Jesus Krist Gure Jaunaren Testamentu Berria
Jesus Krist Gure Jaunaren Testamentu Berria[1] Joanes Leizarraga lapurtar apaiz protestanteak Arroxelan 1571n argitaratutako liburua da, Itun Berriak euskaraz izan duen lehen bertsioa.
| Jesus Krist Gure Jaunaren Testamentu Berria | |
|---|---|
 | |
| Datuak | |
| Idazlea | Joanes Leizarraga (1571) |
| Argitaratze-data | 1571 |
| Generoa | Erlijioa |
| Hizkuntza | Euskara |
Joana III.a Albretekoa Nafarroako erreginaren aginduei segituz, Bearnoko protestanteen sinodoak Itun Berria eta beste hainbat testu erlijioso protestante euskaratzeko eskatu zion Leizarragari. Egitasmo horren barruan hiru liburu argitaratu ziren guztira, hirurak Arroxelan (Frantzia), 1571n: Jesus Krist gure Jaunaren Testamentu Berria, Kalendrera eta ABC edo Kristinoen instrukzionea[2].
Euskara batu klasikoaAldatu
Leizarraga Vulgataren frantsesezko itzulpenean oinarritu omen zen bererako,[3] baina baliteke bertsio bat baino gehiago baliatu izana, latinezkoa barne. Bestalde, badirudi lau laguntzaile izan zituela, bera taldearen zuzendari izanik: Sanz Tartas, Piarres Landetxeberri eta Tardetz zuberotarrak, eta Joanes Etxeberri lohitzundarra.
Esan izan da orduko Ipar Euskal Herrian egiten ziren hizkerak bildu nahi izan zituztela euskara batu antzeko batean, baina alderdi hori ikertzeke dago. Nolanahi ere, egia da sistematikotasuna nabari dela oro har itzulpenean, baina aldaerak ere ageri dira, beharbada laguntzaileen hizkera ezberdinen ondorioz.
Idazlan horretan, lau ebanjelioen egileen izenak Matheu, Mark, Ioan eta Luk dira. Apostoluak, berriz, Paul, Pierris, Iakes eta Iuda.
AleakAldatu
Julien Vinsonen esanetan, 1907an liburuaren 26 ale zeuden arren, egun 12 besterik ez dira geratzen: Euskaltzaindiak 2008an bat erosi zuen[4]; zortzi biblioteka publikoetan daude, eta beste hiru bilduma pribatuetan[2].
ErreferentziakAldatu
- ↑ EIMA: Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak.
- ↑ a b Zabala, Juan Luis. (2008-01-15). «Leizarragaren 'Testamentu Berria'-ren 1571ko alea erosi du Euskaltzaindiak» Berria.[Betiko hautsitako esteka]
- ↑ Salaberri Muñoa, Patxi. (2014). Leizarragaren idazlanetan barrena. Vitoria-Gasteiz: UPV/EHUko argitalpen zerbitzua.
- ↑ «Euskaltzaindiak Leizarragaren Biblia erosi du, 27.000 euro ordainduta» Diario Vasco 2008-01-15.
Ikus, gaineraAldatu
Kanpo estekakAldatu
| Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskara |
- Leizarragaren Testamentu Berria testuz (grafia egokitua, Armiarma proiektuan)
- Edizio faksimila ikusgai, Archive.org webgunean.
Datuak: Q12260349
Multimedia: Iesus Krist Gure Iaunaren Testamentu Berria
