Sejong Handia

Sejong Handia
	; Irudi gehiago
4. Joseon dinastiako monarka
Joseon crown prince (en)
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	이도
Jaiotza	Tongin-dong (en) , 1397ko apirilaren 10a
Herrialdea	Joseon
Heriotza	Q97205845 , 1450eko otsailaren 17a (52 urte)
Hobiratze lekua	Yeongneung (Sejong) (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: diabetes mellitusa
Familia
Aita	Taejong of Joseon
Ama	Wongyeong
Ezkontidea(k)	Soheon (en) (1408ko otsailaren 16a - 1446ko martxoaren 24a); Lady Park (en) (1424ko urriaren 26a - ezezaguna); Lady Choi (en) (1424ko urriaren 26a - 1450eko otsailaren 17a); Lady Song (en) (baliorik ez - 1450eko otsailaren 17a); lady Kang (en) (ezezaguna - 1450eko otsailaren 17a); lady Lee (en) (ezezaguna - ezezaguna); Lady Ho (en) (ezezaguna - 1450eko otsailaren 17a); baliorik ez (ezezaguna - ezezaguna); Lady Chonju Lee (en) (ezezaguna - 1450eko otsailaren 17a); Yang (en) (ezezaguna - 1450eko otsailaren 17a); Lady Cha (en) (ezezaguna - 1444ko uztailaren 10a)
Seme-alabak	ikusi Jeongso (en) ; Munjong of Joseon (en) ; Jeongeui (en) ; Sejo of Joseon (en) ; Anpyeong (en) ; Imyeong (en) ; Gwangpyeong (en) ; prince HwaYi (en) ; lady ChangHyun (en) ; Geumseong (en) ; prince KyeYang (en) ; Pyeongwon (en) ; prince YiChang (en) ; Hannamgun (en) ; prince MilSang (en) ; Suchungun (en) ; prince IkHyun (en) ; Yeongeung (en) ; prince YeonPung (en) ; Lee YeonHae (en) ; prince DamYang (en) ; lady ChongAn (en) ;
Anai-arrebak	ikusi Chonsoun (en) ; Keongjon (en) ; KeonAhn (en) ; Yangnyeong (en) ; Prince Hyoryeong (en) ; Chonsan (en) ; Prince Seongnyeong (en) ; Prince Gyeongnyeong (en) ; Hamneung Gun (en) ; Onneung Gun (en) ; Haereung Gun (en) ; Q12586328 ; Huiryeonggun (en) ; Q12626055 ; Q16188487 ; Q12616169 ; Q12615804 ; Q12616001 ; Q12603389 ; Q16182186 ; Q12603366 ; SeoSin Ongju (en) ; KeongSin Ongju (en) ; SeoSuk Ongju (en) ; SukAn Ongju (en) ; Sukkyn Ongju (en) ; SukKeung Ongju (en) ; Suksun Ongju (en) ;
Leinua	House of Yi (en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	koreera
Jarduerak
Jarduerak	hizkuntzalaria, politikaria eta monarka
Gradua	Jeneral
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Konfuzianismoa; Neokonfuzianismoa; budismoa

Sejong Handia edo Seyong Handia erregea ((Hangul: 세종대왕; Hanja: 世宗大王; RR: Sejong Daewang; MR: Sejong Taewang; 1397ko maiatzaren 7a – 1450eko maiatzaren 18a), izen pertsonala Yi Do (이도; 李祹) zuena, Koreako Chosŏn dinastiako laugarren subiranoa izan zen, eta 1418tik 1450era arte gobernatu zuen herria.

Tronuratzea aldatu

Sejong eta bere sendia Jeonjutik zetozen. Taejong (1367-1422) eta Won-gyong errege-erreginen semea izanik, Min klanekoak zirenak, Sejongi Chungnyeong Printzearen titulua eman zioten 1412an, eta 1418ko ekainean oinordeko Printze izendatu zuten, urte bereko abuztuan tronuratu aurretik Taejong erregeak abdikatu zuenean.

Berez, Yangnyeong Printzea bihurtu behar zen errege. Baina Taejong erregeak Chungnyeong egokiagoa zela uste izan zuen, sortu zuen egonkortasun politikoa eta boterea hobeto baliatuko zituelakoan. Gorteko basailuek eskari bat aurkeztu zioten erregeari Yangnyeong formalki kargutik kentzeko eta Chungnyeong oinordeko Printze izendatzeko. Modu horretan, Chungnyeong printzea oinordeko printze izendatu zuten Taejong erregeak nahi bezala, eta bere mendeko gehienek gustura onartu zuten.

Jiphyeonjeonaren bitartez, Sejong erregeak akademiko adimentsu asko trebatu zituen, konfuzianismoan oinarritutako hainbat erritual eta sistema antolatu zituen, eta askotariko liburuak argitaratzeko programa zabal bat jarri zuen martxan. Proiektuen artean, Hangeul alfabeto korearra asmatzea, nekazaritza eta zientziaren garapena, medikuntzako tekniken sistematizazioa, musika eta legeak, eta lurralde nazionalaren hedatzea zeuden, eta guzti horrekin Sejongek nazioa sendotzea lortu zuen.

Bizitza aldatu

Hizkuntzalari bikaina eta hangul idazkeraren asmatzailea izan zen. Eguzki-erlojua eta ur-erlojua ere asmatu zituela uste da, beste hainbat ekarpen zientifikoren artean.

Filosofia neokonfuzianistaren jarraitzailea izanik, zenbait zigor gogor ere debekatu zituen. Gobernari errukiorra izan zen.

Sejong 53 urterekin hil zen eta Yeong Mausoleoan ehortzi zuten. Sejongen seme zaharrena, Munjong Chosŏngoa, izan zen hurrengo erregea.

Bibliografia aldatu

King Sejong the Great: the Light of Fifteenth Century Korea, Young-Key Kim-Renaud, International Circle of Korean Linguistics, 1992, softcover, 119 pages, ISBN 1-882177-00-2

Kanpo loturak aldatu

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Sejong Handia

King Sejong's Confucian Humanism in the Early Choson Period

Datuak: Q37682
Multimedia: Sejong the Great / Q37682