Termez
Termez (uzbekeraz: Termiz) Uzbekistango hegoaldeko hiria da. Afganistango mugatik hurbil dago.Surxondaryo lurraldeko hiriburua da (Sourkhan Darya). Izena Alexandro Handiarekin batera heldu ziren greziarrek jarri zioten. Termez hitzak grezieraz "leku beroa"ren esanahia du eta horrela da, alegia, Termez Uzbekistango leku beroena baita. 2005. urtean 140.404 biztanle zituen. Amu Daria ibaiak Afganistan eta Uzbekistan arteko muga egiten du; Afganistanetik Termezera ailegatzeko "Afganistan-Uzbekistan arteko adiskidetasuna"ren zubia bide bakarra da.
| Termez Termiz Termiz | ||
|---|---|---|
| hiria | ||
 | ||
| ||
| Administrazioa | ||
| Herrialdea |  Uzbekistan | |
| Probintzia | Surxondaryo (Uzbekistan) | |
| Izen ofiziala | Termiz | |
| Jatorrizko izena | Termiz | |
| Posta kodea | 732000 | |
| Geografia | ||
| Koordenatuak | 37°13′27″N 67°16′42″E / 37.2242°N 67.2783°E | |
 | ||
| Altuera | 294 | |
| Demografia | ||
| Biztanleria | 136.200 (2014) −4.204 (2005) | |
| Informazio gehigarria | ||
| Sorrera | K.a. 498 | |
| Ordu eremua | UTC+05:00 | |
| Hizkuntza ofiziala | Uzbekera | |
| termizsh.uz… | ||
.jpg)
Hiri zaharra aldatu
Termez zaharraren aztarnak, antzinako Baktrianaren hiriburu bat, gaur egungo hiriaren zortzi kilometrotara dago, iparmendebaldean. Aztarnak Amu Daria ibaiaren zoko batean 500 hektareetan zabaltzen dira. Lurraldearen arkeologia aztarnategi handiena da. Aurrez aurre Aral Pay Gambar uhartea zuen, ibaia gurutzatzeko ezinbesteko laguntza hiri zaharra bizirik zegoen garaietan.
Historia aldatu
Termez hiritik gertu herrien aztarna zaharrak aurkitu dira. Horren arabera Greko-Baktriar Erresumaren garaian inguruan bazegoen herri bat. Dena dela, hiriaren jatorria iluntasunean dago. Kushan Inperioaren garaian budismoren gune garrantzitsua izan zen. VII. eta VIII. mendean arabiarrak heldu ziren eta, ondorizo, hiria islamaren gune bihurtu zen.
Termez izena eskuizkribu tibetar batean agertzen da, "Tarmita edo Termedh Vakhsh ibaiaren gainean" bezala aipatuta. Bi historialari arabiarrek, bestetik, Al-Tabari eta Khafiz-i-Abru, aipatzen dute Termez Alexandro Handiaren fundazioa bezala. Dena dela, aurretik tokian hiri bat bazegoela ere esaten da.
Erdi Aroan Termez Amu Daria ibaiaren iparraldeko Baktrianako hiriburua bihurtu zen. Xuanzang erromariak dioenez, 630. urtearen inguruan Termez turkiarren mende zegoen. Al-Biruniren arabera, VI. eta VII. mendean hiriaren buruek "Termez Shah" izena zuten eta horrek hiriaren ospea gora zihoala; hau baieztatzeko beste datu bat dago: V. mendean Termezek zilarrezko txanpo propioak irarri zituen; txanponetan aingura bat ikusten zen, ibai-komertzioaren garrantziaren adierazlea. Urte haietan komertziorako leku estrategikoa zen, Zetaren Bidean beran kokatuta.[1] 1220. urtean hiriak Genghis Khanen setioa eta txikizioa ezagutu zuen.
1897an gaur egungo Termez sortzen da; urte horretan gotorleku errusiarra altxatu zen. Afganistango errusiarren okupazioan (1979-1989) Termez herri horretara joateko bide garrantzitsuenetarako bat izan zen.
Erreferentziak aldatu
Kanpo estekak aldatu
- (Ingelesez):Informazio turistikoa.
- (Ingelesez):Hiriaren historia.