Sabadell

Kataluniako udalerria

Sabadell (katalanez səβəˈðeʎ ahoskatua) Kataluniako hiria da, Vallès Occidental eskualdean eta Bartzelonako probintzian kokatua. Eskualdeko hiriburua da, Terrassarekin batera. Udalerriak 206.493 biztanle ditu (ikusi INE 2009ko datuak),

Sabadell
Sabadell
Kataluniako udalerria
Administrazioa
Estatu burujabe Espainia
Autonomia Katalunia
Probintzia Bartzelonako probintzia
Eremu funtzionalaBartzelonako metropoli eremua
EskualdeaVallès Occidental
AlkateaMarta Farrés
Izen ofizialaSabadell
Jatorrizko izenaSabadell
Posta kodea08200–08208
INEk ezarritako kodea08187
HerriburuaSabadell (en) Itzuli
Geografia
Koordenatuak41°32′54″N 2°06′27″E / 41.5483°N 2.1075°E / 41.5483; 2.1075
Map
Azalera37.8 km²
Altuera190 m
MugakideakBadia del Vallès, Castellar del Vallès, Sentmenat, Polinyà, Santa Perpètua de Mogoda, Barberà del Vallès, Cerdanyola del Vallès, Sant Quirze del Vallès eta Terrassa
Demografia
Biztanleria218.300 (2023)
2.540 (2022)
alt_left 109.797 (%50,3) (%47,6) 103.847 alt_right
Dentsitatea5.775,13 bizt/km²
Etxebizitzak144
Informazio gehigarria
SorreraK.a. 1800
Telefono aurrizkia93
Ordu eremuaUTC+01:00 eta UTC+02:00
Hiri senidetuakEl Argoub (en) Itzuli, Matagalpa eta Sarajevo
MatrikulaB
Hizkuntza ofizialakatalan
sabadell.cat

Geografia aldatu

Sabadell Bartzelonako ipar-ekialdean dago, hiriburutik 20,6 kilometrora, eskualdearen erdian, Ripoll ibaiaren ondoan. Iparraldean, Castellar del Vallès eta Sentmenat udalerriekin egiten du muga; ekialdean, Terrassa hiriarekin; mendebaldean, Polinyà eta Santa Perpètua de Mogodarekin; eta hegoaldean, Barberà del Vallès eta Cerdanyola del Vallèsekin.

Klima aldatu

      Datu klimatikoak (Sabadell (1938-1969))      
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 11,2 12.2 14.4 17.6 20.8 24.3 27.6 27.1 24.0 19.3. 14.7 11.9 16.8
Batez besteko tenperatura (ºC) 8.0 8.9 10,9 12.9 16,3 20.2 23.0 23.1 20.4 15.9 11.6 8.6 15.0
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) 3.8 4.5 7.2 8.9 12.2 16.2 19.0 19.2 16.9 12.6 8.5 4.3 -1,6
Iturria: Sistema de Clasificación Bioclimática Mundial[1]

Historia aldatu

Erromatarren garaiko Arrahona hiriari dagokio. Sabadell XII. mendeko dokumentu batean aipatzen da lehen aldiz; 1373. urtean, Aragoiko koroaren mendean zen. XVIII-XIX. mendeetan, oparotasun handia izan zuen ehungintzari esker, eta etorkin asko bertaratu ziren.[2]

Banaketa administratiboa aldatu

  • Districte 2 (23.809 biztanle)
  • Districte 3 (34.999 biztanle)
    • Sector Ca n'Oriac
    • Sector Nord
      • Sant Julià
      • La Plana del Pintor
      • Can Deu
      • La Roureda
    • Sector Sant Julià
  • Districte 4 (32.056 biztanle)
    • Sector La Concòrdia
      • La Concòrdia
      • Can Borgonyó
    • Sector Can Rull
      • Can Rull
      • Cifuentes
      • Via Alexandra
    • Sector Berard
      • Can Llong
  • Districte 5 (16.472 hab. al 2002)
    • Sector Gràcia
      • Gràcia
    • Sector Can Feu
      • Can Feu
      • Els Merinals
      • Can Gambús
    • Sector Oest
  • Districte 6 (28.898 biztanle)
    • Sector La Creu de Barberà
      • La Creu de Barberà
      • Les Termes
    • Sector Sud
      • Espronceda
      • Campoamor
    • Sector Sant Pau
  • Districte 7 (7.303 biztanle)

Demografia aldatu

Biztanleriaren bilakaera
1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991 2001 2009
23.375 28.263 37.074 44.417 48.403 58.519 105.339 158.311 186.123 189.404 183.788 206.493

Komunikabideak aldatu

 
Sabadell
 
Herriko biztanleriaren bilakaera.

Hiriak hamaika bus-linea urbano ditu. Zerbitzua eskaintzen duen enpresa Transport Urbans de Sabadell da, TUS izenaz ezaguna.

Hirien arteko hainbat ibilbide daude: Castellar-Sabadell-Barcelona, Castellar-Sabadell-Terrasa, etab.

Renfe aldirikoen linea batek, hirian hiru geltoki dituenak (Hegoaldea, Erdialdea eta Iparraldea), hiria eta Bartzelona hegoaldean lotzen ditu, baita Terrassa eta Manresa iparraldean ere. Tren askoko linea da. Era berean, Ferrocarrils de la Generalitat de Catalunya - FGCk ere beste linea bat badu, Metro del Vallès deiturikoa, hiria eta Bartzelonako Unibertsitate Autonomoa lotzen dituena. Dena dela, defizit handia du Sabadellek Terrassarekin lotzeko FGC bidez, horretarako Sant Cugat del Vallesera joan behar baita lehenago, tren-aldaketa baten ondoren Terrassara joan ahal izateko.

Aireportu bat dago, Sabadelleko aireportua

Sabadelldar ezagunak aldatu

Erreferentziak aldatu

Kanpo estekak aldatu