Gala Plazidiaren mausoleoa
Gala Placidiaren mausoleoa (Ravenna, Italia) Honorio enperadorearen arreba Gala Placidiaren hilobi monumental ospetsu bat da. 425 eta 430 artean eraikia, Gizateriaren Ondarearen zerrendan 1991n inskribatutako Ravenako zortzi egituretako bat da. Haiek markatzen dute arte paleokristauaren eta bizantziarraren arteko trantsizioa. Unescoko adituek adierazi zuten bezala, "Mosaikoekin egindako monumentu guztien artean zaharrena eta ondoen kontserbatua da, eta aldi berean, artistikoki perfektuenetako bat".
| Gala Plazidiaren mausoleoa | |
|---|---|
| Mausoleo di Galla Placidia | |
 UNESCOren gizateriaren ondarea | |
| Early Christian Monuments of Ravenna [[]] | |
| |
| Kokapena | |
| Estatu burujabe |  Italia |
| Eskualdea |  Emilia-Romagna |
| Probintzia | Ravennako probintzia |
| Italiako udalerri | Ravenna |
| Koordenatuak | 44°25′16″N 12°11′49″E / 44.421021°N 12.197077°E |
 | |
| Historia eta erabilera | |
| Izenaren jatorria | Gala Plazidia |
| Erlijioa | katolizismoa |
| Elizbarrutia | Roman Catholic Archdiocese of Ravenna-Cervia (en)  |
| Arkitektura | |
| Estiloa | Arkitektura paleokristaua bizantziar arkitektura |
| Gizateriaren ondarea | |
| Erreferentzia | 788-001 |
| Eskualdea[I] | Europa eta Ipar Amerika |
| Izen-ematea | bilkura) |
| Bisitariak urtean | 124.000 |
| Kontaktua | |
| Helbidea | via San Vitale, 17 eta via G. Argentario 22 ‒ Ravenna (RA) |
| Webgune ofiziala | |
| |
Arkitektura aldatu
Mausoleoak gurutze greziar formako oinplanoa du, eta habearte nagusia transeptua baino luzeagoa da. Eraikina desagertutako Gurutze Santuaren elizako nartexari atxikita zegoen. Hileta izaera duen eraikina da, baina martirikoa ere bada, beranduago San Lorentzori eskaini baitzitzaion.
Kanpoko itxurari dagokionez, oso itxura klasikoa du: adreiluzko eta harrizko fabrika, argamasaz lotuak. Eraikinak arku itsuak ditu kanpoaldean, eta tegula lauz estalitako teilatua, erdiko gorputzean lau isurkikoa eta alboetan bi isurikoa.
Bere berritasun handiak, barnealdean eta oinplanoaren forman ikus daitezke: gurutzadura, kupula okatu ez trasdosatu batekin ixten da, eta, alboetan, kanoi-gangekin. Hormak mosaiko aberatsekin ornatuta daude. Kupula ere mosaikoz estalia dago, apostoluetako zortzi irudikatuz eta ontzi batetik edaten ari diren usoen irudi sinbolikoak. Beste lau apostoluak zeharkako nabeko gangetan irudikatuta daude; atearen gainean "zeruko pastorala" dago, hau da, Jesukristo Artzain Ona bezala, gaztea, bizarrik gabea, ile uhinduduna eta ardiz inguratua; beste aldean, San Lorentzoren irudikapena bezala interpretatzen den gai bat dago. Harrizko panel mehe eta zeharrargiek argia leihoetatik egiturara pasatzea ahalbidetzen dute. Bere dekorazio guztia eta sarkofagoak kontserbatzen dira.
Dekorazioak (kristau motiboetan oinarritua) sinbolismo garrantzitsu bat du, landare gaiak (paradisua gogora ekarriz) apainketa geometriko eta figuratiboarekin konbinatuz (martiriak, apostoluak, aingeruak, etab.). Absideak, izkinetan aingeruak dituen zeru izartsu baten dekorazioa du.
Eraikinak (antzina Gurutze Santuari eskainitako eliza zabalago baten oratorioa) hiru sarkofago ditu; horietako handiena Gala Placidiakoa zela esaten da, eta bere baltsamatutako gorputza hemen jarri zela, eserlekuan, mantu inperialarekin jantzita; 1577an, ordea, sarkofagoaren edukia istripuz erre zen. Eskuineko sarkofagoa Valentiniano III.a enperadoreari edo Honorio enperadore zen Gala Placidiaren anaiari ematen zaio. Ezkerrekoa, Gala Placidiaren senarrari ematen zaio, Konstantzio III.a enperadorea.
Bibliografia aldatu
- S. Bottari, Treasures of Christian Art. Ravenna; The Mausoleum of Galla Placidia, Bolonia, 1966.
- G. Bovini, Ravenna Mosaics, Nueva York-Greenwich, 1956.
- F.W. Deichmann, Frühchristliche Bauten und Mosaiken von Ravenna, Baden-Baden, 1958.
- P.L. Zovatto, Il mausoleo di Galla Placidia; architettura e decorazione, Ravenna, 1968.