Elikaduraren Munduko Eguna
Elikaduraren Munduko Eguna urtero urriaren 16an ospatzen da. 1979an aldarrikatu zuen Nazio Batuen Elikadura eta Nekazaritza Erakundeak (FAO). Bere xedea munduko jendeak mundu osoko elikagaien arazoaz jabetzea eta elkartasuna sendotzea da gosearen, desnutrizioaren eta pobreziaren aurkako borrokan. Eguna 1945ean FAOren sorrera datarekin bat dator.
| Elikaduraren Munduko Eguna | |
|---|---|
| Mota | nazioarteko egun |
| Indarraldi | 1981eko urriaren 16a - |
| Egun | Urriaren 16 |
| Fundatzailea | FAO |
| Argumentu nagusia | janari |
Historia aldatu
FAOko kide diren herrialdeek Erakundearen 20. Batzar Nagusian ezarri zuten, 1979ko urrian. Paúl Romany Nekazaritza eta Elikadura ministroak zuzendutako Hungariako ordezkaritzak paper aktiboa izan zuen FAOren Konferentziako 20. saioan, mundu osoko EME ospatzeko ideia iradokiz. Ordutik urtero 150 herrialde baino gehiagotan iragarri da, pobreziaren eta gosearen atzean dauden arazoez kontzientziatuz.
1980ko abenduaren 5ean, Nazio Batuen Batzar Nagusiak 35/70 Ebazpenean ongietorria eman zitzaion Elikaduraren Munduko Eguna ospatzeari.
Helburuak aldatu
FAOk ospakizun horretarako helburu hauek ezarri zituen:
- herrialde guztietan nekazaritza-ekoizpenari arreta handiagoa sustatzea eta horretarako ahalegin nazional, aldebiko, aldeaniztun eta gobernuz kanpoko ahalegin handiagoa egitea;
- garapen bidean dauden herrialdeen arteko lankidetza ekonomikoa eta teknikoa bultzatzea;
- Landa-eremuko biztanleek, batez ere emakumeek eta gutxien pribilegiatutako taldeek, beren bizi-baldintzei eragiten dieten erabakietan eta jardueretan parte har dezaten sustatzea;
- Munduko gosearen arazoaren izaeraren kontzientzia publikoa areagotzea;
- garapen bidean dagoen mundura teknologien transferentzia sustatzea;
- gosearen, desnutrizioaren, pobreziaren aurkako borrokan nazio eta nazioarteko elkartasun sentimendua sustatzea, arreta erakartzea elikagaien eta nekazaritza garapenaren arrakastetan.
Datuak aldatu
- Urtero, Lurra bizi den 7.300 milioi pertsona baino gehiagorentzat beharrezkoa den janari bikoitza ekoizten da, baina 793 milioi pertsona gose dira.
- Mundu osoan, emakumeak elikaduraz, segurtasunaz eta elikagaien kalitateaz arduratzen dira familian eta komunitatean.
- Garapen bidean dauden herrialdeetan, emakumeen lan gehiena nekazaritzan egiten da. Nahiz eta gizonek normalean soroak goldatu eta gurdi-abereak gidatzen dituzten, emakumeek egiten dute oinarrizko elikagaiak ereitearekin, jorratzearekin, ongarritzearekin eta biltzearekin lotutako lan gehiena, hala nola arroza, garia eta artoa, zeinak landa-populazio txiroaren dietaren % 90 baino gehiago baitira. Emakumeek bigarren mailako laboreetan, hala nola lekaleetan eta barazkietan, are ekarpen handiagoa egiten dute. Labore gehienak familia-baratzeetan egiten dira, eta ia emakumeek bakarrik zaintzen dituzte. Baratze horiek, askotan, oso emankorrak izaten dira, eta funtsezkoak dira nutrizioaren eta ekonomiaren ongizaterako. Ekialdeko Nigerian egindako ikerketa batean, adibidez, egiaztatu zen familia-baratzeek, batez beste familiaren jabetzaren % 20 soilik hartzen dutenek, nekazaritza-ekoizpen osoaren ia erdia ematen zutela. Era berean, kalkulatzen da Indonesian familia-baratzeek etxeko diru-sarreren % 20 baino gehiago eta etxeko elikagaien horniduren % 40 ematen dutela.
- Munduko Merkataritza Erakundearen eta Europar Batasunaren nazioarteko araudiak ezartzen du haziak ereiteko, saltzeko edo trukatzeko, BUE (Bereizketa, Uniformetasuna eta Egonkortasuna) irizpidea bete behar dutela, nekazaritza tradizionalean betetzeko zaila den zerbait. haien haziak uniformeak edo egonkorrak ez direnak. Horrek zaildu egiten du milaka nekazari txikiri beren haziak berriro erein eta merkaturatzea. Ziurtatutako haziak eros ditzakete baina, uniformeak izateaz gain, aparteko kostua da.
- Biodibertsitatearen galera: FAOren (NBEko Elikadura eta Nekazaritza Erakundea) datuen arabera, historian zehar gizateriak 8000 eta 10 000 arteko espezie desberdin jateko erabili ditu. Gaur egun 150 inguru ekoizten eta komertzialki banatzen dira. Kontsumitzen ditugun kalorien % 60 lau espezietatik soilik dator: garia, artoa, arroza eta patatak. Eta gero eta barietate gutxiago erabiltzen dira espezie beraren barruan.
Leloak aldatu
1981az geroztik, urtero lelo berria onartzen da erreforma gehiago egin behar duten eremuak nabarmentzeko eta gai zehatzak azpimarratzeko:
| Urtea | Leloak |
|---|---|
| 2020 | «Landu, elikatu, kontserbatu. Elkarrekin. Gure ekintzak gure etorkizuna dira " |
| 2019 | "Mundu osorako dieta osasuntsua # GOSERIKEZ". |
| 2018 | "Gure ekintzak gure etorkizuna dira". |
| 2017 | Migrazioaren etorkizuna aldatu. Inbertitu elikagaien segurtasunean eta landa garapenean |
| 2016 | Klima aldatzen ari da. Elikadura eta nekazaritza ere bai |
| 2015 | "Gizarte babesa eta nekazaritza landa pobreziaren zikloa hausteko" |
| 2014 | Familia nekazaritza: "Mundua elikatzen, planeta zaintzen" |
| 2013 | Elikadura-segurtasunerako eta nutriziorako elikadura-sistema iraunkorrak |
| 2012 | Nekazaritza kooperatibek mundua elikatzen dute |
| 2011 | Elikagaien prezioak: krisitik egonkortasunera |
| 2010 | Gosearen aurka elkartuta |
| 2009 | Elikadure-segurtasuna lortu krisi garaian |
| 2008 | "Munduko Elikagaien Segurtasuna: klima-aldaketaren eta bioenergiaren erronka" |
| 2007 | Elikagai eskubidea |
| 2006 | Elikadura-segurtasunerako nekazaritzan inbertitzea |
| 2005 | Nekazaritza eta kulturen elkarrizketa |
| 2004 | Biodibertsitatea elikadura-segurtasunaren zerbitzura |
| 2003 | Gosearen Aurkako Nazioarteko Aliantzaren alde lanean |
| 2002 | Ura: elikadura-segurtasunaren iturria |
| 2001 | Goseari aurre egin pobrezia murrizteko |
| 2000 | Goserik gabeko milurtekoa |
| 1999 | Gazteak gosearen aurka |
| 1998 | Emakumeek mundua elikatzen dute |
| 1997 | Elikadura-segurtasunean inbertitu |
| 1996 | Goseari eta desnutrizioari aurre egin |
| 1995 | Denentzako janaria |
| 1994 | Ura bizitzaren hazia |
| 1993 | Naturaren aniztasuna: ondare baliotsua |
| 1992 | Elikadura eta elikadura |
| 1991 | Zuhaitza, bizitzaren iturria |
| 1990 | Etorkizunerako janaria |
| 1989 | Elikadura eta nutrizioa |
| 1988 | Landako gazteak |
| 1987 | Nekazari txikiak |
| 1986 | Arrantzaleak eta haien komunitateak |
| 1985 | Landa-pobrezia |
| 1984 | Emakumeak nekazaritzan |
| 1983 | Elikadura-segurtasuna |
| 1982 | Elikadura: lehentasunezko eskubidea |
| 1981 | Elikadura: lehentasunezko eskubidea |
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q465003
Multimedia: World Food Day / Q465003
