Izozmendi
Izozmendia[1] edo iceberga[2] ur gezaren izotzezko masa handi bat da, itsasoko uretan flotatzen duena. Glaziar baten ertza hautsi eta uretara erortzen denean sortzen da.
Ur aratzezko izotzaren dentsitatea 920 kg/m³ inguru izanik eta itsasoko ur gaziarena 1 025 kg/m³, izozmendi baten bolumenaren % 90 ur azpian dago: ur gaineko zatia bakarrik ikusita, oso zaila da haren ur azpiko zatiak zer itxura duen jakitea.
Izotz masa gogor-gogorra da maiz eta luze irauten du. Horregatik, ontzien metalezko kroskoak aise kalte ditzake: hondoratutako ezagunena Titanic izan zen, 1912ko apirilaren 14an 2.500 hildako eragin zituena.
Sailkapena aldatu
Izozmendiak tamainaren eta itxuraren arabera sailkatzen dira. Honako hau International Ice Patrol delakoak erabilitakoa da.
Tamaina aldatu
Izendapena | Ur gaineko
garaiera |
Flotazio
azalera |
Luzera | Masa |
Apurra (growler) | < 1 m | < 20 m² | < 5 m | < 120 t |
Zatia (bergy bit) | 1 m - 5 m | 20 - 300 m² | 5 - 15 m | 120 t - 5400 t |
Txikia (small) | 5 m - 15 m | > 300 mm² | 15 - 60 m | 5400 t - 180 kt |
Tartekoa (medium) | 15 m - 45 m | 60 - 120 m | 180 kt - 2 Mt | |
Handia (large) | 45 m - 75 m | 120 - 200 m | > 2 Mt | |
Oso handia (very large) | > 75 m | > 200 m |
Itxura aldatu
Sailkapen hau ikusgai dagoen izozmendi zatiaren araberakoa da:
- Apurra (glowler): altuera metro bat baino gutxiago eta luzera 5 metro baino gutxiago
- Zatia (bergy bit): altuera 1 eta 5 metro bitartean eta luzera 5 eta 15 metro bitartean
- Txikia (small): altuera 5 eta 15 metro bitartean eta luzera 15 eta 60 metro bitartean
- Tartekoa (medium): altuera 15 eta 45 metro bitartean eta luzera 60 eta 120 metro bitartean
- Handia large): altuera 45 eta 75 metro bitartean eta luzera 120 eta 200 metro bitartean
- Oso handia (very large): 75 m baino altuago eta 200 m baino luzeago
Galeria aldatu
-
Bi izozmendi, bata arkuduna
-
Izozmendi zapala
-
Izozmendi tontorduna
-
Izozmendi multzoa Groenlandian
-
Izozmendi urdina
Erreferentziak aldatu
- ↑ «izozmendi». Euskaltzaindiaren Hiztegia. (Noiz kontsultatua: 16-10-2023.)
- ↑ «iceberg». Euskaltzaindiaren Hiztegia. (Noiz kontsultatua: 16-10-2023.)
Ikus, gainera aldatu
Kanpo estekak aldatu
- Izozmendi eder bati buruzko artikulua Sustatu.com gunean (eta hemen argazkia bera)
- (Ingelesez) International Ice Patrol
- (Ingelesez) National Ice Center