Red River (1948ko filma)

Red River (euskaraz Ibai Gorria) 1948ko Howard Hawks estatubatuar zinema zuzendariaren Western filma bat da. Bertan honako aktore hauek antzeztu izan zuten: John Wayne, Montgomery Clift eta Walter Brennan. Filma hau maiz Western filma onenetako bat bezala goraipatua izan ohi da, American Film Institute erakundeak garai guztietako hamar Western onenen artean sailkatu duelarik.

Red River (1948ko filma)
Jatorria
Argitaratze-data	1948
Izenburua	Red River
Jatorrizko hizkuntza	ingelesa
Jatorrizko herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Banatze bidea	eskatu ahalako bideo
Ezaugarriak
Genero artistikoa	Westerna, film dramatikoa eta ekintza-filma
Iraupena	133 minutu
Kolorea	zuri-beltzekoa
Deskribapena
Honen parte da	National Film Registry (en)
Grabazio lekua(k)	Kalifornia, Mexiko eta Arizona
Zuzendaritza eta gidoia
Zuzendaria(k)	Howard Hawks Arthur Rosson (en) [[Kategoria:Arthur Rosson (en) zuzendutako filmak]]
Gidoigilea(k)	Borden Chase (en) Charles Schnee [[Kategoria:Borden Chase (en) idatzitako filmak]]
Antzezlea(k)
John Wayne Montgomery Clift Walter Brennan Joanne Dru Coleen Gray John Ireland Noah Beery Jr. Harry Carey Harry Carey Paul Fix Hank Worden Mickey Kuhn Chief Yowlachie Dan White Lane Chandler Richard Farnsworth (en) Shelley Winters Glenn Strange Guy Wilkerson Pierce Lyden Wally Wales Tom Tyler Harry Cording [[Kategoria:Richard Farnsworth (en) antzeztutako filmak]]
Ekoizpena
Ekoizlea	Borden Chase (en) Charles Schnee [[Kategoria:Borden Chase (en) ekoitzitako filmak]]
Edizioa	Christian Nyby (en)
Bestelako lanak
Musikagilea	Dimitri Tiomkin
Argazki-zuzendaria	Russell Harlan
Fikzioa
Kontakizunaren tokia	Texas
Historia
Nominazioak	Argumentu onenaren Oscar Saria 21st Academy Awards (en) Borden Chase (en) Muntatze onenaren Oscar Saria 21st Academy Awards (en) Christian Nyby (en)

Red River Montgomery Clift aktorearen estreinaldi zinematografikoa izan zen. Bere lehenengo film honetan antzezle gazteak lan bikaina egin zuen, eta John Wayne beteranoaren mailak ez zuen inondik inora bigarren plano batean utzi berea.

Argumentua

Istorioa 1851. urtean Texas estatuko iparraldeko mugan hasten da. Thomas Dunson (John Wayne) abeltzainak Texas estatuan bere ganadu arrantxoa sortu nahi du. Bere lantegiaren hasieran Matthew Matt Garth (Montgomery Clift) izeneko mutiko umerzurtz bat ezagutu eta adoptatu egiten du. Red River ibaia gurutzatzen dutenean, beste abeltzain baten jabetzakoa den lursail batean bizitzen jarriko dira. Handik hamarren bat urtetara eta jada Ameriketako Estatu Batuetako Gerra Zibila garaian, Dunson arrantxoa ekonomia arazoez beterik larri eta estu dabil. Ondorioz, Thomas Dunsonek abereak salneurri onean saltzeko asmoz bere ganadu multzo erraldoiarekin Missourira martxa egitea erabakitzen du. Thomas Dunsonen laguntzaile nagusienen artean honako hauek daude: jada gazte heldua bilakatu den Matt (Montgomery Clift) eta Groot Nadine (Walter Brennan) eskarmentudun gizona. Ibilbidean zehar gizon taldeak gora behera ugari biziko ditu, honi Dunsonek bere langileekin duen jarrera gogorra gehitu behar zaiolarik.

Bestalde, nahiz eta ibilbide seguruagoa ziurtatzeko asmoz Dunsonek abeltalde bat trena iritsi berri den Abilene udalerrira bidaltzeko gomendioak jaso izan, honek proposamenari uko egin eta bere hasierako egitasmoarekin jarraituko du. Eztabaidaren erdian, Mattek Abilenera joatea erabakiko du, nahiz eta Dunsonek matxinada haren aurrean Matt hiltzeko mehatxua jaurti. Mattek hirian ganadua saltzeko asmoa gauzatu eta asmo onez Dunsoni irabazien zati bat emateko asmoz txeke bat ere bien izenean lortuko du. Halere, Dunson arrantxero zaharrak Matt gaztea topatu eta bien arteko liskarra piztuko da.

Aktoreak

• John Wayne, Thomas Dunson
• Montgomery Clift, Matthew 'Matt' Garth
• Joanne Dru, Tess Millay
• Walter Brennan, Nadine Groot
• Coleen Gray, Fen
• Harry Carey, Melville jauna
• John Ireland, Cherry Valance
• Noah Beery Jr., Buster McGee
• Harry Carey Jr., Dan Latimer
• Chief Yowlachie, Quo
• Paul Fix, Teeler Yacey
• Hank Worden, Sims Reeves
• Ray Hyke, Walt Jergens
• Wally Wales, Larru Zahar (Old Leather)
• Mickey Kuhn, Matt mutikoa
• Robert M. Lopez, indiarra

Kritikak

• New York Times: «filmaren bi herenetan gutxienez, zinezko cowboy istorio latza da, haiek jasaten zuten bizimodu arriskutsua».
• Turner Classic Movies: «Hollywoodek ekoiztutako Western bikainenetako bat».
• Variety: «Howard Hawksen ekoizpen eta zuzendaritzak Mendebalde Urrunaren sorreraren historiari antzezpen bikaina eskeini zion...»

Kanpo estekak

• Red River filmaren lehenbiziko zatia ikusgai (Ingelesez)
• Red River filmaren IMDBko fitxa irakurgai (Ingelesez)

• Datuak: Q1133647
• Multimedia: Red River (film) / Q1133647