Bertrand Etxautz

Euskal elizgizon eta politikaria

Bertrand Etxautz[1] (Baigorri, Nafarroa Beherea, 1556 edo 1557 - Tours, Frantziako Erresuma, 1641eko maiatzaren 21a) Henrike IV.a Frantziakoaren kapilau, Baionako apezpiku (1599-1617) eta Toursko artzapezpikua (1617-1641) izan zen. Kalbinismoaren etsai porrokatua zen, besteak beste Baionako elizbarrutian oso sarturik baitzegoen. Erlijio Gerren ondoren, erregeak lurraldeak baketzeko zeraman politikan haren laguntzailerik hurbilenetako bat izan zen. Bere elizbarrutian gertatu ziren Inkisizioaren sorginkeriaren kontrako auzirik sonatuenak, Pierre de Lancre inkisidorearen agindupean. Saint Cyranen babeslea izan zen, eta Esteve Materrak (1617), Joanes Etxeberri Ziburukoak (1636) eta Pedro Axularrek (1643) liburu bana eskaini zioten.

Bertrand Etxautz

Toursko artzapezpikua

1617ko ekainaren 26a -
François de la Guesle (en) Itzuli - Victor Le Bouthillier (en) Itzuli
Elizbarrutia: Roman Catholic Archdiocese of Tours (en) Itzuli
Baionako apezpikua

1599ko martxoaren 17a -
Jacques Maury - Claude de Rueil
Elizbarrutia: Baionako elizbarrutia
Bizitza
JaiotzaBaigorri, 1556
Herrialdea Nafarroa Beherea, Euskal Herria
Lehen hizkuntzaeuskara
HeriotzaTours1641eko maiatzaren 21a (84/85 urte)
Hobiratze lekuaToursko katedrala
Hezkuntza
Hizkuntzakeuskara
frantsesa
okzitaniera
gaztelania
latina
Jarduerak
Jarduerakapaiz katolikoa eta apezpiku katolikoa
Jasotako sariak
Sinesmenak eta ideologia
ErlijioaErromatar Eliza Katolikoa

Jatorria eta familia aldatu

Bertrand Etxautz Nafarroa Behereko etxe noble eta zaharrenetako baten kumea da. Aita, Antoine Etxautz, zaldun, Etxautz edo Baigorriko bizkonde, Labetze eta Sallejuzango jauna,[2] Joane Labetze eta Grazian Etxautz Baigorriko bizkondearen seme nagusia izan zen. Ama Catherine (beste izenez Suzanne) de Saint-Esteven zuen, Pierre de Saint-Esteven zaldunaren alaba.[3]

Euskarazko testua aldatu

Etxautzen 1584ko euskarazko gutun bat gorde da Frantziako Liburutegi Nazionalean, anaiari zuzendua, lehendabizikoz Julien Vinsonek argitaratua (1884).[4]

Erreferentziak aldatu

  1. EIMA: Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak.
  2. Aita Loup-Garcia (Baigorriko jaun edo bizkondea 1057an) delakoaren ondorengoa zen.
  3. J. de Jaurgain, Revue de Béarn, Navarre et Lannes, t. III, 1885, p. 15.
  4. Mitxelena, Koldo (1964), Textos Arcaicos Vascos, 3.2.8