Wikipedia

Helena Tornero

Kataluniako dramaturgoa

Helena Tornero Brugués (Figueras, 1973) kataluniar antzerkigile eta gidoilari, egile, zuzendari, irakasle eta antzerki-itzultzailea da. Antzerkiaren Historiako irakasle-lana antzerki- eta opera-idazketarekin konbinatzen du. 2015ean, Lope de Vega saria irabazi zuen.

Helena Tornero
Bizitza
JaiotzaFigueres, 1973 (50/51 urte)
Herrialdea Katalunia
Hezkuntza
HeziketaInstitut del Teatre (en) Itzuli
Hizkuntzakgaztelania
katalana
Jarduerak
Jarduerakantzerkigilea, irakaslea, idazlea, antzerki zuzendaria eta itzultzailea
Jasotako sariak
IMDB: nm3002154 Edit the value on Wikidata

Biografia aldatu

Figuerasen jaio zen ospilata hurbil zegoelako, baina bere etxea Portboun zegoen, tren-geltokian. "Gaur pentsatzen dut - azaltzen du - nire dramaturgiako lehen irakaslea Portbouko geltokia izan zela".[1] Neskatotatik irakurle eta sortzailea zen, mozorrotu egiten zen eta bere ahizpekin asmatutako lanak irudikatzen zituen. Hamahiru urte zituela, ahizparekin irrati-saio batean lan egin zuen, bere biografian ere aipatzen du. Gironako Unibertsitatean hizkuntzak eta Turismoko Diplomatura ikasi zituen. Ondoren, Alemanian, Belgikan, Ingalaterran eta Errusian lan egin zuen.

Bartzelonara itzultzea erabaki zuen, non zuzendaritza eszenikoa eta dramaturgia ikasi baitzuen Antzerkiaren Institutuan, eta antzerki-idazketan trebatu zen Toni Cabré, Carles Batlle, Sergi Belbel, Enzo Cormann, José Sanchís Sinisterra, Roland Schimmelpfennig eta Rafael Spregelburdekin.[2]

Bere antzezlana 2002tik argitaratu zen. Bere lehen lanen artean daude El Vals de la Garrafa (Joan Santamaría Saria 2002), Las Madames (2003) edo Sumergirse en el agua (2007ko Gazteen Antzokiko SGAE Saria).

Haurrentzako eleberriak ere idatzi ditu, hala nola El ladrón de libros (2005) eta Michael Marc Bouchard, Evelyne de la Chenelière edo Fabrice Melquioten testuak itzuli ditu.[3][4]

2006an, Babybird lana finalista izan zen Romea Sarietan, eta hurrengo urtean, beka bati esker, Berlingo Theatertreffen Nazioarteko Forumean parte hartzeko aukera izan zuen.[5]

2009an, haur baten begietatik ikusitako nazismoari eta erbesteari buruzko Apatxes obrarekin lortu zuen, Kataluniako Generalitatearen Memoria Demokratikoaren II. Antzerki Saria, apirilaren 14koa. Naziek okupatu bitartean, Frantziako herri batean girotuta dago, eta gerraren bilakaera islatzen du Gabriel izeneko haur baten begiradaren bidez. Teodor Garriga esatari katalanaren bizitzan inspiratuta, apatxea dela dio idazleak. Teodor Garriga Frantzian erbesteratu eta erresistentziarekin borrokatu zen.[6]

2015. urtean ekin zion opera-autore ibilbideari 4 Carmen-ekin, Peraladako Jaialdian estreinatuko den Carmenen mitoari buruzko opera.[7][8] DisPLACE eta Je suis Narcissiste operen egilea ere bada. DisPLACE ganbera-opera bat da, eta gentrifikazioa du argumentuaren gai nagusia; Musiktheatertage Wien, Òpera de Butxaca i Nova Creació de Barcelonak ekoitzia. Vienan estreinatu zen 2015. urtean.[9] Je suis Narcissiste iruzurrik gabeko kritika bat da, itxuraz, baina ez gara umore beltzaren bidez.[10] Raquel García-Tomasen musika duen opera bufa hau 2019ko martxoan estreinatu zen Madrilgo Teatro Españolan eta Bartzelonako Teatre Lliure-n, Teatro Español, Teatro Real eta Lliure-rekin koprodukzioa.[11]

2016. urtean, Paramytahdes proiektuaren sortzaileetako bat izan zen. Proiektu artistikoa (dantza-, antzerki- eta musika-tailerrak) da, adin txikiko eta nerabe errefuxiatuei zuzendua, askatasun-, adierazpen- eta sorkuntza-eremu bat eskaintzeko. Proiektu horretatik Kalimat obra sortu zen.[12][13][14]

2019an, Teatre Nacional de Catalunyan El futuro obra aurkeztu zuen, Teatre Nacional de Catalunyako Irakurketa Klubaren "Antzerkia irakurri" proiektuaren barruan, Kataluniako liburutegi publikoekin lankidetzan.[15][16]

Lanak aldatu

Antzerkia aldatu

  • El vals de la garrafa, 8
  • Submergir-se a l’aigua (Sumergirse en el agua).[17][18] .[19]
  • Suplicants (Suplicantes) (2008)
  • Apatxes (Apaches)
  • De música y hombres (2009)
  • You are pretty and I amb drunk (2011)
  • Ayer (2012)
  • Reestructuración (2012)
  • Sots l'ombra d'un bell arbre (Future is unwritten), 2012
  • No parlis amb estranys: fragments de memòria (No hables con extraños: fragmentos de memoria)
  • Mimosa (Love and fascism), 2014
  • Fascinación [20]
  • Kalimat ([13]
  • El Futur (El Futuro)

Opera aldatu

  • 4 Carmen (2015)
  • ARGAZKIA
  • Je suis Narcissiste (2019)

TV gidoiak aldatu

  • 2008an, zenbait gidoi idatzi zituen TV Ventdelplà serierako
  • 2015 Àrtic.

Itzulpengintza aldatu

  • Evelyne de La Chenelière-ren Bashir Lazhar; Helena Torneroren itzulpena. Tarragona : Arola ; 2010. ISBN 9788492839681

Haurrentzako narrazioa aldatu

  • El Ladrón de libros, Carles Arbaten irudiekin. Madril : Oxford, 2010. ISBN 9788467357110

Sariak eta aintzatespenak aldatu

  • 2002 Joan Santamaria saria 2002) El Vals de la Garrafarekin
  • 2007an, SGAEren haur eta gazteen antzerki-saria,
  • 2009 Kataluniako Generalitatearen Memorial Demokratikoaren II. Antzerki Saria, apirilaren 14koa. Apatxes-ekin,
  • 2015 Lope de Vega saria, Fascinación lanarekin.[21]

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ Contexto teatral. Helena Tornero. .
  2. ↑ En Residència. Helena Tornero. .
  3. ↑ Dossier "No parlis amb estranys".. .
  4. ↑ Eòlia.cat. .
  5. ↑ Helena Tornero Brugués. .
  6. ↑ «Helena Tornero gana el Premio 14 de abril con una obra sobre nazismo y exilio» El Confidencial 4 de mayo de 2009.
  7. ↑ Al Claustre del Castell de Peralada es podran veure quatre Carmen diferents en un mateix espectacle. .
  8. ↑ El festival de Peralada acull l'estrena mundial de l'òpera 4Carmen: El mite de Carmen en versió contemporània. 28 juliol 2015.
  9. ↑ "disPLACE": la gentrificació com a tema d'una òpera de cambra. 19 desembre 2016.
  10. ↑ Je suis narcissite. Una finestra cap enfora del nostre espai. .
  11. ↑ [CRÍTICA: «JE SUIS NARCISSISTE» DE RAQUEL GARCÍA-TOMÁS EN EL TEATRO ESPAÑOL. ] 8 març 2019.
  12. ↑ Projecte Paramythádes. 2016.
  13. ↑ a b La figuerenca Helena Tornero posa el teatre a l'abast dels refugiats amb 'Kalimat'. 7 febrer 2017.
  14. ↑ Conversa Paramythádes. .
  15. ↑ Programa de sala d'"El futur". .
  16. ↑ Teatre Nacional de Catalunya. .
  17. ↑ «ENTREVISTES ALS AUTORS: Helena Tornero per Esteve Soler» Pausa. Quadern de teatre contemporani 2007.
  18. ↑ Helena Tornero parla d'exclusió social i intolerància a 'Submergir-se en l'aigua'. .
  19. ↑ SUBMERGIR-SE EN L’AIGUA (2007). .
  20. ↑ Estrena en el contexto del proyecto Fabulamundi. Playwriting Europe. .
  21. ↑ «Helena Tornero Brugués, Premio Lope de Vega con “Fascinación” - Ayuntamiento de Madrid» www.madrid.es.

Kanpo estekak aldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Helena_Tornero&oldid=9441388"(e)tik eskuratuta