Giuseppa Barbapiccola
Giuseppa Eleonora Barbapiccola (Salerno, Italia, 1702 – Napoli, 1740) zientziaren, filosofia naturalaren, poesiaren eta itzulpenaren arloetan nabarmendu zen emakume italiarra izan zen. 1722an, René Descartesen Filosofiaren Printzipioak italierara itzultzeagatik lortu zuen ospea.[1]
| Giuseppa Barbapiccola | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Salerno, 1702 |
| Heriotza | Napoli, 1740 (37/38 urte) |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | filosofoa, itzultzailea eta poeta |
Boloniako Accademia degli Arcadiko kidea zen, Myristic izenarekin. Askotan, Luisa Vico poetisarekin batera argitaratzen zituen bere poemak. Filosofiaren Printzipioen itzulpenean, Barbapiccolak dio emakumeak, beren garaikideen sinesmenen aurka, ez zirela intelektualki apalagoak berez, hezkuntza faltagatik baizik. Aditu napolitarrek sinesgarritasuna ematen diote Barbapiccolari Italiara kartesianismoaren pentsamendua eraman zuelako.
Biografia aldatu
Barbapiccolaren istorioa ez da oso argia, baina hari buruzko gertakari gutxi batzuk ezagutzen dira. Ziurrenik Napolin jaio zen, eta baliteke bere familia jatorriz Salernokoa izatea. Bere osaba Tommaso Maria Alfani zen, Napoliko Dominikar predikari ospetsua. Alfanik korrespondentzia trukatu zuen Giambattista Vico-rekin, Barbapiccolak bere jakintzarik gehienak bereganatu zituenarekin. Bere gurasoei buruz ezer ezagutzen ez den arren, baliteke osabak eragin izana bere heziketan.[2]
Hezkuntza aldatu
Ez dago informaziorik Barbapiccolaren hezkuntza formalari buruz. Hala ere, bere ezagutzaren zati handi bat Napoliko aretoetan izandako elkarrizketen bidez lortu zuela iradoki da.[3] Batez ere, litekeena da Giambattista Vico filosofo italiarraren etxean eskuratu izana jakintza gehiena, Vico bere lagun Louisaren aita baitzen.[4]
Emakumeen rola hezkuntzan aldatu
Baina arretaz eta argitasunez begiratuz gero, emakumeak ez dira zientzien ikasketetatik baztertu behar, haien izpirituak altuagoak direlako eta "bertuterik garrantzitsuenetan ez direlako gizonak baino gutxiago". Giuseppa Barbapiccola, Filosofiaren Printzipioen itzulpenaren hitzaurrean.
Zientziako gaietan emakume itzultzaile gisa, Giuseppa bere garaiko emakumeen hezkuntzaren alde zegoen. Filosofiaren Printzipioak itzultzean, italiarrei Kartesiar filosofiari buruz ikastea ahalbidetzeaz gain, emakumeek beren burua hezi eta jarrera arduratsuak har zitzaten sustatzea zuen helburu. Hitzaurrean, Itzultzailearengandik Irakurlearengana izenekoan, Barbapiccolak bere ideiak azaltzen ditu, eta emakumeen hezkuntzaren historia, filosofiaren historia eta autobiografia bat biltzen ditu, emakumeek ikasteko duten eskubidea defendatzen duena. Descartesek adimen femeninoa aitortzen zuen filosofia bat sortu zuela aipatuz, berak bere Kartesiar pentsamendu bikaina erabiltzen du emakumeak hezi daitezen konbentzitzen saiatzeko.[2]
Erreferentziak aldatu
- ↑ (Ingelesez) «The Biographical Dictionary of Women in Science: Pioneering Lives From Ancient Times to the Mid-20th Century» Routledge & CRC Press (Noiz kontsultatua: 2023-02-05).
- ↑ a b Agnesi, Maria Gaetana; Messbarger, Rebecca Marie; Findlen, Paula; Accademia di Padova. (2005). The contest for knowledge : debates over women's learning in eighteenth-century Italy. Chicago : University of Chicago Press ISBN 978-0-226-01054-0. (Noiz kontsultatua: 2023-02-05).
- ↑ Ogilvie, Marilyn Bailey. (1986). Women in science : antiquity through the nineteenth century : a biographical dictionary with annotated bibliography. Cambridge, Mass. : MIT Press ISBN 978-0-262-15031-6. (Noiz kontsultatua: 2023-02-05).
- ↑ Kersey, Ethel M.. (1989). Women philosophers : a bio-critical source book. New York : Greenwood Press ISBN 978-0-313-25720-9. (Noiz kontsultatua: 2023-02-05).
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q1992211
