Predikatu (gramatika)
Gramatikan, predikatua Subjektuaz zerbait esaten duen perpausaren zatia da, ardatz gisa aditza duena[1]. Adibidez, Arantxak begi urdinak ditu esatean, 'begi urdinak ditu' predikatua da. Esakune gramatikalaren beharrezko elementua da, hau da, ezinbestekoa da perpausak zentzua izan dezan. Beti forma pertsonaleko aditz batek osatzen du eta predikatuaren nukleo-funtzioa betetzen du (edo kopula, atributu-perpausetan); aditzarekin batera doazen gainerako elementuak aztertzen ari garen perpaus-motaren araberakoak izango dira. Perpaus bakunetan oinarrizko bi predikatu-mota bereiz ditzakegu:
- Atributua: lotura aditzak (edo erdi kopulatibo) batez eta predikatu nominal batez osatuak. Subjektua, semantikoki, zuzenean lotzen da atributuarekin, hau da, berari buruz esaten denarekin; aditzak ez du ia esanahirik: subjektuaren eta atributuaren arteko lotura egiteko (edo kopula) baino ez du balio. Batzuetan, horrelako predikatuek beste osagarri batzuk eraman ditzakete.
- Aditz-predikatua: aditz ez-kopulatibo batez (predikatuaren nukleo-funtzioa betetzen duena) eta bere balizko osagarriez osatuak.
Predikatu motak aldatu
- Aditz predikatu konplexuak. Osagai batez baino gehiagoz eratuak daude; askotan, izena dute lehen osagai (horrek hurbiltzen ditu aditz elkartuetara); ezkerreko osagaiaren jokabidea edo izaera, ostera, aditz elkartuetakoa ez bezalakoa da[2]
- Adjektiboak predikatu gisa. Lotura aditz batekin egiten da[3].
- Zenbait predikatu-osagarriri ere (bi metro luze, izarra baino ederrago bezalakoei) -ko erantsi ohi zaie DS barruan txertatuko badira: Bi metro luzeko gizona[4].
- Aditzezkoak ez diren izen predikatuak. Aditzezkoak ez diren predikatu askoren oinarrian adjektiboa egon ohi da[5].
- Bigarren mailako predikazioa. Bigarren mailako predikaturik gehienak aukerakoak izaten dira[6].
Erreferentziak aldatu
- ↑ Euskaltzaindia, Euskaltzindiaren Hiztegia, Predikatu
- ↑ Euskararen Gramatika 2021, 363; 938; 1106 orr. .
- ↑ Euskararen Gramatika 2021, 505 orr. .
- ↑ Euskararen Gramatika 2021, 760 orr. .
- ↑ Euskararen Gramatika 2021, 1012 orr. .
- ↑ Euskararen Gramatika 2021, 1039 orr. .
Bibliografia aldatu
- Euskal gramatika Lehen urratsak. Euskaltzaindia 1987-2011 ISBN 84-85479-75-0. PMC 490132208. (Noiz kontsultatua: 2019-12-11).
- Euskararen Gramatika. (2021). Euskaltzaindia ISBN 978-84-122988-8-8..
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q179080
