Nabarmen (estereotipoa)

Hortera» orritik birbideratua)

Nabarmen (gaztelaniaz: hortera) bere ohitura, egite, molde edo itxura gaitzesgarri edo bitxiengatik nabarmentzen dena da.[1]

"El Hortera", Los españoles pintados por sí mismos bildumaren ilustrazioa (ed. 1851).

Estereotipoa Madrilgo burgesiaren merkataritza loretsuaren garaian agertu zen, XIX. mendearen eta XX.aren lehen herenean.[2] Sarri bere garaikideek pertsonaia pintoresko eta kastizo bezala erretratatu zuten. Espainiar errealismoko maisuek deskribatu zuten, Benito Pérez Galdós eta Ramón Pérez de Ayala kasu, edo alderdi anitzeko literatuak, Ramón Gómez de la Serna kasu, eta sarritan zartzuelako pertsonaia koral bezala agertzen zen.[3]

1970eko hamarkadatik aurrera, terminoa berreskuratu zuten tonu peioratiboarekin modu deigarrian eta gusturik gabe, jatorri germaniarreko kitsch mugimenduaren estetikatik gertu, janzten eta apaintzen den gizabanakoa izendatzeko, eta arrunt, zakar edo gustu txarrekoa dena adjektibatzeko mespretxuzko epiteto gisa.

Gaiari buruzko azterlan batzuek nabarmen berri hauen agerpena 1960ko hamarkadaren amaieran kokatzen dute. Nabarmen berri honek jada izaera nazionala du eta ez da Espainiako hiriburura mugatzen. Frankismoaren gainbeherarekin eta Espainiako herriaren ohiko forma kateatuen liberalizazioarekin batera,[4] zeina, azkenean, atzerriko modei lotsarik gabe irekita baitzegoen, estetika deigarri eta koloristak erabakitako une estrategikoan. Ameriketako Estatu Batuetatik eta Ingalaterratik ekarritako beat modaren jarraitzailea,[5] lentejuelak, kanpai-formako galtzak, papar-hegal handiak eta orpo rokokoko zapatak jantzi zituen, Queen, The Bee Gees, David Bowie edo ABBA laukote suediarra bezalako musikariek ospetsu bilakatu zituztenak.

Erreferentziak aldatu

  1. Euskaltzaindia. Nabarmen. in: Euskaltzaindiaren Hiztegia..
  2. (Gaztelaniaz) Flores, Antonio. (1843). Los españoles pintados por sí mismos: El Hortera. Madril: Biblioteca Gaspar y Roig, 78-84 or..
  3. (Gaztelaniaz) Deleito, José. (1949). «Origen y apogeo del género chico» Revista de Occidente (Madril): 498-503. OCLC .1969185.
  4. (Gaztelaniaz) Lorenzo, Javier. (2011-6-2). La España hortera. Literaturas Com Libros ISBN 9788493903572..
  5. (Gaztelaniaz) Cueto, Juan. (1976-8-17). «De lo específico a lo hortera» El País.