Herensuge Turkesa
Herensuge Turkesa (txineraz: 青龍 Qīnglóng), txineraz Qinglong izenez ere ezaguna, Bost Eskualdeetako Jainko Gorenen (五方上帝 Wǔfāng Shàngdì) mendia edo indar ktonikoak ordezkatzen dituen Dragoi Jainkoetako bat da). Txinako konstelazioen Lau Ikurretako bat ere bada, zeinak Wufang Shangdiren astral irudikapenak diren. Herensuge turkesa ekialdea eta udaberriko denboraldia adierazten ditu[1]. Batzuetan, Herensuge urdin-berdea, herensuge berdea edo herensuge urdina (蒼龍 Cānglóng) deitzen zaio)..
| Herensuge Turkesa | |
|---|---|
 | |
| Sailkapen zientifikoa | |
| Datu orokorrak | |
| Kolorea | urdin |
Herensugea maiz aipatzen da hedabideetan, feng shui-n, beste kulturetan eta hainbat tokitan Herensuge berdea eta Avalon herensuge gisa[2]. Bere zuzendaritza kardinalaren epitetoa «Ekialdeko herensuge berde urdina» da (東方青龍Dōngfāng Qīnglóng edo 東方蒼龍 Dōngfāng Cānglóng).
Herensuge hori japonieraz Seiryū, koreeraz Cheongnyong eta vietnameraz Thanh Long bezala ere ezagutzen da.
Herensuge Turkesaren zazpi jauregi aldatu
Beste hiru sinboloekin gertatzen den bezala, zazpi Jauregi astrologiko (Ilargiaren posizioak) daude Herensuge Turkesaren barruan. Izenak eta izar determinatzaileak hauek dira[3][4]:
| Jauregia zk. | Izena (pinyin) | Itzulpena | Izar determinatzailea |
|---|---|---|---|
| 1 | 角(Jiao) | adarra | Spica |
| 2 | 亢(Kàng) | Lepoa | κ Bir |
| 3 | 氐(Dĭ) | Erroa | α Lib |
| 4 | 房(Fáng) | Gela | π Sco |
| 5 | 心(Xīn) | Bihotza | Antares |
| 6 | 尾(Wěi) | Isatsa | μ Sco |
| 7 | 箕(Jī) | Saski Irabazlea | γ Sgr |
Kultur irudikapenak aldatu
Tang Taleskoaren erromantzean, Tigre Zuriaren izarra, Li Shimin zerbitzatzen duen irudimenezko Luo Cheng jeneral gisa berraragiztatzen da. Herensuge Turkesaren izarra, berriz, Shan Xiongxin jeneral gisa berraragiztatzen da, Wang Shichong zerbitzatzen duena. Bi jeneralak Qin Shubao, Cheng Zhijie eta Yuchi Gong-en zinpeko anaiak dira. Hil ondoren, haien arimak Tang dinastiako eta Goguryeoko heroien jabe omen dira, hala nola Xue Rengui eta Yeon Gaesomun .
Herensuge Turkesa tenplu taoistetan, ateetako jainko gisa agertzen da. Lushango Xikang-en, Wang Huiren (harrizko hilkutxa, ekialdeko aldean) hilobian irudikatu zuten. Horren kalko bat David Crockett Graham-ek bildu zuen, eta Field Museum of Natural History-n dago[5][6]. Herensugea Txinako bandera nazionalean agertu zen 1862-1912 urteetan, eta Hamabi Ikurren ikur nazionalean 1913-1928 bitartean.
Herensuge Turkesa aurkari gisa ere agertzen da Nintendo DS Animal Boxing borroka-jokoan, Seiryu izenaz.
Eragina aldatu
Japonia aldatu
Japonian, Herensuge Turkesa hirietako lau espiritu zaindarietako bat da, eta ekialdeko Kyoto hiria babesten duela uste da. Mendebaldea Tigre Zuriak babesten du, iparraldea Dortoka Beltzak, hegoaldea Txori Gorribiziak eta erdialdea Herensuge Horiak babesten dute[7]. Kyoton, espiritu zaindari horietako bakoitzari eskainitako tenpluak daude. Herensuge Turkesa Kyoto ekialdeko Kiyomizu tenpluan irudikatzen da. Tenpluaren sarrera baino lehenago herensugearen estatua bat dago; gauez, tenpluaren barruko ur-jauzitik edaten duela esaten da. Hori dela eta, urtero ekitaldi bat egiten da ekialdeko herensugea gurtzeko. 1983an, Asuka herrian, Kitora hilobia aurkitu zuten. Lau zaindariak hormetan margotu ziren (zegozkion noranzkoetan), eta konstelazioen sistema bat margotu zen sabaian. Hau da lau zaindarien antzinako erregistro bakanetako bat.
Korea aldatu
Korean, Hego Pyongan probintziako Uhyon-ni herrian aurkitutako Goguryeo hilobien horma-irudietan Herensuge Turkesa eta lau sinboloetako beste izaki mitologikoak agertzen dira[2].
Galeria aldatu
Erreferentziak aldatu
- ↑ Tom, K.S. (1989). Echoes from Old China: Life, Legends, and Lore of the Middle Kingdom. University of Hawaii Press. pp. 55. ISBN 9780824812850 – via Internet Archive
- ↑ a b Lee, Ki-Baik; Wagner, Edward W. (1984). A new history of Korea (Translated ed.). Cambridge / Seoul: Harvard University Press / Ilchokak. ISBN 978-0-674-61576-2
- ↑ The Chinese Sky. International Dunhuang Project.
- ↑ Sun, Xiaochun (1997). Helaine Selin (ed.). Encyclopaedia of the History of Science, Technology, and Medicine in Non-Western Cultures. Kluwer Academic Publishers. p. 517. ISBN 0-7923-4066-3. Retrieved 2011-06-25
- ↑ Starr, Kenneth. (December 1957). «Gift of Chinese Rubbings goes on Special Exhibition» Chicago Natural History Museum Bulletin (Field Museum of Natural History): 4–5..
- ↑ Walravens, Hartmut; Hoshien Tchen; Kenneth Starr; Alice K. Schneider (1981). Catalogue of Chinese Rubbings from Field Museum. Chicago: Field Museum of Natural History. OCLC 185544225. Retrieved 2 March 2012
- ↑ Suzuki, Yui (2011). Medicine Master Buddha: The Iconic Worship of Yakushi in Heian Japan. Brill. p. 21. ISBN 9789004229174 – via Google Books
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q515882
Multimedia: Azure Dragon / Q515882
