Erriberabeitia
Erriberabeitia[4] (ofizialki Ribera Baja/Erriberabeitia) Arabako erdi-mendebaldeko udalerri bat da, Añanako kuadrillakoa. Herriburua, Ribabellosa, udalerriaren erdi-hego-mendebaldean dago, Gasteiztik 30 bat kilometro hego-mendebaldera.
| Erriberabeitia | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Araba, Euskal Herria | |||||||||||
 Rivabellosa herria | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatua | Espainia | ||||||||||
| Erkidegoa | Euskal Autonomia Erkidegoa | ||||||||||
| Lurraldea | Araba | ||||||||||
| Eskualdea | Añana | ||||||||||
| Izen ofiziala |  Ribera Baja/Erriberabeitia | ||||||||||
| Alkatea | Amado Martinez de Iturrate Kuartango (Ribera Baja Bizirik) | ||||||||||
| Posta kodea | 01213 | ||||||||||
| INE kodea | 01047 | ||||||||||
| Herritarra | erriberabeitiar | ||||||||||
| Kokapena | |||||||||||
| Koordenatuak | 42°44′23″N 2°53′29″W / 42.7398°N 2.8913°W | ||||||||||
 | |||||||||||
| Azalera | 27,74 km2 | ||||||||||
| Garaiera | 482 metro | ||||||||||
| Distantzia | 30 km Gasteiza | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 1.423 (2023) 7 (2022) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 0,06 biztanle/km² | ||||||||||
| Hazkundea (2003-2013)[1] | % 55,84 | ||||||||||
| Zahartze tasa[1] | % 21,08 | ||||||||||
| Ugalkortasun tasa[1] | ‰ 47,17 | ||||||||||
| Ekonomia | |||||||||||
| Jarduera tasa[1] | % 75,98 (2011) | ||||||||||
| Genero desoreka[1] | % 7,85 (2011) | ||||||||||
| Langabezia erregistratua[1] | % 9,94 (2013) | ||||||||||
| Euskara | |||||||||||
| Euskaldunak[1] | % 25,87 (2010) | ||||||||||
| Kaleko erabilera [2] | % (2016) | ||||||||||
| Etxeko erabilera[3] | % 4.89 (2016) | ||||||||||
| Datu gehigarriak | |||||||||||
| Sorrera data | 1095 | ||||||||||
| Webgunea | http://www.riberabaja.eus | ||||||||||
Izena aldatu
Erriberabeitia izenaren amaierako –a artikulua da eta deklinatzean honela egin behar da: Erriberabeitia, Erriberabeitiarekin, Erriberabeitian...; baina Erriberabeitiko, Erriberabeititik, Erriberabeitira... Era berean, izen honek bere azken –a galtzen du ondoan beste determinatzaile bat edo adjektiboa daramanean; adibidez: Erriberabeiti maitea, Erriberabeiti osoan, Gure Erriberabeiti hau...[4]
Geografia aldatu
Ingurune naturala aldatu
Mendi gutxiko erliebea du Erriberabeitiak. Baia ibaiak udalerriaren mendebaldeko muga zeharkatzen du; ekialdeko muga, aldiz, Zadorrak.
Udalerri mugakideak aldatu
- Iparraldean: Erriberagoitia.
- Hegoaldean: Armiñon eta Miranda Ebro (Burgos).
- Ekialdean: Armiñon, Berantevilla eta Trebiñu.
- Mendebaldean: Erriberagoitia eta Lantaron.
Ekonomia aldatu
Nekazaritza izan da udalerriaren ardatz ekonomiko tradizionala, gaur egun indarra galtzen ari bada ere.
Ribabellosan Arasur parke logistiko handia ireki zuten 2006ko urtarrilean. Oraindik ez da guztiz bukatu, baina 2008ko hasieran 70.000 m2 industria-nabe zituen jada. Ribabellosan bertan fabrikatzen dira Talgo trenen bagoiak 1964tik.
Banaketa administratiboa aldatu
Sei herrik osatzen dute udalerria:
- Igai
- Melledes
- Quintanilla de la Ribera
- Ribaguda
- Rivabellosa (udalerriko herriburua)
- Manzanos
Demografia aldatu
XX. mendearen lehen erdian Erriberabeitiak biztanle gutxi batzuk irabazi zituen, baina nekazaritzari lotutako udalerria izanik, 1950eko hamarkadatik aurrera galera iritsi zen. 1990eko hamarkadan 1950ean zituen biztanleen herena edukitzera iritsi zen. XX. mendearen amaieran eta XXI. mendearen hasieran aldaketa demografiko garrantzitsua gertatu zen, eta biztanle kopurua laukoiztu egin zen, batez ere Miranda Ebro hiriaren hazkundearen ondorioz hango jende asko Erriberabeitira etorri zelako bizitzera.
| Erriberabeitiko biztanleria |
|---|
 |
| Datu-iturria: www.ine.es |
Politika aldatu
2023-2027 legegintzaldia aldatu
2023ko hauteskundeen ondorengo Erriberabeitiako udalbatza | |||||
Alderdia |
2023ko maiatzak 28 | ||||
| Zinegotziak | Boto kopurua | ||||
| Ribera Baja Bizirik (RBB) | 4 / 9 |
||||
| Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ) | 3 / 9 |
||||
| Alderdi Popularra (PP) | 2 / 9 |
||||
| Euskadiko Alderdi Sozialista-Euskadiko Ezkerra (PSE-EE) | 0 / 9 |
||||
| Datuen iturria: Hauteskunde emaitzak. Eusko Jaurlaritza | |||||
Alkateak aldatu
Hauek izan dira Erriberabeitiko azken alkateak:
| Alkatea | Agintaldi hasiera | Agintaldi amaiera | Alderdia[5] | |
| Felix Camara Molina[5]/Carlos Julian Sainz[6] | 1979 | 1983 | Independenteak[5] / Zentro Demokratikoaren Batasuna[6] | |
| Luis Maria Primitivo Angulo Lopez | 1983 | 1987 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
| Luis Maria Primitivo Angulo Lopez | 1987 | 1991 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
| Luis Maria Primitivo Angulo Lopez[6] | 1991 | 1995 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
| Jose Maria Unamunzaga Guinea | 1995 | 1999 | Alderdi Popularra | |
| Jose Maria Unamunzaga Guinea[7] | 1999 | 2002a[8] | Alderdi Popularra[9] | |
| Pedro Montoya Ruiz[8] | 2002 | 2003 | Euskadiko Alderdi Sozialista - Euskadiko Ezkerra | |
| Pedro Montoya Ruiz[8] | 2003 | 2007 | Euskadiko Alderdi Sozialista - Euskadiko Ezkerra | |
| Pedro Montoya Ruiz[8][10] | 2007 | 2011 | Euskadiko Alderdi Sozialista - Euskadiko Ezkerra | |
| Pedro Montoya Ruiz[8] | 2011 | 2014b | Euskadiko Alderdi Sozialista - Euskadiko Ezkerra | |
| Pedro Montoya Ruiz[8][11] | 2014 | 2015 | Ez esleituak | |
| Peio Ruiz Garcia[5][12] | 2015 | 2018c | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
| Miren Santamaria Martinez[5][12][13] | 2018 | 2019 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
| Miren Santamaria Martinez[13][14] | 2019 | 2023 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
| Amado Martinez de Iturrate Kuartango[15][16] | 2023 | Jardunean | Ribera Baja Bizirik | |
a 2001. urtean Jose Maria Unamunzaga 8 urtez gaitasungabetu zuten, Euzko Alderdi Jeltzaleari informazioa ukatzeagatik. 2002an zentsura-mozio bat bere kargutik bota zuen.
b 2014. urtean Pedro Montoyak bere alderdia utzi zuen, ez ordea bere kargua.
c Alkateak bere kargua utzi zuen, udalerri bertan dagoen Arasur parke logistikoa gidatzeko.
Kultura aldatu
Jaiak aldatu
- Maiatzaren 15a, landa-herri guztietan bezala, San Isidro eguna.
- Abuztuaren azken astean, Rivabellosako festak.
Ondasun nabarmenak aldatu
- San Juan eta Magdalena baseliza xumea, Rivabellosan. XV. mende inguruko eraikina da, gutxienez.
- Saenz de Santamaria Jauregia, Rivabellosan. Apezetxea albo batera atxikia du.
- Baias ibaia Rivabellosa parean igarotzen duen zubia. Erdi Arokoa izan daiteke, jatorrizkoa erromatarren garaikoa ei zen.
- San Eztebe eliza, XVI. mendekoa.
- Salazar jauregia, XVII. mendekoa.
Erreferentziak aldatu
- ↑ a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
- ↑ «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
- ↑ a b Euskaltzaindia: 150. araua: Arabako herri izendegia.
- ↑ a b c d e (Gaztelaniaz) «Base de datos de Alcaldes y Concejales: Ministerio de Política Territorial y Función Pública:» www.mptfp.gob.es (Noiz kontsultatua: 2020-04-05).
- ↑ a b c «Ribera Baja / Erribera Beitia» Auñamendi Eusko Ikaskuntza (Noiz kontsultatua: 2020-04-17).
- ↑ (Gaztelaniaz) «La política alavesa se enreda en el juzgado» El Correo 2008-09-20 (Noiz kontsultatua: 2021-10-19).
- ↑ a b c d e f (Gaztelaniaz) «El alcalde de Ribera Baja, Pedro Montoya, deja el PSE-EE, por desencuentros con sus ediles» El Mundo 2014-12-12 (Noiz kontsultatua: 2021-10-19).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Treviño entra en una nueva etapa con dos alcaldes independientes» El País 1999-07-03 ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2021-01-12).
- ↑ (Gaztelaniaz) «El alcalde de Ribera Baja pide al Puerto de Bilbao que rectifique su plan de Pancorbo» Diario de Noticias de Álava 2010-11-19 (Noiz kontsultatua: 2021-10-19).
- ↑ (Gaztelaniaz) «PSE: "El alcalde de Ribera Baja no ha representado los valores socialistas"» El Diario 2014-12-12 (Noiz kontsultatua: 2021-10-19).
- ↑ a b (Gaztelaniaz) «Peio Ruiz deja la Alcaldía de Ribera Baja para presidir Arasur» Diario de Noticias de Álava 2014-02-18 (Noiz kontsultatua: 2021-10-19).
- ↑ a b (Gaztelaniaz) «Alcaldías en Álava: Labastida, Zigoitia y Laguardia para el PNV, Samaniego para EH Bildu» Gasteiz Hoy 2019-06-15 (Noiz kontsultatua: 2020-04-05).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Paso adelante para configurar la supermanzana de Arasur» Diario de Noticias de Álava 2022-07-30 (Noiz kontsultatua: 2023-02-11).
- ↑ «Erriberabeitia Bizirik-ek gobernatuko du» Alea 2023-06-15 (Noiz kontsultatua: 2023-07-06).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Todos los alcaldes y alcaldesas de Álava, pueblo a pueblo» Diario de Noticias de Álava 2023-06-18 (Noiz kontsultatua: 2024-02-11).
Ikus, gainera aldatu
Kanpo estekak aldatu
| Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Herriko Wikiatlasa |
- (Gaztelaniaz) Erriberabeitiari buruzko informazioa Añanako Kuadrillaren webgunean
- (Gaztelaniaz) «Ribera Baja / Erribera Beitia», Auñamendi Eusko Entziklopedia.
- (Gaztelaniaz) Arasur parke logistikoaren webgunea[Betiko hautsitako esteka]
- (Gaztelaniaz) Rivabellosako webgunea
Datuak: Q1445256
Multimedia: Ribera Baja-Erriberabeitia / Q1445256
Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Erriberabeitia
