Jeannette Campbell
Jeanette Morven Campbell (Donibane Lohizune, 1916ko martxoaren 8a - Buenos Aires, 2003ko urtarrilaren 15a) argentinar igerilaria izan zen. Berlingo Olinpiar Jokoetan zilarrezko domina lortu zuen 100 metroko modalitatean.[1] Emakumezkoen kirola sustatu zuen eta domina bat lortu eta Joko Olinpiko batean parte hartu zuen lehen emakumezko atleta argentinarra izan zen. 1964ko Tokioko Olinpiar Jokoen inaugurazio ekitaldian ordezkaritza nazionaleko banderaria izan zen. 1991n Igeriketaren Ospearen Nazioarteko Aretoan sartu zuten.[2]
| Jeannette Campbell | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Jeanette Morven Campbell |
| Jaiotza | Donibane Lohizune, 1916ko martxoaren 8a |
| Herrialdea |  Lapurdi, Euskal Herria |
| Heriotza | Buenos Aires, 2003ko urtarrilaren 15a (86 urte) |
| Familia | |
| Seme-alabak | ikusi
|
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | frantsesa gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | igerilaria |
Parte-hartzailea
| |
   | |
Biografia aldatu
Aita eskoziarra eta ama argentinarra izanik, Jeanette Donibane Lohizunen jaio zen, Lapurdin, 1916ko martxoaren 8an, gurasoek ezin izan baitzuten Argentinara itzuli Lehen Mundu Gerra hasi zelako. Azkenean, 1918an itzuli ahal izan ziren. Mary Elizabeth Gormanen biloba izan zen, Domingo Faustino Sarmientok deitu ondoren herrialdera iritsi zen lehen maistra estatubatuarretako batena.[3]
Kirol karrera aldatu
Hastapenak aldatu
Bere historia 6 urterekin Belgrano Athletic Clubeko piletan igeriketa praktikatzearekin hasi zen, ondoren 1929an Club Ferro Carril Oeste taldeko 100 metroko taldean ekiteko. Belar gaineko hockeya ere egingo zuen klub berean, baina bere familiak igeriketarako zuen zaletasunak (Dorothy arreba 100 metro libreetako txapeldun argentinarra izan zen) eragina izango zuen uretako jardueran aritzeko.[2]
1928an lortu zituen bere lehen garaipenak maila txikienean, eta geroago -Dorothy arrebarekin batera- San Isidro Club ospetsua garaitu zuten errelebo-lasterketan. Lau urte geroago, nagusien mailan arrakasta izaten hasi zen: Argentinako 100 metroko lehen txapelketa irabazi zuen 1:18: 6ko markarekin, Hego Amerikako errekorra hautsiz. 1935ean, Rio de Janeiroko Hego Amerikako txapelketan, 100 metroko (1:08:0) eta 400 metroko (5:47:8) errekorrak hautsi zituen. Celia Milberg, Alicia Laviaguerre eta Ursula Frickekin batera 4 x 100 posta-saria ere irabazi zuen talde argentinarrarekin. Urte berean, Argentinako nazionalitatea hartu zuen 1936ko Berlingo Olinpiar Jokoetan pentsatuz.[2][4]
Berlin 1936 eta Miss Olimpic aldatu
1936ko ekainaren 9an Cap Arcona transatlantikoan ontziratu zen, Joko Olinpikoetan herrialdea ordezkatu zuen lehen emakume argentinarra izan zelarik. 51 kirolarik osatzen zuten ordezkaritza, eta horietatik 50 gizonezkoak ziren. Elkarrizketa askotan, igerilari argentinarrak esan zuen bidaiako 21 egun horiek bere bizitzako aspergarrienak izan zirela. Historiako bilera olinpiko eztabaidatuenetako bat zuen aurrean, Adolf Hitler buru zuen politika naziaren irizpide eta ideologien inguruan antolatua.[2]
Abuztuaren 8an hasi zen lehia Campbell-entzat. Bere kanporaketa seriea irabazi zuen Hego Amerikako errekorra hautsiz eta olinpikoa 1:06:8ko denborarekin berdinduz. Hurrengo egunean, historia errepikatu egin zen: finalerdia irabazi zuen eta Hego Amerikako marka eta olinpikoa hautsi zituen 1:06:6 eginez, Willie den Ouden holandarrari irabaziz, zeinak bi hilabete lehenago munduko errekorra hautsi zuen.[2]
Azken lasterketa zailtasunekin hasi zen argentinarrarentzat. Hala ere, nahiz eta luzapen zaila izan, egoerari aurre egin ahal izan zion eta une batez buru izatera iritsi zen. Hala ere, Hendrika Mastenbroek herbeheretarrak seigarren postua gainditu zuen lasterketaren erdia igarota, eta Campbellek baino 5 ehunen lehenago jo zuen horma. Campbellek 1:06:4ko denbora egin zuen emakumezkoen olinpismo nazionalaren historian lehen zilarrezko domina lortzeko.[2]
Gainera, Jeanettek beste poz bat izango zuen Jokoetan: 1936ko Miss Olimpic Berlin hautatuko zuten prentsa kreditatuaren bidez. Haren arabera, sari horregatik eman zioten plaketak 100 metro libreetan lortutako dominak baino esanahi handiagoa izan zuen.[2]
Heriotza aldatu
2003ko urtarrilaren 15ean hil zen Buenos Aires hiriko Belgrano auzoko bere etxean, Argentinako kirolaren historian ondare bat utziz. Alemaniako hilerrian lurperatu zuten, Buenos Airesen.[3]
Legatua aldatu
Berlinetik itzuli ondoren, Jeanettek igerian jarraitu zuen eta titulu nazionalak eta hegoamerikarrak lortu zituen, baina Bigarren Mundu Gerrak errebantxarik gabe utzi zuen 1940an. Ondoren, bere familia-bizitzan zentratu zen: bere betiko mutil-lagunarekin, Roberto Peperrekin, ezkondu zen eta hiru seme-alaba izan zituen: Inés, Susana eta Roberto. Susana Peperrek bere ondarea hartu zuen eta 1960ko hamarkadako igerilari argentinar garrantzitsuenetako bat bihurtu zen.[2]
Bere bizitza osoa aitorpenez beteta egon zen: Argentinako ordezkaritzaren banderaduna izan zen Tokioko 1964ko Olinpiar Jokoen irekiera ekitaldian, Konex Saria jaso zuen, Nazioaren Kongresuan Delfo Cabrera Saria jaso zuen eta Igeriketaren Ospearen Nazioarteko Aretoan sartu zen 1991n.[2][5]
2018tik, Buenos Airesko Gazteriaren Hiribildu Olinpikoan dagoen kale batek bere izena darama.[2][6]
Erreferentziak aldatu
- ↑ «Olympedia – First Female Competitors at the Olympics by Country» www.olympedia.org (Noiz kontsultatua: 2021-12-29).
- ↑ a b c d e f g h i j «Biografía de Jeannette Campbell» www.todo-argentina.net (Noiz kontsultatua: 2021-12-29).
- ↑ a b (Gaztelaniaz) «Jeannette Campbell: se fue la nadadora que le abrió la puerta del deporte a la mujer» LA NACION 2003-01-17 (Noiz kontsultatua: 2021-12-29).
- ↑ «Jeannette Campbell Biography and Statistics - Olympics at Sports-Reference.com» web.archive.org 2008-12-29 (Noiz kontsultatua: 2021-12-29).
- ↑ «Olympics Site Closed | Olympics at Sports-Reference.com» www.sports-reference.com (Noiz kontsultatua: 2021-12-29).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Participación Ciudadana» Participacion Ciudadana (Noiz kontsultatua: 2021-12-29).
Bibliografia aldatu
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q1042850
Multimedia: Jeannette Campbell / Q1042850
