Wikipedia

Frank Gehry

Frank Owen Gehry, Frank Owen Goldberg izenez jaioa, (Toronto, Kanada, 1929ko otsailaren 28a -) arkitektoa da, eskultura itxurako arkitektura proiektatzeagatik ezaguna. Haren egitura kurbo eta bihurrituak, askotan metal islatzailez estaliak, oso ezagunak egin dira Euskal Herrian Bilboko Guggenheim Museoa eraiki zuenetik eta amaitu berri duen Eltziegoko Marqués de Riscal upategiengatik.[1][2]

Frank Gehry

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakFrank (Ephraim) Owen Goldberg
JaiotzaToronto, 1929ko otsailaren 28a (95 urte)
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
 Kanada
Hezkuntza
HeziketaHegoaldeko Kaliforniako Unibertsitatea
Harvard Graduate School of Design (en) Itzuli
Bloor Collegiate Institute (en) Itzuli
USC School of Architecture (en) Itzuli 1954) Bachelor of Architecture (en) Itzuli : Arkitektura
Harvard Unibertsitatea
Harbord Collegiate Institute (en) Itzuli
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakarkitektoa, furniture designer (en) Itzuli, diseinatzailea, bitxi diseinatzailea eta eszenografoa
Lantokia(k)Toronto eta Los Angeles
Enplegatzailea(k)Columbia Unibertsitatea
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
KidetzaZientziaren eta Arteen Europar Akademia
Ameriketako Estatu Batuetako Arte eta Letren Akademia
Royal Academy of Arts
Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
Mugimenduaarkitektura postmodernoa
Izengoitia(k)Gehry, Frank Owen
Zerbitzu militarra
Adar militarraAmeriketako Estatu Batuetako Armada
foga.com
IMDB: nm0962197 TED: frank_gehry Musicbrainz: cfeebb80-9dd1-4161-b67b-1c084c8b5d19 Edit the value on Wikidata

Kanadako Toronton jaioa familia judu baten senean, Gehry Kaliforniara joan zen 17 urte zituela, eta bertan Los Angeles hirian ikasi eta arkitektura ikasketak egin zituen. Gero, hirigintza ikasi zuen Harvardeko Diseinu Eskolan. Estatu Batuetako herritar bihurtu zen eta orain Los Angelesen bizi da. Azken urte hauetan, Gehry hedabideetako ikono bihurtu da, haren eraikinak, bere etxe pribatua barne, mundu guztiko turisten jomuga bihurtuz.

Gehryren estiloa Modernismo berantiarretik eratorria da, dekonstruktibistatzat joz haren egituren bihurritasun eta mugimenduak. Modernismo goiztiarra ez bezala, dekonstruktibismoak ez du adierazten gizarte ideia zehatzik (abiadura edo formen unibertsaltasuna kasu) eta ez du islatzen Modernismoaren axioma nagusia: formak funtzioa jarraitzen du. Dekonstruktibismoa, Gehryk asko garatu eta findu duena, Santa Monicako Arkitektura Eskola izenarekin ere ezagutzen da.

2005ean haren laguna Sidney Pollack zine-zuzendariak Sketches of Frank Gehry izeneko dokumentala egin zuen.

Lanak aldatu

Euskal Herrian aldatu

Munduan (eraikiak) aldatu

  • Erakusketa Zentroa (‘’Exhibit Center’’), Merriweather Pabilioia eta Rouse Company Egoitza Nagusia, Columbia, Maryland, AEB (1974)
  • Loiola Lege Eskola (‘’Loiola Law School‘’), Los Angeles, Kalifornia, AEB (hainbat eraikin, 1978-2002) [1]
  • Santa Monica Place, Santa Monica, Kalifornia, AEB (1980)
  • Edgemar Saltokia, Santa Monica, Kalifornia, AEB (1984)
  • Chiat/Day Eraikina, Venice, Kalifornia, AEB (1985-1991)
  • Vitra Deseinu Museoa, Weil am Rhein, Alemania (1989)
  • Frederick Weisman Arte Museoa, Minneapolis, Minnesota, AEB (1990) [2]
  • Iowa Advanced Technology Laboratories, Iowa, AEB (1987-1992) [3]
  • Ikus Arteentzako Zentroa (‘’Center for the Visual Arts’’), Toledo, Ohio, AEB (1993) [4]
  • Amerikar Zentroa, Paris, Frantzia (1994) [5]
  • Etxe dantzaria (Ginger eta Fred), Praga, Txekia (1995) [6], [7], [8]
  • Der Neue Zollhof, Düsseldorf, Alemania (1999) [9]
  • Vontz Zentroa Ikasketa Molekularrentzat, Cincinnati, Ohio, AEB (1999) [10]
  • DG Bank eraikina, Pariser Platz, Berlin, Alemania (2000)
  • Experience Music Project, Seattle, Washington, AEB (2000)
  • Gehry Dorrea, Hanover, Alemania (2001)
  • Issey Miyake denda, New York, AEB (2001)
  • Peter B. Lewis eraikina, Cleveland, Ohio, AEB (2002) [11] [12]
  • Richard B. Fisher Center for the Performing Arts, Annandale-on-Hudson, New York, AEB (2003) [13] [14]
  • Maggie's zentroa, Dundee, Eskozia (2003) [15]
  • Walt Disney Kontzertu Aretoa, Los Angeles, California, AEB (2003)
  • Ray eta Maria Stata Zentroa, Massachusetts Institute of Technology, Cambridge, Massachusetts, AEB (2004) [16]
  • Pritzker Pabilioia, Chicago, Illinois, AEB (2004) [17]
  • MARTa, Herford, Alemania (2005)
  • IAC/InterActiveCorp West Coast Headquarters, West Hollywood, Kalifornia, AEB (2005)

Munduan (eraikitzen) aldatu

  • Ontarioko Arte Galeriaren berriztapena, Toronto, Kanada (2004)
  • Tolerantziaren Museoa, Jerusalem, Israel (2008an amaitzeko) [18]
  • Zientzia Liburutegia, Princeton Unibertsitatea [19]
  • Ohr-O'Keefe Museoa, Biloxi, Mississippi, AEB (2005an irekia; eraikin guztiak 2007ko amaituak) [20]
  • Panamako Bioaniztasunaren Bizi Zubi Museoa (‘’Bridge of Life Museum of Biodiversity’’), Panama
  • Inter-Active Corp. Egoitza Nagusia, New York

[21]

Sariak aldatu

  • Arnold W. Brunner Memorial Prize in Architecture, American Academy of Arts and Letters (1977)
  • Pritzker saria (1989)
  • Wolf Saria (Arkitekturan), Wolf Fundazioa (1992)
  • Praemium Imperiale Award for Architecture, Japan Art Association (1992)
  • Dorothy and Lillian Gish saria (1994)
  • National Medal of Arts (AEB) (1998)
  • Friedrich Kiesler saria (1998)
  • AIA Urrezko Domina, American Institute of Architects (AEB) (1999)
  • Urrezko Domina, Royal Institute of British Architects (2000)
  • Gold Medal for Architecture, American Academy of Arts and Letters (2002)
  • Companion of the Order of Canada (2002)

Iruditegia aldatu

Hurrengo irudiak Gehryren eraikinenak dira.

  •  
    Weisman Arte Museoa
  •  
    DG Bank eraikinaren ataria
  •  
    Walt Disney Concert Hall
  •  
    Stata zentroa
  •  
    Peter B. Lewis eraikina
  •  
    Gehry Tower, Hannover

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ a b «Frank Gehry: Guggenheim proiektua egiteko Euskal Herriko artea eta literatura ikasi nituen» EITB 2022-05-07 (Noiz kontsultatua: 2022-07-15).
  2. ↑ a b «Gehry Zubia inauguratu dute, Bilboren hurrengo birsorkuntzaren ikonoa» EITB (Noiz kontsultatua: 2022-07-15).

Kanpo estekak aldatu


"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Frank_Gehry&oldid=9636735"(e)tik eskuratuta