Brasilgo diktadura militarra

Brasilgo diktadura militarra; Ditadura militar brasileira
	1964 – 1985
	Diktadura militar
	Ereserkia; ; Goiburua; Ordem e Progresso
Geografia
Hiriburua	Brasilia
Ekonomia
Dirua	Cruzeiro
Kultura
Hizkuntza(k)	Portugesa
Historia
	Brasilgo Estatu Batuak
Brasilgo Errepublika Federala

Brasilgo diktadura militarra edo Brasilgo Bosgarren Errepublika (portugesez: Ditadura militar brasileira 1964ko martxoaren 31ko estatu-kolpearekin Brasilen hasitako aldi historikoa definitzeko kontzeptuak dira. Garai horren hasiera João Goulart presidentearen gobernu demokratikoa boteretik kentzearekin eta Humberto de Alencar Castelo Branco buru zuen diktadura militarra ezartzearekin batera hasi zen. Diktadura 1985eko martxoaren 15ean bukatu zen, Mugimendu Demokratiko Brasildarrak hauteskundeak irabazi zituenean eta José Sarney presidente izendatu zutenean. Militarrek oso errepresio egoera gogorra ezarri zuten Brasil osoan.^[1]^[2]

Presidente diktadoreak aldatu

Humberto de Alencar Castelo Branco: 1964-1967. Diktadura militarra
Artur da Costa e Silva: 1967-1969. Estatu autoritarioa.
Emílio Garrastazu Médici: 1969-1974. Estatu autoritarioa.
Ernesto Geisel: 1974-1979. Estatu autoritarioa.
João Figueiredo: 1979-1985. Estatu autoritarioa.

Humberto de Alencar Castelo Branco
Mariskala
Artur da Costa e Silva
Mariskala
Emílio Garrastazu Médici
Jenerala
Ernesto Geisel
Jenerala
João Figueiredo
Jenerala

Prozesua aldatu

Unibertsitate ikasleen manifestazioa diktaduraren aurka 1964an.

Militarrek 1964ko martxoaren 31ko estatu-kolpea eman zuten. Gobernu militarraren garaian, giza eskubideen urraketa masiboak egin ziren. Erregimen militarrak prentsa-askatasuna zanpatu eta oposizio politikoa gogor zapaldu zuen. Nazionalismoa, garapen ekonomikoa eta antikomunismoa bandera ofizialtzat hartu zituen formalki. Bere bizitza osoan zehar, batez ere 1960ko eta 1970eko hamarkadetan, Brasilgo diktadura militarrak Estatu Batuetako gobernuaren laguntza logistiko eta ekonomikoa jaso zuen Kondor Operazioa deiturikoan, Gerra Hotzaren esparru zabalenean antzeko diktadurak ezarriz. Erregimenak 1970ean lortu zuen goia, Brasilgo mirari ekonomikoarekin, eta horrek ospe handia ekarri zion gobernuari, errepresio politikoa gorabehera. 1974tik aurrera, ordea, herrialdeak narriadura ekonomikoa jasan zuen, Ernesto Geisel presidente zela, eta hauteskunde debakle batzuk eragin zituen ofizialismoarentzat.

1979an, João Figueiredo boterera iritsi zenean, alderdi politikoen sorrera legeztatu zen (nahiz eta hasiera batean neurriak oposizioa zatikatzea zuen helburu, erregimenaren kontinuismoa erraztuz). 1980ko hamarkadatik aurrera, hegemonia militarra krisian sartu zen inflazio kronikoaren eta erregimen militarren kolapso progresiboaren ondorioz Argentinan, Perun eta Hego Amerikako beste herrialde batzuetan. 1985ean, zeharkako azken aukeraketa egin zen, hautagai zibilek bakarrik lehiatuta, eta tarte zabalagatik Mugimendu Demokratiko Brasildarra alderdiko Tancredo Nevesek irabazi zuen. Neves kargua hartu aurretik hil zen, eta Jose Sarneyk ordezkatu zuen.

Sarneyk 1985eko martxoaren 15ean hartu zuen presidente kargua, erregimen militarrari amaiera emanez. Hautatu ondoren, askatasun zibilak berrezarri zituen eta 1988an konstituzio berri baten onarpena programatu zuen, errepublikako presidentearen zuzeneko hautaketa berrezarriz eta demokraziarako behin betiko trantsizioa zigilatuz.^[3]^[4]