Zapoteka (herria)
Zapotekak[1] (zapotekaz: Didxažoŋ gaur egungo Mexikon bizi den herri amerindiar bat dira. Biztanle gehienak Mexiko hegoaldeko Oaxaca estatuan bizi dira, baina inguruko estatuetan ere bizi dira. Gaur egun 800.000-1.000.000 inguru direla estimatu da, horietako asko zapoteka hizkuntzak edo haien dialektoetako bat besterik hitz egiten ez duten elebakarrak. Zapoteka askok Amerikako Estatu Batuetara joan dira, eta oraindik zenbait gizarte egitura propio mantentzen dituzte Los Angelesen eta Kaliforniako Erdialdeko Haranean.
| Zapoteka | |
|---|---|
 
Heliodoro Charis, Benito Juárez | |
| Biztanleak guztira | |
 800.000-1.000.000 100.000 | |
| Biztanleria nabarmena duten eskualdeak | |
| Mexiko (batez ere Oaxaca, Guerrero, Jalisco eta Mexico Hiria), Amerikako Estatu Batuak (batez ere Los Angeles, San Frantzisko eta San Diego) | |
| Hizkuntza | |
| Zapoteka hizkuntzak, gaztelania, ingelesa | |
| Erlijioa | |
| Katolizismoa sineskera tradizionalekin nahastuta | |
| Zerikusia duten beste giza taldeak |
Zapotekak lau talde nagusitan bana daitezke: istmeños deiturikoak, Tehuantepec istmoan bizi direnak; serranos deiturikoak, Oaxacako Sierra Madren bizi direnak; hegoaldeko zapotekak, Oaxacako Sierra Sur inguruan bizi direnak; eta Oaxacako Erdialdeko Haranetan bizi direnak.
Historia aldatu
IV. mendean Oaxacako estatuaren hegoaldean hartu zuten bizitokia. Nekazaritzatik bizi ziren. Haien erlijioak herioaren gurtzea zuen oinarri, gorde diren arte arrastoek garbi uzten dutenez. Mesoamerikako kultura nagusietako bat izan ziren, eta idazketa-sistema bat sortu zuten. Toltekek mendean hartu zituzten XIII. mendean. Mixtekek haien lurretatik egotzi zituzten, eta geroago, aztekek bereganatu zituzten lur haiek. Zapoteken aztarnategi nagusia Monte Albánen dago.
Erreferentziak aldatu
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q147401
Multimedia: Zapotec people / Q147401
