William Tatem Tilden II.a (Big Bill deitua, 1893ko otsailaren 10a - 1953ko ekainaren 5a) tenislari estatubatuarra zen. Tilden, amateurretan, munduko lehena izan zen sei urtez jarraian, 1920tik 1925era, eta munduko lehen profesional gisa sailkatu zuten Ray Bowersek 1931 eta 1932an eta Ellsworth Vinesek 1933an. Bakarkako 14 titulu nagusi irabazi zituen, besteak beste, 10 Grand Slam, munduko kantxa gogorreko txapelketa bat eta profesional nagusiko hiru. Bera izan zen Wimbledonen irabazten zuen lehen estatubatuarra, 1920an. Gainera, AEBko zazpi txapelketetako errekor bateratuak irabazi zituen, Richard Sears eta Bill Larned-erekin partekatuta.

Bill Tilden

Bizitza
JaiotzaGermantown (en) Itzuli1893ko otsailaren 10a
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
HeriotzaLos Angeles1953ko ekainaren 5a (60 urte)
Hobiratze lekuaIvy Hill Cemetery (en) Itzuli
Heriotza moduaberezko heriotza: miokardio infartu akutua
istripu zerebrobaskularra
tronbosi koronarioa
Familia
AitaWilliam Tatem Tilden
AmaSelina Hey
Anai-arrebak
Hezkuntza
HeziketaPennsylvaniako Unibertsitatea
Peirce College (en) Itzuli
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jardueraktenislaria eta tenis entrenatzailea
Tenis
Jokaeraeskuina
 
Altuera188 zentimetro
Jasotako sariak

IMDB: nm0863213 IBDB: 46163
Find a Grave: 2414 Edit the value on Wikidata

Tilden, nazioarteko tenisaren munduan, 1920ko hamarkadaren lehen erdian nagusitu zen, eta, 1911tik 1930era 20 urteko amateur garaian, lehiatutako 192 txapelketatik 138 irabazi zituen. Garai guztietako teniseko lorpen ugari ditu, besteak beste, ibilbideko partida irabazien errekorra eta AEBko Txapelketan ibilbideko garaipenen ehunekorik altuena. 1929ko AEBko Txapelketa Nazionalean, Tilden, Grand Slameko ekitaldi berean, hamar finaletara iritsi zen lehen jokalaria izan zen. Tildenek, Estatu Batuetako Lawn Tennis Elkartea zurrunarekin, desadostasunak izan zituen bere amateur egoera eta egunkarietako artikuluetatik eratorritako diru-sarrerak zirela eta. 1930ean irabazi zuen bere azken titulu nagusia, Wimbledonen, 37 urte zituela. Urte horren amaieran, profesional bihurtu zen, eta, hurrengo 15 urteetan, bira bat egin zuen beste profesional batzuekin.

Bizitza pertsonala aldatu

William Tatem Tilden Jr[oh 1]}} 1893ko otsailaren 10ean jaio zen, Germantown-en (Filadelfia), hiru anai-arreba nagusiren heriotzez jotako familia aberats batean. Bere aita William Tatem Tilden zen, artile-merkataria eta tokiko politikaria; bere ama, Selina Hey, piano-jotzailea zen[1][2] Bere ama, erdi baliogabea, Bright-en gaixotasuna baitzuen, Tildenek 18 urte zituela hil zen; eta, bere aitak (nahiz oraindik bizirik egon eta zerbitzariez hornitutako etxe handi bat mantentzen zuen) distantzia gutxira zegoen izeba ezkongabe batekin bizitzera bidali zuen Bill. 22 urterekin, bere aitaren eta Herbert anaia nagusi baten galerak oso markatu zuen. Hainbat hilabeteren depresio sakonaren ostean eta izebaren bultzadaz, sei edo zazpi urterekin Catskill mendietako familiaren udako etxean ikasitako tenisa[3][4] izan zen bere suspertze-baliabide nagusia. Frank Deford bere biografoaren arabera, bere familiaren hasierako galerengatik, Tildenek bere helduko bizitza osoa eman zuen aita-seme arteko harremana sortu nahian pilota-jasotzaile eta babestutako teniseko gazte segida luze batekin; haietatik, Vinnie Richards izan zen aipagarriena. Munduan zehar bidaiatu arren, Tilden izebaren etxean bizi izan zen 1941era arte, 48 urte zituen arte.

Tilden, hasiera batean, bere ama hiperbabesleak eta tutore pribatu talde batek hezi zuten etxean; baina, 1908an, Germantown Academyra joan zen. 1910eko urrian[5], Pennsylvaniako Unibertsitatean sartu zen; Delta Kappa Epsilon-en sartu, eta Peirce Collegen matrikulatu zen, baina ez zen lizentziadun izan[6][7].

Tenisaren hasiera eta amateurreko ibilbidea aldatu

 
Tilden (ezkerrean) James Andersonekin batera 1922ko International Lawn Tennis Challengen
 
Suzanne Lenglen (1899-1938) eta Bill Tilden (1893-1953)

Tilden Germantown Academy-ra joan zen; ez zuten bere tenisarengatik ezagutzen, eta, azkenean, ez zen nahikoa ona izan bere unibertsitateko taldean jokatzeko. Gazte lotsatia, bere baitan bildua eta harroputza batzuetan, Pennsylvaniako Unibertsitatea utzi, eta, 1910ean, bere jokoa pareta atzeko alde baten aurka praktikatzen hasi zen, eta jokoari eskainitako ikasle ere bihurtu zen[8]. Hurrengo urtean, bere lehen txapelketak irabazi zituen, Germantowneko junior banakako eta binakako titulua[9]. Hiru urtetan bakarrik, mailaz gora egin zuen. Bere lehen titulu nazionala, Mary Brownerekin, binakako txapelketa mistoa irabaztea izan zen, 1913an, eta, 1914an, arrakastaz defendatu zuten titulua.

1914tik 1917ra, Tildenek Filadelfiako txapelketa irabazi zuen[10]. 1920a baino lehen, Kanadako binakako titulu batzuk irabazi zituen, baina, 1918 eta 1919ko AEBko Txapelketa Nazionalean, bakarkako finala galdu zuen Robert Lindley Murray eta "Little Bill" Johnston-en aurka, hurrenez hurren, joko zuzenetan. AEBko bakarkako sei txapelketa jarraian irabazi zituen 1920tik 1925era, eta zazpi, guztira, errekordun bihurtuz Richard Sears eta Bill Larnedekin batera[11][12]. 1919-1920ko neguan, Rhode Islandera joan zen bizitzera, eta, han, kantxa estali batean, bere errebeskako kolpea eraginkorragoa bihurtzen aritu zen. Aldaketa horrekin, munduko tenis-jokalaririk behinena, eta Wimbledoneko bakarkako txapelketa irabazi zuen lehen gizonezko estatubatuarra izan zen. 1920ko hamarkadaren erdialdean, Tildenek USLTArekin gatazkak izan zituen amateurren arauaren ustezko urraketen inguruan, zehazki, teniseko artikuluak idazteagatik jasotzen zuen diru-ordaina zela eta[13].

1920ko hamarkadaren amaieran, "Lau Mosketariak" izenez ezagututako jokalari frantses handiek, azkenean, Davis Kopa irabazi zieten Tilden eta Estatu Batuei, baita bakarkako txapelen nagusitasuna Wimbledon eta Forest Hills-en ere. 1928an, gizonezkoen bakarkakoa irabazi zuen Ojaiko Tenis Txapelketan[14]. Tilden aspalditik zegoen Estatu Batuetako Lawn Tennis Elkarteko zuzendari amateur zurrunekin eztabaidan tenisari buruzko egunkarietako artikuluetatik eratorritako diru-sarrerak zirela eta[15]. 1930ean irabazi zuen bere azken txapelketa nagusia Wimbledonen, 37 urte zituela, baina, ordurako, ezin zuen nahierara titulurik irabazi.

Tenisaren ibilbide profesionala aldatu

1930eko abenduaren 31n, diru premian, profesional bihurtu zen, eta, 1927an, pro bira hasiberrian sartu zen. Hurrengo 15 urteetan, bera, Hans Nüsslein eta Karel Koželuh bezalako beste profesional batzuk erabat larrutu zuten Estatu Batuetan eta Europan zehar gau bakarreko ibilbidetan. Oraindik, Tilden jokatzen ikusteagatik ordaintzen zuen jendeak. Tildenek 50-17 irabazi zion Koželuh-ri 1931ko biran. Nahiz eta aurkari gisa Ellsworth Vines, Fred Perry eta Don Budge bezalako handiak izan, denak egungo edo izandako lehen zenbakiak, askotan, Tilden zen leihatilako sarrerak ziurtatzen zituena eta, oraindik ere, jokalari gazteagoen aurka aurre egin zezakeena lehen joko batean edo noizbehinkako partida batean. Ray Bowersek munduko lehen postuan sailkatu zuen Tilden 1931n[16] eta 1932an[17], eta Ellsworth Vinesek, 1933an[18].

Tildenek, 1934an, 41 urte zituela, bere ibilbide osoaren apogeora iritsia zela uste zuen; hala ere, urte hartan, Ellsworth Vines nagusitu zitzaion profesionaletan. American Lawn Tennis-ek jakinarazi zuen Vines-ek 11-9ko aldea izan zuela bere biraren lehen fasean (urtarrilaren 10etik otsailaren 16ra arte) eta Vinesek 19 partidatik gainditzen zuela Tilden martxoaren 21etik maiatzaren 17ra jokatutako bigarren fasearen ostean. Tildenek 17 aldiz irabazi zuen urte osoan, Associated Press-en txosten baten arabera[19]; beraz, biraren amaieran, irabazi-galeren emaitza 36-17 izan zen Vinesen alde. Ondoren, bi jokalariak, gutxienez, 6 aldiz elkartu ziren urtean zehar (Ray Bowersek 5 txapelketako partida eta gau bateko programa bat zerrendatu ditu), denak Tildenek galduta.

1931n, Tildenek bere lehen AEBko Pro titulua irabazi zuen, eta Vincent Richards-i irabazi zion finalean, joko zuzenetan, New Yorkeko Forest Hill estadioan[20]. 1935ean, bere bigarren AEBko Pro titulua lortu zuen, finalean Kozeluh-ri irabazita[21]. Tildenek Frantziako Pro titulua ere irabazi zuen 1934an. 1930eko hamarkadaren amaieran, Tildenek 40 urte inguru zituen, eta bere garairik onena gaindituta zuen, baina, noizean behin, tenis bikaina jokatzeko gai zen. Tildenek erraz galdu zuen Don Budgeren aurka 1941eko Munduko Serieetan. Budge-k esan zuen Tildeni buruz: «Bill-ek beti lor lezake gauzak denbora batez kontrolpean mantentzea. Gutxitan, ordea, amaieraraino luza ninduen, eta, bira osoan zehar, ito egin nuen»[22].

1945ean, 52 urteko Tildenek eta bere aspaldiko binakako bikote Vinnie Richardsek irabazi zuten binakako txapelketa profesionala —27 urte lehenago, 1918an, AEBko amateurren titulua zuten irabazia.

1946an txapelketa profesionalen zirkuitua jokatu ondoren, 53 urteko Tildenek kartzela zigorra bete zuen. 1948an, tenis profesionalera itzuli zen denbora labur batez, Wayne Sabin-en aurkako partida-serie labur bat jokatuz[23]. Tildenen azken agurra 1951n iritsi zen. George Lyttleton Rogers-i aurre egin zion apirilean eta maiatzean egindako biran[24]. Tildenek final laurdenetan galdu zuen Frank Kovacsen aurka, Cleveland-eko txapelketan, 1951ko ekainean. Tildenek 58 urte zituen[25]. 35 urte lehenago, 1916an, AEBko (amateurren) txapelketetan bakarkako debuta egina zuen.

Davis Kopako entrenatzailea aldatu

Tildenek Alemaniako tenis taldea entrenatu zuen 1937ko Davis Kopan. Zona-arteko finaletan, Gottfried von Cramm eta Don Budge-ren arteko bakarkako partidaren ostean, AEBko selekzioak irabazi zuen. Partida horri "inoiz jokatutako tenis partidarik handiena" deitu izan zaio[26].

Lekua kirolaren historian aldatu

Tilden, sarritan, garai guztietako tenislari handienetzat hartu izan da[27].

 
Bill Tilden 1919an

Allison Danzig-ek, 1923tik 1968ra bitartean The New York Times-eko tenis-idazle nagusia eta The Fireside Book of Tennis-eko editoreak, inoiz ikusi zuen tenislaririk handienatzat jo zuen Tilden. «Oreinak bezala egin zezakeen korrika», esan zion behin Danzigek CBS Sports-i. 1946ko uztailaren 11ko The Times aldizkarian, Danzig-en goraipamen luzea agertzen da; aipamen horretan, Tildenek 53 urte zituela, 1920ko hamarkadako emanaldi batean Wayne Sabin-en aurka bost jokoetan galdutako partidako lehenengo bi jokoak dakarzkigu gogora, 1946ko Forest Hillseko Txapelketa Profesionalean[28].

1975ean, Don Budge-k bere garai guztietako bost jokalari onenak sailkatu zituen, eta Tilden laugarren postuan jarri zuen Vines, Kramer eta Perryren atzetik[29].

1979ko bere autobiografian, Jack Kramer-ek, aspaldiko tenisaren sustatzaile eta jokalari bikainak, Tilden sartu zuen garai guztietako sei jokalari handienen zerrendan[oh 2]. Kramer tenisean jokatzen hasi zen Tildenekin 15 urterekin, Los Angeles Tennis Club-en (LATC).

1983an, Fred Perryk garai guztietako gizonezko jokalaririk handienak sailkatu zituen, eta bi kategoriatan sailkatu zituen: Bigarren Mundu Gerraren aurrekoak eta ondorengoak. Perryk lehen postuan sailkatu zuen Tilden Bigarren Mundu Gerra aurreko zerrendan[30].

XX. mendearen hasierako urtetan, Sidney Wood-ek bere garai guztietako jokalaririk handienen zerrenda osatu zuen memoria batean (geroago, hil ostean argitaratu zen Inoiz jokatu ez zen Wimbledoneko finala eta garai bateko teniseko beste istorio batzuk). Woodek 1927an jokatu zuen lehen aldiz Wimbledonen, eta, 1931n, titulua irabazi zuen. «Garai hartatik 1970eko hamarkadaren amaierara arte (bikoteka amaiera aldera bakarrik), munduko ia jokalari nagusi guztien aurka lehiatzeko pribilegioa izan nuen», esan zuen Woodek. Woodek Tilden hirugarren postuan sailkatu zuen Budge eta Kramerren atzetik[31].

Tilden munduko kirolari ospetsuenetako bat izan zen urtetan. Bere bizitzan zehar, inoiz publikoaren zurrumurruetatik kanpo geratu ez zen pertsonaia bitxi-nabarmena izan zen, eta, tenisean jokatzeaz gain, filmetan eta antzezlanetan antzezten ere ibili zen. Gainera, 1940ko hamarkadaren amaieran, bi atxiloketa jasan zituen mutil-nerabeekin sexu-jokabideak izeateagatik; horiek, Los Angeles eremuan, espetxeratzeak eragin zituzten. Bere kondenen ondoren, baztertua izan zen jendaurrean. Filadelfiako Germantown Cricket Club-ak (bere etxeko kantxak) bazkidetza kendu, eta bere erretratua kendu zuen[32]. Tildenen aurrekari penalak itzal luzea eragin zuen: 2016ko martxoan, klubean marka historiko batekin omentzeko proposamenaren aurrean, hautagaitzak ebaluatzeaz arduratzen zen Pennsylvaniako estatuko epaimahaiak egindako bozkan atzera bota zuen[33]. 1950ean, bere lege-espedientea eta desohorea publikoa izan arren, Associated Press-en inkesta batek mende erdiko tenislaririk handiena bezala izendatu zuen Tilden, beste edozein kiroletako edozein kirolariri emandako boto baino alde handiagoarekin (310 boto 391tik)[34]. 1959an, Nazioarteko Tenisaren ospearen aretoan sartu zen.

 
Bill Tilden Parisen 1921eko Munduko Kantxa Gogorreko Txapelketan

Estatu Batuetako hogeigarren hamarkada eroaren kirolaren hamarkada eroan, Tilden «Kirolaren urrezko aroaren» sei pertsona nagusietako bat izan zen Babe Ruth, Howie Morenz, Red Grange, Bobby Jones eta Jack Dempseyrekin batera[35].

Sexualitate eta moral karguak aldatu

Tilden 1946ko azaroan atxilotu zuten Sunset Boulevard-en, Beverly Hills-eko poliziak, hutsegite batez salatuta («adingabe baten delinkuentzian laguntzea») eta gizonezko adingabe batekin (14 urteko mutikoa) sexu harremanak izaten ari zela mugimenduan zegoen ibilgailu batean egotzita. Tildenek ez zituen betaurrekoak berarekin, eta aitortza irakurri gabe sinatu zuen[36]. Urtebeteko kartzela zigorra ezarri zioten, baina 7 hilabete eta erdi bete zituen. Bere bost urteko baldintzapeko askatasunaren baldintzak hain ziren zorrotzak, ezen ia ezabatu egin zizkion ikasgai pribatuetatik ateratzen zituen diru-sarrera guztiak[36]. 1949ko urtarrilean, berriro atxilotu zuten 16 urteko autoestopista bat jaso ostean eta urte batzuk pasa arte bere burua anonimatuan gorde zuena, harik eta urteak geroago auzia jarri zuen arte esanez topaketa hartatik kalte mental, fisiko eta emozional larriak jasan zituela. Epaileak urtebeteko espetxe zigorra ezarri zion Tildeni baldintzapeko askatasuna hausteagatik, eta karguaren zigorra aldi berean betetzea utzi zion. Tildenek 10 hilabete eman zituen kartzelan.

Bi kasuetan, itxuraz, zintzoki uste zuen bere ospea eta Charlie Chaplin bezalako Hollywoodeko izenekin izandako aspaldiko adiskidetasuna nahikoa izango zirela kartzelatik kanpo uzteko[36]. Hori dela eta, bi kasuetan, modu ahul batean defendatu zuen bere burua epaitegietan. Kartzelaratu ostean, gero eta gehiago baztertu zuten tenisaren eta Hollywoodeko munduak[36]. Klub gehienetan ezin izan zuen ikasgairik eman, eta, kantxa publikoetan ere, bezero gutxiago zituen. Halako batean, Beverly Wilshire hotelean ospatzen ari ziren txapelketa profesional entzutetsu batean jokatzera gonbidatu zuten; azken momentuan, ordea, ezin zuela parte hartu esan zioten[37]. Chaplinek ikasgaietarako bere kantxa pribatua erabiltzeko baimena eman zion Tildeni, arazo juridiko eta finantzarioetan laguntzeko[38].

George Lott, DePaul Unibertsitateko jokalaria eta gero tenis entrenatzaile garaikidearen eta Frank Deford biografo baimenduaren arabera, Tildenek ez zien inoiz proposamenik egin jokalariei, beste helduei edo ikasleei. Burbankeko Art Andersonek, zeinak 11 urterekin Tildenengandik ikasgaiak hartu eta bizitza osoko lagun leiala izaten jarraitu baitzuen, Tildenek ez ziola inoiz proposamenik egin jakinarazi zuen[39]. «Bill-ek bere sexualitateari buruzko zurrumurru guztiak jasaten zituen», esan zuen Jack Kramerrek[40]. Galderak aidean gelditzen dira Tildenen akusazioa zurrumurruetan, askotan argitaratutakoak eta estereotipo homofoboetan oinarritzen ote ziren[36]. Kaliforniak ez zuen bere sodomia legea indargabetu 1976ra arte. Sexu homosexuala legez kanpokoa eta sozialki onartzen ez zen garai batean bizi zelako, batzuek susmatzen dute Tilden garaiko gizarte homofoboaren biktima izan zela[36][41]. Tilden harrapatu izana baino hunkigarriagoa izan zen «kirolak eta homosexualitatea ez direla elkarren artean baztertzen»[42]

Heriotza aldatu

Tilden aberastasunerako jaioa zen, eta, bere ibilbide luzean, diru kopuru handiak irabazi zituen, batez ere, profesionalen biran egin zituen lehen urteetan; oparo gastatu zuen New Yorkeko Algonquin hotelean suite bat gordetzen. Bere diru-sarreren zati handi bat idatzi, ekoitzi eta antzeztu zituen Broadwayko ikuskizunak finantzatzera bideratu zituen[43]. Bere bizitzaren azken zatia, lasai eta familiarengandik urrun igaro zuen, noizean behin, ospetsuen tenis-partidatan parte hartuz. Los Angeleseko (Kalifornia) 2025 North Argyle-ko bere apartamentuan hil zen. 1953an, Cleveland-en (Ohio) Ameriketako Estatu Batuetako Txapelketa Profesionaleko txapelketara joateko prestatzen ari zela, bihotzeko konplikazioengatik hil zen 60 urte zituela. Tilden Filadelfiako Ivy Hill hilerrian dago lurperatua[44].

Tilden Newport-eko Rhode Islandeko Nazioarteko tenisaren aretoan sartu zuten 1959an.

Ibilbideko estatistikak aldatu

Bud Collinsek dioenez, amateur gisa (1912-1930), Tildenek 192 txapelketatik 138 irabazi zituen; 28 final galdu zituen, eta 907-62 partidako errekorra izan zuen % 93,6 garaipenekin[45]. Australiako Txapelketan inoiz jokatu ez zuen arren, lau Grand Slam titulu jarraian irabazi zituen lehen gizonezko tenislaria izan zen Tilden. 1921ean, Australiako Txapelketak AEBko Txapelketa Nazionalaren ostean ospatu ziren. 1931n tenis profesionalean sartu zen, eta, orduan, Grand Slam txapelketetan parte hartzeko aukerarik gabe geratu zen. Garai guztietako teniseko lorpen ugari ditu, amateurren ibilbideko partida irabazien errekorra barne, % 93,6[46].

Tildenek AEBko Txapelketa Nazionalean irabazi duen ehunekoa 90,7 da, eta horrek Roger Federer, Fred Perry eta Pete Samprasen aurretik jartzen du, lehen postuan; gainera, 1920tik 1926ra arteko 42 partida irabazi zituen, eta Roger Federer eta Ivan Lendlen aurretik dago. 1924tik 1925era artean, 95 partida irabazi zituen Don Budge eta Roy Emersonen aurretik, eta, irabazi eta galdu zuen denboraldirik onena, 1920a izan zen % 98,73rekin, 78-1, John McEnroe eta Jimmy Connorsen aurretik jartzen du[47]. Bera, Roger Federer eta Rafael Nadal dira, ekitaldi bakarrean, Grand Slameko 10 finaletara iritsi diren jokalari bakarrak. Wimbledon Txapelketako ibilbidekan, % 91,2 partidako errekorra lortu zuen, Björn Borg eta Don Budgeren atzetik, 3. postuan kokatuz[48].

Errendimenduaren kronograma aldatu

Giltzak
I F FA FL #Tx RR STx# SG A EG

(I) irabazle; (F) finalista; (FA) finalaurrekoa; (FL) final-laurdena; (#Tx) 4, 3, 2, 1 txandak; (RR) guztien arteko txanda; (STx#) sailkapen txanda; (SG) sailkatu gabe; (A) absente; (EG) eutsi gabe; (IR) igorritako ratio (irabazitako / lehiatutako gertaerak); (G–G) garaipen-galera errekorra. Erronka txanda duten ekitaldiak: (WC) irabaziak; (CR) Galdutako erronka txandak; (FA) parte hartzaile guztien finalista.

 IR  G-G Irabaziak %
Grand Slam txapelketa Amateur ibilbidea 10 / 23 114–13 89,76
1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930
Australia A Ez jokatua A A A A A A A A A A A A 0 / 0 0–0 N/A
Frantzia Ez jokatua Frantziako jokalarientzat soilik A A F A FA F 0 / 3 14–3 82,35
Wimbledon Ez jokatua A IC IC A A A A A FA FA FA I 3 / 6 31–3 91,18
AEB A 1R 3R F F I I I I I I FL F A I FA 7 / 14 69–7 90,79
Pro Slam txapelketak Professional ibilbidea 3 / 18 36–17 67,92
1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946
AEB Pro I FA A A I A A A FA FA FL A FL EG FA 1R 2 / 9 18–7 72,00
Frantzia Pro A A EG I FA A FA F FA Ez jokatua 1 / 5 10–4 71,43
Wembley Pro Ez jokatua 3. F EG F EG 3. Ez jokatua 0 / 4 8–6 57,14
Denera: 13 / 41 150–30 83.33

Erregistroak aldatu

Garai guztietako errekorrak aldatu

Txapelketa Noiztik Lortutakoa Parekatutako jokalariak Erreferentzia
Grand Slam 1877 51 partida irabaziak jarraian, denak Nagusiak (1920–26) Bakarrik
1877 8 final jarraian irabaziak (1920–25) Pete Sampras
1877 42 partidako garaipen bolada Grand slam bakarrean AEBko zelaitan (1920–26) Bakarrik [49]
AEBko Txapelketak 1881 7 titulu orokor Richard Sears

William Larned
[50]
1881 10 final orokor Bakarrik [51][50]
1881 8 inal jarraian (1918–25) Ivan Lendl [52][50]
1881 % 91,02 (71–7) partida irabazien ehunekoa, orokorrean Bakarrik [53]
1881 42 partida jarraian irabaziak (1920–26) Bakarrik [54]
1881 16 bakarkako konbinatuak, binakoak, binaka mistoak, orokorrean (1913–29) Bakarrik [55]
Txapelketa guztiak 1877 98 partida jarraian irabaziak, ibilbidean (1924–25) Bakarrik [56]
1877 % 100 (68–0) denboraldi bakarrean partiden errekorra (1924) Bakarrik [57][58]
1877 (71–1) denboraldi bakarrean partida jarraian (1925) Bakarrik [57]
1877 19 titulu jarraian irabaziak (1924–25) Anthony Wilding
1877 52 jarraiko finalera iritsia (1922–26) Bakarrik
1877 Finaleko agerraldi gehien Davis Kopan: 11 21-7ko errekorrarekin bakarka (1920–30) Bakarrik
1877 43 lur gaineko kantxako finalera jarraian iritsi zen (1922–29) Bakarrik
1877 23 belar gaineko kantxako finalera iritsi zen jarraian (1921–26) Bakarrik
1877 % 88,29 (445–49) belar kantxa partida irabazitako ehunekoa Bakarrik [59]
1877 479 bagel lortuak ibilbidean Bakarrik [60]
1877 106 bagel bikoitz lortuak ibilbidean Bakarrik [61]
1877 11 bagel hirukoitz lortuak ibilbidean Bakarrik [62]
1877 10 urtean jarraian, % 90etik gorako partida irabaziak (1918-1927) Bakarrik [63]
1877 11 urtean, orokorrean, % 90etik gorako partida irabaziak (1918-1930) Bakarrik [63]
1877 16 urtean, orokorrean, % 80tik gorako partida irabaziak (1914-1933) Bakarrik [63]

Ikus ere aldatu

  • Gizonezko tenislarien zerrenda
  • Tenis jokalarien estatistikak
  • Garai guztietako teniseko errekorra - gizonezkoen bakarkakoa

Oharrak aldatu

  1. Jaiotzetik William Tatem Tilden Jr. izenez ezagutzen zen bere aitatik bereizteko, baina ez zitzaion gustatzen "Junior" deitzea, eta nahiago zuen William Tilden II.a bezala ezagutzea.
  2. 1979an, Kramerrek idatzi zuen esanez: inoizko onenak Don Budge (joko koherenteagatik) edo Ellsworth Vines (bere jokoaren gorenean) izan zirela eta hurrengo lau onenak, kronologikoki, Tilden, Fred Perry, Bobby Riggs eta Pancho Gonzales izan zirela. Sei horien ondoren Rod Laver, Lew Hoad, Ken Rosewall, Gottfried von Cramm, Ted Schroeder, Jack Crawford, Pancho Segura, Frank Sedgman, Tony Trabert, John Newcombe, Arthur Ashe, Stan Smith, Björn Borg, "bigarren maila" etorri zen. eta Jimmy Connors, Henri Cochet eta René Lacoste zehaztasunez sailkatu ezinik sentitu zen, baina onenen artean zeudela uste zuen.

Erreferentziak aldatu

  1. Phelps, Frank V. (2000). "Tilden, Bill (1893-1953), tennis player". American National Biography. doi:10.1093/anb/9780198606697.article.1900219. Retrieved April 2, 2021.
  2. Robertson, Orlo (February 27, 1931). "Close up of Bill Tilden". The Brownsville Herald. Brownsville, TX. AP. p. 10.
  3. Deford (1976), p. 19
  4. Deford (1976), p. 19
  5. Hornblum (2018), pp. 16–17
  6. Hornblum (2018), p. 28
  7. Fassl, Carl (1990). Peirce means Business. Philadelphia: Peirce Junior College. p. 82. ISBN 9780685332207.
  8. Schickel, Richard (1975). The World of Tennis. New York: Random House. p. 59. ISBN 0-394-49940-9.
  9. «American tennis stars begin battle for overseas honors on Parisian courts tomorrow» Prescott Evening Courier: 5. May 27, 1921.
  10. «American tennis stars begin battle for overseas honors on Parisian courts tomorrow» Prescott Evening Courier: 5. May 27, 1921.
  11. «Tilden Retains His National Net Title» The New York Times September 20, 1921.
  12. Larry Schwartz. «Tilden won with style» ESPN.
  13. Stephan Wallis Merrihew. (October 1, 1924). «The Amateur at Bay» The Atlantic.
  14. Steve Pratt. (April 27, 2000). «The 'Jai Life» The Los Angeles Times.
  15. Kamakshi Tandon. (July 1, 2013). «It all changed in 1973 for the ATP» espn.go.com (ESPN).
  16. Bowers, Ray. History of the Pro Tennis Wars, Chapter 3: Tilden's Year of Triumph: 1931. .
  17. Bowers, Ray. History of the Pro Tennis Wars Chapter IV: Tilden and Nusslein, 1932-1933. .
  18. «Vines steps out to name ten best tennis players in world» The Cincinnati Enquirer: 32. 5 November 1933.
  19. Stahr, John. (June 3, 1934). «Big Bill Tilden, Prodigy Picker, Clips Coupons On Vines Venture» The Index-Journal (Greenwood, SC).
  20. «Tilden beats Richards in straight sets and wins Pro Tennis Championship» The Philadelphia Inquirer: 13. July 13, 1931.
  21. The Akron Beacon Journal, September 16, 1935
  22. Don Budge, A Tennis Memoir, 1969
  23. The Los Angeles Times, April 3, 1948
  24. The Miami News, April 11, 1951
  25. Tyler Morning Telegraph, June 15, 1951
  26. «Germany vs. the US in 1937: The "greatest tennis match ever played" | DW | 05.07.2009» DW.COM.
  27. Top 10 Men's Tennis Players of All Time. Sports Illustrated.
  28. Danzig, Allison. (July 11, 1946). «Sabin Rally Halts Tilden In Five Sets; 'Big Bill' Eliminated From Pro Tennis Tourney» The New York Times.
  29. «The South Bend Tribune, 10 August 1975» newspapers.com.
  30. «The Miami Herald, 25 April 1983» newspapers.com.
  31. «World Tennis Magazine, December 16, 2011» worldtennismagazine.com.
  32. Richard Schickel, p. 77
  33. Bill Tilden: A US tennis hero, but with a morals clause. Yahoo! News April 28, 2016.
  34. Fisher, Marshall Jon (2009). A Terrible Splendor : Three Extraordinary Men, a World Poised for War, and the Greatest Tennis Match Ever Played (1st ed.). New York: Crown Publishers. p. 255. ISBN 978-0307393944.
  35. Ron Borges. Tilden brought theatrics to tennis. ESPN.
  36. a b c d e f Sam Kashner, pages 47–59.
  37. Deford (1976), pp198–207.
  38. Joyce Milton, page 447.
  39. "Big Bill Tilden Remembered: Burbank Man Keeps Memory Alive". Originally published in Daily News (LA). 2.12. 1996.. .
  40. Karen Crouse. (August 30, 2009). «Bill Tilden: A Tennis Star Defeated Only by Himself» The New York Times.
  41. Marshall Jon Fisher, pages 15–28.
  42. Robert Hofler, page 194.
  43. «William T. Tilden II – Broadway Cast & Staff | IBDB» www.ibdb.com.
  44. Wilson, Scott. Resting Places: The Burial Sites of More Than 14,000 Famous Persons (Third ed.). Jefferson, North Carolina: McFarland & Company, Inc. p. 747. ISBN 978-0-7864-7992-4. Retrieved July 5, 2022.
  45. Collins, Bud (2010). The Bud Collins History of Tennis (2nd ed.). [New York]: New Chapter Press. pp. 650–651. ISBN 978-0942257700.
  46. "Tilden, William "Big Bill" (1893–1953)". GLBTQ Encyclopedia. 2002. Archived from the original on May 14, 2010. Retrieved May 28, 2010.
  47. «Hall of Famers: Inductee: Bill Tilden» www.tennisfame.com (International Tennis Hall of Fame).
  48. Tilden, William (Bill). «Players Archive/ Match Record» 2014 (Wimbledon.Com).
  49. US Open Singles Records. usopen.org.
  50. a b c (Ingelesez) «Singles Records» USOpen.org (USTA).
  51. (Ingelesez) «2017 US Open Spotlight: French Open champion Rafael Nadal» USOpen.org (USTA).
  52. Montella, Paul. (September 9, 2014). «AP Sportlight» sandiegouniontribune.com.
  53. Tilden, Bill. «Records History» 2013 (US Open.Org).
  54. «Bill Tilden:Inductee» International Tennis Hall of Fame (ITHF 2017).
  55. «Record Holders Most Championship Titles» www.usopen.org (USTA).
  56. Clarey, Christopher. (May 22, 2011). «Djokovic Hones a Masterful Winning Streak» The New York Times.
  57. a b «Bill Tilden:Inductee» International Tennis Hall of Fame (ITHF 2017).
  58. Cornwell, Rupert. (June 7, 2016). «Bill Tilden and the city torn over whether to forgive Tennis great or not» The Independent.
  59. Tennis Base: Wins highest % grass. .
  60. «Record: Most Career Bagels Scored» thetennisbase.com (Tennismem SAL) 2018.
  61. «Record: Most Career Double Bagels Scored» thetennisbase.com (TennismemSAL) 2018.
  62. «Record: Most Career Triple Bagels Scored» thetennisbase.com (Tennismem SAL) 2018.
  63. a b c «Bill Tilden: Career match record-year-on-year-results 1912-1951» thetennisbase.com (The Tennis Base).

Iturriak aldatu

Kanpo estekak aldatu