Iwan-a, (persieraz: ایوان‎ eyvan, arabieraz: إيوان‎ Iwan, turkieraz: eyvan ), arkitekturako elementu bat da; arku baten azpian dagoen eremua da; gela edo gune angeluzuzena, oro har gangaduna, hiru alde horma artean dituena, eta laugarrena guztiz irekia.

XVI. mendeko persiar estiloko zenbait iwan eta ganga azulejatuak. Mir-i-Arab madrasa, Bukhara, Uzbekistan
Taj Mahal eraikinean hainbat iwan daude, bai sarrerarako bai apaingarri modura ere.
Sheikh Lotf Allah meskita, Isfahan
Abdussamad Esfahani santutegia (Natanz, Iran)
Madrasa, Sher-Dor (1619), Samarkanda

Iwanaren sarrerak «pishtaq» du izena, eraikin bateko fatxadatik abiatzen den atarirako persiako terminoa hain zuzen ere, eta, oro har, apaingarriak ditu: kaligrafia banda, beiraztatutako teilak eta diseinu geometrikoak. [1] Definizioak berak interpretazio ugari izan ditzake, beraz, forma eta ezaugarri orokorrak asko alda daitezke eskalan, materialean edo dekorazioan.

Iwanak maiz arkitektura islamiarrarekin lotzen dira, hala ere, jatorriz irandarra da eta Mesopotamian garatu zen K.a.ko III. mende inguruan Partia garaian.

Jatorria etxeen eta jauregien arkitekturan du. Dirudienez Sasandar Inperioaren garaian garatu zen eta persiar arkitekturaren funtsezko elementua izaten jarraitu du. Lehendabiziko adibideetako bat Ardashir jauregian dagoena da. Ikuspuntu arkitektoniko batetik, iwanak gela ireki bat izatetik, sarrera apaindu bat izatera aldatu zen, nitxo handi baten modura, eraikin baten aurreko aurre-gune handi baten moduan.

Erreferentziak

aldatu

Ikus, gainera

aldatu

Bibliografia

aldatu
  • Blair, Sheila, and Bloom, Jonathan M., The Art and Architecture of Islam, 1250-1800, 1995, Yale University Press eta Pelican Art of History, ISBN 0300064659
  • Frankfort, Henri. Antzinako Orientearen Artea eta Arkitektura. New Haven: Yale University Press, 1996.

Kanpo estekak

aldatu