Juan Cancio Mena Irurtzun (Iruñea, 1834ko urriaren 20a-1916ko apirilaren 26a) idazle, kazetari, politikari eta legelari nafarra izan zen. Ideologikoki karlista Hego Euskal Herria Espainian integratzeko jarrera zuen.[1]

Juan Cancio Mena

Bizitza
JaiotzaIruñea1834ko urriaren 20a
Herrialdea Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Heriotza1916ko apirilaren 26a (81 urte)
Familia
Ezkontidea(k)Francisca Sarasate
Jarduerak
Jardueraklegelaria, idazlea, kazetaria eta politikaria

Biografia aldatu

1850ean Filosofiako Batxilergoko titulua lortu zuen Iruñeko Institutuan, eta 1856an Jurisprudentziako Batxilergoko titulua Madrilgo Unibertsitate Zentralean. 1858an lizentziatu zen.[2] Irakaskuntzan aritu zen, eta irakasle izan zen Santanderren (1858), Bilbon (1861) eta Burgosen (1864). Era berean, Iruñeko Barneen Ikastetxeko zuzendaria izan zen. 1865ean Nafarroako Foru Aldundiko idazkari izendatu zuten. Kargu horri uko egin zion 1869ko Espainiako Konstituzioa onartu zenean, kultu-askatasuna baieztatzen baitzuen. Karlismoari atxiki ondoren, 1870ean Madrilen Julio Nombelarekin El País Vasco-Navarro eta La Nueva España egunkari karlistak sortu zituen. Espainiako batasun katolikoaren defendatzailea, 1870ean Nafarroako Katolikoen Elkarteko Probintzia Batzordean parte hartu zuen idazkari gisa. Bigarren Karlistaldia piztu zenean, 1873an Nafarroako Errege Gobernu Batzorde karlista izan zen eta Mugako Regia Komisariaren buru izan zen. Julio Nombelarekin batera Baionan La Cruzada Española (1875) egunkaria argitaratu zuen, eta bertan Foruen kausa Karlos VII.arenarekin identifikatu zuen. Gerra amaitu ondoren, karlistek Alfonsiar Errestaurazioaren bizitza politikoan parte hartzea proposatu zuen; proiektu hori karlistek baztertu egin zuten. 1881ean Alejandro Pidalen Batasun Katolikoan sartu zen. El Eco de Navarra egunkari kontserbadorearen ohiko kolaboratzailea izan zen hogeita hamar urtez. Madrilgo, Aragoiko eta Nafarroako egunkari askotan ere parte hartu zuen, besteak beste, Euskal Esnalea,[3] Los Niños eta La Correspondencia de España egunkarietan.[4] Jose Fermin Garraldaren arabera, bere bizitzaren amaiera aldera karlismoaren aldeko manifestazioa egin zuen berriro. Bere seme Ignacio Mena Sobrino 1914ko hauteskundeetan Burgosko Gorteetarako diputatu jaimista izateko hautagaia izan zen. Bigarren aldiz ezkondu zen Francisca Sarasate idazlearekin.[5]

Obra aldatu

  • Objeto e importancia de la Estadística (Zaragoza, 1860)
  • Ni protección ni libre cambio (Madril, 1861)[6]
  • El pasado y el presente de la política española (Madril, 1865)
  • La ley de Dios [...] (Iruñea, 1867)
  • La cuestión religiosa (Madril, 1869)
  • Principios fundamentales de política que determinan la actitud en que deben colocarse los que han defendido la bandera carlista (Iruñea, 1877)
  • Filosofía del Syllabus (Iruñea, 1878)
  • Lourdes y la ciencia (Iruñea, 1880)
  • Tratado de Economía Política (Zaragoza, 1914)

Erreferentziak aldatu

Kanpo estekak aldatu