Sintra

Sintra; Sintra
	Portugalgo udalerria
	Irudi gehiago
Administrazioa
Herrialdea	Portugal
Eskualdea; Azpi-eskualdea; Barrutia; Alkatea	Lisboa; Lisboa Handia; Lisboako Barrutia;
Sorrera	1154
Posta kodea	2714
Herriburua	Sintra
Geografia
Koordenatuak	38°47′50″N 9°23′26″W / 38.79736°N 9.39042°W
Azalera	319,23 km²
Altuera	175
Mugakideak	Mafra, Loures, Odivelas, Amadora, Oeiras eta Cascais
Demografia
Biztanleria	377.835 (2011)
Dentsitatea	1.200 inguru bizt/km²
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia	219
Ordu eremua	UTC±00:00
Hiri senidetuak	El Jadida, Bissau, Lobito, Habana, Petrópolis, Honolulu konderria, Honolulu, Oviedo eta Fontainebleau
	http://www.cm-sintra.pt www.cm-sintra.pt

Sintra Portugalgo kontzejurik populatuenen artean eta Lisboako barrutian kokatuta dago. 2011ko erroldaren arabera 377.835 biztanle ditu eta Portugalgo bigarren hiri handiena da. 1995 urtean UNESCOk Gizateriaren Ondare izendatu zuen.

Etimologia aldatu

Sintra izenak jatorri indo-europarra izan dezake eta Erdi Aroko Suntria-ren aldarea izan daitekeela uste da, zeinak "izar dizdiratsua" edo "eguzkia" esan nahi duen. Marcus Terentius Varro eta Lucio Junio Moderato Columela erromatar idazleek Monte Sagrado izena eman zioten eta Klaudio Ptolomeok Serra da Lua (ilargiko mendizerra). Mairuek Xintara deitu zioten.

Historia aldatu

Sorrera aldatu

Penha Verde mendian Paleolito garaiko aztarnak aurkitu dira. Mairuen gazteluan ere Neolito garaikoak badaude, honek argi erakusten du aintzinatik populatua izan dela.

Erromatar Inperioaren garaian Civitas Olisiponense (Lisboa) barnean zegoen eta hainbat errepidek lotzen zuten merkatal erdigunea zen Lisboarekin.

Erdi Aroa aldatu

Mairuek bi gaztelu eraiki zituzten, bata mendiaren gainaldean (gaur egungo mairuen gaztelua) eta bestea aurrekoaren azpian, Lisboako taifako agintarien egoitza zena. 1093an Alfontso VI.a Gaztelakoak Lisboa, Santarem eta Sintra konkistatu zituen. Dena dela almorabideek berreskuratu zuten. Azkenean Alfontso I.a Portugalgoak 1147an Lisboa konkistatu eta Sintrako gaztelua ere errenditu egin zen honen gudarostearen aurrean. 1154ko urtarrilaren 9an eskuratu zituen Sintrak herri foru eskubideak.

XII eta XIII mendeetan bere landa aberatsek erakarrita hainbat komentu eta monasterio eraiki ziren, eta ordena militarrak ere beren egoitzak, errotak eta mahastiak ezarri zituzten. Errege familiak ere loturak eratu zituen eremu honekin eta 1287tik aurrera lur ugari eskuratu zituen. XVII mende bukaerararte errege familiaren udako egoitza izan zen Sintrako jauregi nazionala.

Aro modernoa aldatu

1755eko Lisboako lurrikarak Sintraren erdigunea ere kaltetu zuen eta Maria I.ak berreraikuntza lanak abiarazi zituen.

XIX mendean aristokrata portugaldarrek eta atzerriko bidaiariek Sintraren magia deskubritu zuten eta honi jarraika 1836an Fernando II.ak Pena jauregiaren eraikuntza hasi zuen eta Sintrako jauregi nazionala ordezkatuz errege familiaren udako egoitza bihurtu zen. 1887an trenbidea iritsi zen eta XX mende hasieran aristokraten udako egoitza bihurtu zen Sintra eta hauen anparoan musikariak, idazleak eta margolariak etorri ziren.

XX mendea aldatu

1910an Errepublika sortu zen eta Sintrako giroa zeharo aldatu zen. Progresoaren izenean kultur ondare ugari eraitsi ziren eta nekazaritza, industria eta merkataritza jarduerak bultzatu ziren. Honen aurrean 20. hamarkadan Instituto Histórico de Sintra sortu zen Sintrako historia eta ondare artistikoa ikertu eta babesteko.

Mendeak aurrera egin ahala berriz ere udarako hiri bihurtu zen eta nabarmen haunditu zen, auzo berri ugari sortuz.

Banaketa administratiboa aldatu

Demografia aldatu

Biztanleriaren bilakaera (1801 – 2011)^[1]
1801	1849	1900	1930	1960	1981	1991	2001	2011
12 486	17 129	26 074	37 986	79 964	226 428	260 951	363 749	377 837

Ondasun nabarmenak aldatu

Sintrako Paisaia Kulturala¹ UNESCOren gizateriaren ondarea
Pena jauregia
Mota	Kulturala
Irizpideak	ii, iv, v
Erreferentzia	723
Kokalekua	Portugal
Eskualdea²	Europa / Ipar Amerika
Izen ematea	1995 (XIX. bilkura)
¹ UNESCOk jarritako izen ofiziala (euskaratua) ² UNESCOren sailkapena

1995ean UNESCOk Gizateriaren Ondare izendatu zuen Sintrako Paisaia Kulturala. Honen barnean badaude hainbat eraikin zibil, erlijioso, militar eta baita aurre historiako guneak ere.