Emakumezkoen Munduko Futbol Txapelketa

Emakumezkoen Munduko Futbol Txapelketa ; FIFA Women's World Cup
Konfederazioa	FIFA
Sorrera	1991
Taldeak	32 (2023an)
Garaipen gehien	Estatu Batuak (4)
Txapelduna	Espainia (2023)
Webgunea	webgune ofiziala

Emakumezkoen Munduko Futbol Txapelketa (ofizialki FIFA Women's World Cup) emakumezkoen futbolean jokatzen den txapelketarik garrantzitsuena da Olinpiar Jokoetako Futbol Txapelketaren parean dago. 1991ean izan zuen lehenengo ekitaldia eta lau urtean behin jokatzen da. Estatu Batuetako selekzioak lau garaipen lortu ditu eta Alemaniako selekzioak bi. 2019 artean Estatu Batuek beti lortu dute podiumean sartzea, 2023an ez ordea.

Brasilgo emakumezkoen selekzioak garaipenik lortu ez badu ere txapelketako golegile nagusia Marta (17 golekin) da^[1] eta txapelketa gehien jokatu dituena Formiga (7 txapelketa), biak ala biak brasildarrak. Beste jokalari aipagarri batzuk honako hauek dira: Birgit Prinz (Alemania), Hope Solo (AEB), Kristine Lilly (AEB), Homare Sawa (Japonia), Carli Lloyd (AEB), Abby Wambach (AEB), Megan Rapinoe (AEB) eta Sun Wen (Txina).

2023an bi futbolari euskaldun izan ziren txapeldunak Espainiako selekzioarekin, Irene Paredes eta Oihane Hernandez^[2].

Historia aldatu

Estatu Batuek lau txapelketa lortu dituzte.

FIFAren lehendakaria izan zen João Havelangeek bultzatu zuen Emakumezkoen Munduko Txapelketa egiteko egitasmoa. Hamabi talde aurkeztu ziren 1991ean eta Txinan jokatu zen txapelketa. Estatu Batuetako selekzioa izan zen lehenengo txapelduna. 1995ean ere hamabi talde izan ziren Suedian eta europarren arteko finalean Norvegia nagusitu zen.

Hurengo bi ekitaldiak Amerikako Estatu Batuetan jokatu ziren, lehenengoan etxekoak nagusitu ziren Txinari penalti jaurtiketatan irabazita eta bigarrenean Alemaniak irabazi zuen "urrezko golari" esker. Gizonezzkoetan eta emakumezkoetan Munduko Txapelketa lortzen duen lehenengo selekzioa izan zen.

2007an berriz ere Txinara itzuli zen txapelketa eta alemaniarrek bigarren garaipena eskuratu zuten jarraian. 2011ekoa Alemanian jokatu zen eta etxekoak faborito ziren arren Japoniak eta Estatu Batuek jokatu zuten finala. Japoniarrek penalti jaurtiketetan lortu zuten garaipena.

2015ean Kanadan jokatu zen Munduko Futbol Txapelketa eta final ikusgarri batean Estatu Batuak nagusitu zitzaion Japoniari. 2019an Frantzian jokatu zen eta Estatu Batuetako selekzioak laugarren titulua eskuratu zuen, Herbehereen aurka jokatutako finalean.

2023an Espainia eta Ingalaterra iritsi ziren finalera, biak ere lehenengo aldiz. Ingelesak ziren faborito, baina espainiarrek gol bakarrarekin irabazi zuten finala. Bi euskal jokalari izan ziren munduko txapeldun, Irene Paredes legazpiarra eta Oihane Hernandez sopelarra.

Podiuma aldatu





AEB 1991, 1999, 2015, 2019





Alemania 2003, 2007





Norvegia 1995





Japonia 2011





Espainia 2023

Palmaresa aldatu

Urtea	Egoitza	Txapelduna	Emaitza	Finalista	Hirugarrena	Emaitza	Laugarrena
1991	Txina	Estatu Batuak	2-1	Norvegia	Suedia	4-0	Alemania
1995	Suedia	Norvegia	2-0	Alemania	Estatu Batuak	2-0	Txina
1999	Estatu Batuak	Estatu Batuak	0-0 (pen:5-4)	Txina	Brasil	0-0 (pen:5-4)	Norvegia
2003	Estatu Batuak	Alemania	2-1 (u.g.)	Suedia	Estatu Batuak	3-1	Kanada
2007	Txina	Alemania	2-0	Brasil	Estatu Batuak	4-1	Norvegia
2011	Alemania	Japonia	2-2 (pen:3-1)	Estatu Batuak	Suedia	2-1	Frantzia
2015	Kanada	Estatu Batuak	5-2	Japonia	Ingalaterra	1-0	Alemania
2019	Frantzia	Estatu Batuak	2-0	Herbehereak	Suedia	2-1	Ingalaterra
2023	Australia Zeelanda Berria	Espainia	1-0	Ingalaterra	Suedia	2-0	Australia

(u.g.), "urrezko gola".
(pen), penalti jaurtiketan.

Dominak aldatu

Herrialdeka aldatu

Selekzioa				Guztira
Estatu Batuak	4	1	3	8
Alemania	2	1	0	3
Norvegia	1	1	0	2
Japonia	1	1	0	2
Espainia	1	0	0	1
Suedia	0	1	4	5
Brasil	0	1	1	2
Ingalaterra	0	1	1	2
Txina	0	1	0	1
Herbehereak	0	1	0	1

Konfederazioka aldatu

Selekzioa				Guztira
UEFA (Europa)	4	5	5	14
CONCACAF (Ipar-Erdi Amerika)	4	1	3	8
AFC Asia	1	1	0	2
CONMEBOL (Hego Amerika)	0	1	1	2
OFC (Ozeania)	0	0	0	0
CAF (Afrika)	0	0	0	0

Jokalari onenak aldatu

Marta (Brasil) da historiako golegile nagusia.

Birgit Prinzek (Alemania) bi txapelketa irabazi zituen eta 2003n "urrezko baloia" eta "urrezko bota" jaso zituen. Historiako bigarren golegilea ere bada.

Hauek dira Munduko Txapelketetako azken faseetan gol gehien sartu dituzten jokalariak:

Golegile nagusiak aldatu

#	Golegile nagusiak	Golak	Txapelketak
1	Marta	17	2003, 2007, 2011, 2015, 2019
2	Birgit Prinz	14	1995, 1999, 2003, 2007, 2011
	Abby Wambach	14	2003, 2007, 2011, 2015
4	Michelle Akers	12	1991, 1995, 1999
5	Cristiane Rozeira	11	2003, 2007, 2011, 2015, 2019
	Sun Wen	11	1991, 1995, 1999, 2003
	Bettina Wiegmann	11	1991, 1995, 1999, 2003
8	Ann Kristin Aarønes	10	1995, 1999
	Carli Lloyd	10	2007, 2011, 2015, 2019
	Heidi Mohr	10	1991, 1995
	Christine Sinclair	10	2003, 2007, 2011, 2015, 2019

Txapelketa gehien aldatu

Formigak (Brasil) zazpi txapelketa jokatu zituen.

#	Jokalariak	Parte hartzeak	Txapelketak
1	Formiga	7	1995, 1999, 2003, 2007, 2011, 2015, 2019
2	Homare Sawa	6	1995, 1999, 2003, 2007, 2011, 2015
	Marta	6	2003, 2007, 2011, 2015, 2019, 2023
	Christine Sinclair	6	2003, 2007, 2011, 2015, 2019, 2023
	Onome Ebi	6	2003, 2007, 2011, 2015, 2019, 2023

Partehartze gehien aldatu

Kristine Lilly (AEB) da partida gehien jokatu dituen futbolaria.

#	Jokalaria	Partidak
1	Kristine Lilly	30
2	Formiga	27
3	Abby Wambach	25
	Carli Lloyd	25
5	Julie Foudy	24
	Homare Sawa	24
	Birgit Prinz	24
	Christine Sinclair	24
9	Joy Fawcett	23
	Mia Hamm	23
	Marta	23

Sariak aldatu

Urrezko baloia aldatu

Homare Sawak (Japonia) sei txapelketa jokatu zituen. 2011n "urrezko baloia" eta "urrezko bota" sariak jaso zituen.

Aitana Bonmatí izan zen 2023ko jokalari onena (urrezko baloia).

Urrezko baloia txapelketako jokalari onenari ematen zaion saria da.

Urtea	Urrezko baloia	Zilarrezko baloia	Brontzezko baloia
1991	Carin Jennings	Michelle Akers	Linda Medalen
1995	Hege Riise	Gro Espeseth	Ann-Kristin Aarønes
1999	Sun Wen	Sissi	Michelle Akers
2003	Birgit Prinz	Victoria Svensson	Maren Meinert
2007	Marta	Birgit Prinz	Cristiane Rozeira
2011	Homare Sawa	Abby Wambach	Hope Solo
2015	Carli Lloyd	Amandine Henry	Aya Miyama
2019	Megan Rapinoe	Lucy Bronze	Rose Lavelle
2023	Aitana Bonmatí	Jennifer Hermoso	Amanda Ilestedt

Urrezko bota aldatu

Txapelketan gol gehien sartu dituen jokalariari ematen zaio.

Urtea	Urrezko bota	Golak
1991	Michelle Akers	10
1995	Ann-Kristin Aarønes	6
1999	Sun Wen Sissi	7
2003	Birgit Prinz	7
2007	Marta	7
2011	Homare Sawa	5
2015	Célia Šašić Carli Lloyd	6
2019	Ellen White Alex Morgan Megan Rapinoe	6
2023	Hinata Miyazawa	5

Urrezko eskularrua aldatu

Hope Solo (Estatu Batuak) bi aldiz aukeratu dute txapelketako atezain onena, 2011 eta 2015ean.

Txapelketako atezainik onenari ematen zaio. 1999an eman zen lehen aldiz.

Urtea	Urrezko eskularrua
1999	Gao Hong Briana Scurry
2003	Silke Rottenberg
2007	Nadine Angerer
2011	Hope Solo
2015	Hope Solo
2019	Sari van Veenendaal
2023	Mary Earps

Erreferentziak aldatu

↑ (Gaztelaniaz) olivertapia. (2019-06-19). «La brasileña Marta hace historia con su gol 17 en la Copa del Mundo» CNN (Noiz kontsultatua: 2023-08-23).
↑ «Irene Paredes eta Oihane Hernandez, munduko txapeldunak Espainiako selekzioarekin» EITB 2023-08-20 (Noiz kontsultatua: 2023-08-23).

Ikus, ginera aldatu

Kanpo estekak aldatu

Datuak: Q19323
Multimedia: FIFA Women's World Cup

[1] (Gaztelaniaz) olivertapia. (2019-06-19). «La brasileña Marta hace historia con su gol 17 en la Copa del Mundo» CNN (Noiz kontsultatua: 2023-08-23).

[2] «Irene Paredes eta Oihane Hernandez, munduko txapeldunak Espainiako selekzioarekin» EITB 2023-08-20 (Noiz kontsultatua: 2023-08-23).

[1]

[2]

Emakumezkoen Munduko Futbol Txapelketa FIFA Women's World Cup
Konfederazioa	FIFA
Sorrera	1991
Taldeak	32 (2023an)
Garaipen gehien	Estatu Batuak (4)
Txapelduna	Espainia (2023)
Webgunea	webgune ofiziala