatsuenak ingelesez, portugesez eta japoniarrez grabatu zituen eta 1974-1981 artean bost pelikula antzeztu zituen.[17][18]

Juan Gabriel Mexikoko kantautore komertzial garrantzitsuena bihurtu zen, estilo anitzetan (rantxerak, mariachiak, baladak, popa, rocka, disko...). Moldatzaile, ekoizle eta konpositore gisa ere aritu zen, eta bere abestiak musikari askok ere kantatu izan dituzte, hala nola Banda El Recodo, Vicentico, Pandora, Chayanne, Laura Pausini,[10] Jaguares,[19] Thalia, Angelica Maria, Aida Cuevas, Lucia Mendez, Estela Nuñez,[20][21] Raphael, Vicente Fernández, Lupita D'Alessio, María Victoria, Pedro Vargas, Amalia Mendoza, Cornelio Reyna, Maná, Lucha Villa, Daniela Romo, Ana Gabriel, Luis Miguel, Rocío Dúrcal, José José, Gloria Trevi, La India, Marc Anthony,[22] Isabel Pantoja, Lola Beltrán, Paul Anka...[23]

1990 urtean polemika nabarmena sortu zen Mexikon, Arte Ederren Jauregian eman beharreko kontzertu baten harira. Arte jasoen (eta maskulinoen) tenplutzat hartua zen horrek Juan Gabrielen emanaldi bat hartzea iraingarria izan zen kulturako sektore handi batendako.[10]

Mundu osoan 60 milioi disko saldu zituela kalkulatzen da, Latinoamerikako kantautore arrakastatsuenen artean kokatuz.[24] Estudioko bere hemeretzigarren diskoa, Recuerdos, Vol. II, Mexikoko garai guztietako disko salduena omen da (zortzi milioi kopia baino gehiago).[25] Juan Gabrielek bere bizitzan 1.800 abesti inguru idatzi zituen; horietatik asko beste artistek interpretatuak.[26]

Bizitza pertsonala aldatu

 
2014 urtean.

Bere arrakasta handiak Mexiko bezalako herrialde hain matxistan estatus bitxia lortzea ahalbidetu zion: herri-musikaren arloan, tradizio mexikarra[4] glam erara moldatu zuen, publikoki "luma" nabarmena erakutsiz, eta hasiera-hasieratik horren kontura txutxumutxu ugari jasanez, pribatu zein publikoki.[12] Bere aukera sexualari buruzko adierazpenik edo LGBT+ komunitatearen aldeko aldarri espliziturik sekula egin ez zituen arren[7][27] kazetariei erantzun oso adierazgarriak eman izan zizkion gaiari buruz,[28] pertsona bakoitzaren askatasunarekiko errespetua defendatuz.[29]

- Kazetaria: "Gay zarela esaten dute. Gay al zara?".

- Juan Gabriel: "Asko inporta dizu horrek?".

- K: "Galdetzeagatik baino ez da..."

- JG: "Bada, nik beste galdera batekin erantzungo dizut".

- K: "Esan".

- JG: "Begi bistakoa galdetu beharrik ez dagoela, pottolo!".

- K: "Nik abeslari bat ikusten dut, bada. Arrakasta duen norbait".

- JG: "Horixe da garrantzitsuena".[30]

Urtean 10 eta 12 emanaldi egiten zituen haurren ongintza erakundeentzat dirua biltzeko.[15] 1987an, Semjase sortu zuen, Ciudad Juárez-en kokatutako ume behartsuendako etxea.[31]

Ezkongabea, Juan Gabrielek sei seme-alaba izan zituen. Haietako lau Laura Salasekin ("nire bizitzako lagunik onena", bere esanetan).[32] Bostgarrenaren berri hil zenetik hilabetera zabaldu zen; ama Guadalupe Gonzalez bere etxeko langilea zen, eta harekin distantzia luzeko harremana mantendu zuen.[33] Seigarren umearen berri 2016an zabaldu zen, Consuelo Rosalesen semea (Juan Gabrielen etxeko langilea hau ere), Los Angelesen (Kalifornia) bizi zena.[34]

Politika arloan, Juan Gabrielek PRI alderdia bizitza osoan babestu zuen.[35]

Hil zenean, Ameriketako Estatu Batuetan zehar bira bat egiten ari zen. Abuztuaren 26an, bere azken emanaldia egin zuen Los Angeleseko The Forum aretoan. Emanaldian Rocio Durcal kantaria gogoratu zuen, eta kontzertua pantailan mezu hau jarrita amaitu zuen: «Zorionak, direnak direlako harro dauden pertsona guztiei».[36] 2016ko abuztuaren 28an hil zen Santa Monica, Kalifornian, zuen etxe batean, bihotzekoak jota.[1] Gorpua erraustu egin eta gero, Ciudad Juarezera bidali zuten.[23]

Omenaldiak eta eragina aldatu

 
Juan Gabrielen izarra Hollywoodeko Ospearen Pasealekuan

Juan Gabrielen lana aitortu duten elkarte eta erakundeak ezin konta ahalakoak dira: Billboard,[6] (estatua bat jarri zioten Mexiko Hiriko Garibaldi plazan[15]), About.com,[37] Los Angeleseko udala,[2] International Latin Music Hall of Fame, Latin Songwriters Ospearen Aretoa.[38] American Society of Composers, Authors and Publishers,[39] People Choice Awards, La Opinión Tributo Nacional saria, Latinezko Grabazio Akademiaren Urteko Pertsona.[40] 2002ko maiatzean izarra jarri zioten Hollywoodeko Ospearen Pasealekuan.[41]

Bere heriotza mundu osoko trending topic bihurtu zen Twitterren.[42] Enrique Peña Nieto Mexikoko[5] eta Barack Obama Estatu Batuetako lehendakariek bere heriotza aipatu zuten.[43] Gabriel Abaroa, Latin Grabaketa Akademiako zuzendari nagusiak ere gogoratu zuen.[44]

Juan Gabrielen omenezko hainbat disko egin dira: Cristian Castro, Pedro Fernández,[45] Lorenzo Antonio,[46] Álvaro Torres,[47] Los Tri-O,[48] Nydia Rojas,[49] La India...[50]

Juan Gabriel bizi zela, bere bizitzan oinarritutako telesaila ere errodatu zen.[51]

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ (Gaztelaniaz) Univision. «Muere el cantante y compositor mexicano Juan Gabriel» Univision (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  2. ↑ a b «Sears Presents Juan Gabriel's U. S. Tour» web.archive.org 2015-09-24 (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  3. ↑ (Gaztelaniaz) Univision. «La importancia de Juanga, según los intelectuales» Univision (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  4. ↑ a b (Gaztelaniaz) «Amor eterno» El Financiero (Noiz kontsultatua: 2021-04-11).
  5. ↑ a b (Ingelesez) «Juan Gabriel, The 'Divo Of Juarez,' Dies At 66» NPR.org (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  6. ↑ a b (Ingelesez) copy, Copied to clipboardClick to. «The 30 Most Influential Latin Artists of All Time» Billboard (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  7. ↑ a b (Ingelesez) Facebook; Twitter; options, Show more sharing; Facebook; Twitter; LinkedIn; Email; URLCopied!, Copy Link et al.. (2016-08-30). «Juan Gabriel was Mexico's gay icon — but he never spoke of his sexuality» Los Angeles Times (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  8. ↑ a b (Gaztelaniaz) «Perfil. Adiós a Juan Gabriel, El Divo de Juárez» El Universal 2016-08-28 (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  9. ↑ «Biografía de Juan Gabriel - SACM» web.archive.org 2016-07-30 (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  10. ↑ a b c «Juan Gabriel: placer culposo y cultura popular» www.jornada.com.mx (Noiz kontsultatua: 2021-04-11).
  11. ↑ (Ingelesez) «Mexican superstar Juan Gabriel dies at 66 of heart attack» BBC News 2016-08-29 (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  12. ↑ a b c (Gaztelaniaz) «Juan Gabriel descifrado por Monsiváis» www.nexos.com.mx (Noiz kontsultatua: 2021-04-11).
  13. ↑ (Gaztelaniaz) «Muere el cantante mexicano Juan Gabriel, "El Divo de Juárez"» BBC News Mundo 2016-08-28 (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  14. ↑ (Gaztelaniaz) «Cd. Juárez, la tierra adoptiva y los inicios de Juan Gabriel» Quién 2014-04-15 (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  15. ↑ a b c «Gabriel, Juan Biography: Contemporary Musicians» web.archive.org 2006-11-15 (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  16. ↑ Txantiloi:Es-HN «Juan Gabriel, el divo que México y América lloran» Diario La Prensa (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  17. ↑ (Ingelesez) «In Memoriam: Juan Gabriel, the Actor» Cinema Tropical (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  18. ↑ (Gaztelaniaz) TIM, Televisa. «En el cuarto aniversario luctuoso de Juan Gabriel, Las Estrellas revive sus clásicos de película» Las Estrellas TV (Noiz kontsultatua: 2021-04-11).
  19. ↑ (Ingelesez) «¡Te lo pido por favor! Recordemos la vez en que Jaguares cantó junto a Juan Gabriel» Sopitas.com 2019-01-15 (Noiz kontsultatua: 2021-04-11).
  20. ↑ (Ingelesez) Carpy, Ju. (2020-08-01). «Canciones que no sabías que fueron escritas por Juan Gabriel» Azteca America (Noiz kontsultatua: 2021-04-11).
  21. ↑ (Gaztelaniaz) Univision. «Juan Gabriel deja un gran legado como compositor de temas emblemáticos» Univision (Noiz kontsultatua: 2021-04-11).
  22. ↑ (Ingelesez) «Mexican Superstar Juan Gabriel Dies at 66» Billboard (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  23. ↑ (Ingelesez) «Juan Gabriel | Biography & History» AllMusic (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  24. ↑ «Así fue la gran e inolvidable trayectoria de Juan Gabriel» web.archive.org 2020-04-07 (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  25. ↑ «Cine y música: en México y el mundo - Diario Rotativo - Querétaro, México» web.archive.org 2012-03-14 (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  26. ↑ (Gaztelaniaz) «Los artistas que interpretaron las canciones de Juan Gabriel» El Universal 2016-08-28 (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  27. ↑ (Ingelesez) «'Gracias Juanga': On anniversary of his death, LGBTQ Latino writers reflect on Juan Gabriel's impact» NBC News (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  28. ↑ (Gaztelaniaz) Univision. «¿Por qué Juan Gabriel se volvió un ícono de una generación gay?» Univision (Noiz kontsultatua: 2021-04-11).
  29. ↑ (Gaztelaniaz) Magallanes, Eduardo. (1995-09-XX). Querido Alberto: Biografia Autorizado de Juan Gabriel. Simon and Schuster ISBN 978-0-684-81548-0. (Noiz kontsultatua: 2021-04-11).
  30. ↑ Fernando del Rincón kazetariari emaniko elkarrizketa, Primer impacto TB saioan (2002).
  31. ↑ «Biografía 1980´s» web.archive.org 2007-02-19 (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  32. ↑ (Ingelesez) Acosta, Dave. «Juan Gabriel, Mexican superstar singer, dead at 66» USA TODAY (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  33. ↑ (Ingelesez) Valdez, Maria G.. (2016-09-26). «Juan Gabriel Secret Son: Univision To Reveal Identity Of ‘Divo De Juarez’ Unknown Offspring» Latin Times (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  34. ↑ (Gaztelaniaz) Univision. «Te presentamos a Joao Gabriel Alberto Aguilera, el nuevo hijo secreto de Juan Gabriel» Univision (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  35. ↑ (Gaztelaniaz) «El Juan Gabriel del PRI» www.proceso.com.mx (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  36. ↑ (Gaztelaniaz) «Aparecen las últimas imágenes de Juan Gabriel antes de morir» Mundo Hispanico 2019-07-28 (Noiz kontsultatua: 2021-04-11).
  37. ↑ (Ingelesez) Quintana, Carlos. «What Are the Most Popular Latin Music Genres?» LiveAbout (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  38. ↑ (Ingelesez) «International Latin Music Hall of Fame announces inductees for 2003» Top40-Charts.com (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  39. ↑ (Ingelesez) Inc, Nielsen Business Media. (1998-09-05). Billboard. Nielsen Business Media, Inc. (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  40. ↑ «Juan Gabriel is the 2009 Latin Recording Academy Person of the Year |…» archive.ph 2013-02-01 (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  41. ↑ (Gaztelaniaz) «¿Qué mexicanos tienen estrella en Hollywood?» www.milenio.com (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  42. ↑ (Ingelesez) Moreno, Carolina. (2016-08-28). «Juan Gabriel, Mexican Singer And Icon, Dead At 66» HuffPost (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  43. ↑ (Ingelesez) «Pres. Obama on Juan Gabriel: 'He was one of the greats'» NBC News (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  44. ↑ (Ingelesez) «The Latin Recording Academy® Statement re: Juan Gabriel» Latin GRAMMYs (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  45. ↑ (Ingelesez) Querida - Pedro Fernández | Songs, Reviews, Credits | AllMusic. (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  46. ↑ (Ingelesez) Mi Tributo a Juan Gabriel - Lorenzo Antonio | Songs, Reviews, Credits | AllMusic. (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  47. ↑ (Ingelesez) Interpreta A Juan Gabriel En Bolero - Alvaro Torres | Songs, Reviews, Credits | AllMusic. (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  48. ↑ (Ingelesez) Siempre en Mi Mente - Los Tri-O | Songs, Reviews, Credits | AllMusic. (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  49. ↑ (Ingelesez) Nydia - Nydia, Nydia Rojas | Songs, Reviews, Credits | AllMusic. (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  50. ↑ (Ingelesez) Intensamente Con Canciones de Juan Gabriel - India | Songs, Reviews, Credits | AllMusic. (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
  51. ↑ (Gaztelaniaz) «Julian Roman habla de interpretar a Juan Gabriel en nueva serie» People en Español (Noiz kontsultatua: 2021-04-10).
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Juan_Gabriel&oldid=9429955"(e)tik eskuratuta