Portugalgo historia

Portugalgo historia gaur egungo Portugalgo Errepublikako lurraldearen historia da.

Historiaurrea

K. a. VI. mendean Europako erdialdeko herri zeltak gaur egun Portugal den lurraldearen iparraldeko erdian finkatu eta bertako biztanleekin nahastu ziren. Haien ondorengoak, lusitaniarrak, gogor borrokatu ziren erromatarren konkistari aurre egiteko, baina K. a. 61. urtean Julio Zesar (K. a. 100-K. a. 44) jeneralaren gudarosteek Lusitania mendean hartu zuten. Erromatarrek oso eragin handia izan zuten lurraldean.

K. o. V. mendean sueboak eta alanoak sartu ziren, baina gero bisigodoen mendean geratu ziren. 711. urtean arabiar osteak Iberiar penintsulan lehorreratu zirenean bisigodoen inperioa suntsitua izan zen.

Portugalen sorrera

Aljubarrotako guduak Portugalgo erresumaren burujabetasuna ekarri zuen.

X. menderako Asturias eta Leongo erregeek Mondego ibaiaren iparraldeko lurraldea eskuratua zuten, eta Portugalgo konderria sortu zuten, Asturias-Leongo erreinuaren agindupean. 1105ean Alfontso VI.a (1040-1109), Leon eta Gaztelako erregeak, Henrike Burgundiakoari Portugalgo konderria eman zion, ezkonsari gisa, Teresa bere alabarekin ezkondu zenean. Teresa eta Henrikeren semeak, Alfontso Henriquesek, musulmanei irabazi zien Ouriqueko guduan (1119) eta lurralde osoa bere mendean geratu zen, Algarve izan ezik. Handik gutxira, Leongo eta Gaztelako erregeetatik bereizirik, Portugalgo errege izendatu zuten: Alfontso I.a Portugalgoa (1139-1158).

Alfontso III.ak (1248-79) musulmanak egotzi zituen Algarvetik. Fernando I.a Ederra Portugalgo erregea 1383an hil zenean ondorengotza guduak izan ziren: nobleziak Joanes I.a Gaztelako erregearekin ezkondua zegoen Fernando I.a Ederraren alaba, Beatriz, ezarri nahi izan zuen aginpidean, baina burgesiak eta nekazariek berriz Joan Avizkoaren alde egin zuten. 1385. urteko abuztuaren 14an, Joan Avizkoaren gudarosteak Gaztelako eta Portugalgo nobleziaren parte handi baten gudarosteak suntsitu zituen Aljubarrotako guduan. Hala, Portugalek burujabetasun osoa erdietsi zuen Joan I.a Handia (1358-1433) erregearen aginpidean.

Itsas bidaia handiak

Aljubarrotako guduak nobleziaren gainbehera eta burgesia eragile baten gorakada ekarri zituen. Joanes I.a erregearen semeak, Henrike Nabigatzailea printzeak, europarren konkistei eta mundu berri baten antolakuntzari bide eman zioten itsas bidaia handiak eragin zituen Atlantikoan. 1415. urtean portugaldarrek Ceuta konkistatu zuten. 1419an Madeira uhartedia aurkitu eta hartu zuten, 1427an Azoreetara iritsi ziren, eta 1456an Cabo Verdera.

Portugalgo Inperioa Joanes III.a erregearen agintaldian (1521-1557).

Joanes II.a (1481-1495) eta Manuel I.a (1495-1521) erregeen aginpidean, Iparraldeko Afrikako lurraldeak konkistatzeari utzirik, portugaldar itsasgizonak, salerosleek nahi bezala, Indiarako bidea aurkitzen saiatu ziren Hegoaldeko Afrikatik barrena. 1488an Bartolomeu Dias itsasgizonak "Ekaitzen lurmuturra" (gaur egungo Esperantza Oneko lurmuturra) inguratu zuen, eta hamar urte geroago, Vasco de Gama Indiara iritsi zen.

1500. urtean Pedro Alvares Cabral Brasilera iritsi zen. 1506an Ormuz hartu zuten, 1510ean Goa, 1511n Malaka, 1518an Zeilan, 1543an Japoniara iritsi ziren, eta 1557an Macaura. XVI. mendearen erdialderako Portugalek Europako beste edozein herrialdek baino lurralde gehiago hartuak zituen Afrikan, Ozeano Atlantiko zein Indiako ozeano aldeko kostaldeetan, Indian, Asiako hego-ekialdeko uhartedietan, Txinan eta Japonian. Ekialdeko Indiarekiko merkataritza, espezien salerosketan oinarritu zena, oso onuragarria izan zen Portugalentzat.

Espainia eta Portugal koroa baten azpian: 1581-1640

Sebastian erregeak (1557-1578) Afrika iparraldearen konkista hasi zuen berriz ere, baina mairuek Ksar el-Kebirreko guduan hil zuten. Ondorengorik ez zuenez, Filipe II.a Espainiako erregeak Portugalgo koroa beretzat eskatu zuen. Berriz ere herria bitan zatitu zen: noblezia Espainiako erregearen alde eta herria Antonio, Cratoko priorearen alde agertu ziren. Espainiako gudarosteak erraz menderatu zituen aurkariak, eta 1581ean Filipe II.a Portugalgo errege izendatu zuten Tomarreko gorteetan, Filipe I.a Portugalgoa izenarekin.

Joanes IV.a Portugalgo erregearen izendapena.

Batasunak 60 urte iraun zuen, eta denbora horretan hasi zuen Portugalek gainbehera, herbeheretar eta ingeles gero eta indartsuagoen aurkako lehian. Holandak eta Ingalaterrak Portugalen koloniei eraso egin zieten, merkataritza eragotzi zioten, eta Brasilgo kostaldearen parte bat kendu zioten. 1640ean, Katalunian Segalarien Gerra zela eta, erregeak Portugali laguntza eskatu zionean portugaldarrek uko egin zioten eskaera hura betetzeari. Hala, noblezia eta burgesia, Bragantzako dukearen gidaritzapean bat eginik, Espainiaren aurka matxinatu ziren. Abenduaren 15ean Bragantzako dukea Portugalgo errege izendatu zuten: Joanes IV.a (1640-1656). Filipe IV.a Espainiakoak, ahaleginak ahalegin, ez zuen galdutako lurraldea berriro irabazterik izan. 1668an Espainiak Portugalen burujabetasuna ezagutu zuen.

XVIII. mendea

Pombalgo markesa.

XVII. mendearen erdialdetik aurrera Portugalen nagusitasuna Asian desegin zen, hango herrien suspertzearen eta, batez ere, herbeheretar gero eta indartsuagoen erasoen aurrean. Hala, Portugalen eta ekialdeko Indien arteko merkataritza harremanak ahulduz joan ziren. Aitzitik, Brasilek gero eta garrantzi handiagoa izan zuen Portugalgo ekonomiarentzat. Brasilgo azukre, urre eta diamanteen salerosketari esker Portugalek urte oparoak izan zituen berriz ere. Nolanahi ere, Portugalen ekonomiak ez zuen hobekuntza nabarmenik izan, oparotasun hura ez baitzen herriaren modernizazioa bideratzeko erabili.

Halaber, Portugalen ahalmen militarra urria zen, eta bere burujabetasuna eta koloniak gordetzeko Ingalaterra lotu zitzaion politikan eta ekonomian. Josef I.a erregearen agintaldian (1750-1777) Pombalgo markesa gailendu zen. Erregeak esku handia eman zion Pombali eta hark despotismo ilustratuaren politika bideratu zuen Portugalen. Pombalek Elizaren ahalmena mugatu zuen, erregearen aurka zegoen nobleziari aurre egin zion, 1755eko lurrikarak suntsitutako Lisboa berriro eraikiarazi zuen, jesuitak kanporatu zituen (1759), erreformak bideratu zituen gudarostean eta hezkuntzan.

1792an Maria I.a erreginak (1777-1816) bere kargua utzi zuen adimen eritasun baten kariaz, eta haren seme Joanesek bete zuen erreginaren tokia 1816an errege egin zuten arte.

XIX. mendea: Portugalen gainbehera

1820ko Gorte Konstituziogileak.

Portugalek ez zuen, Europako beste herrialde batzuek bezala, Frantziak Ingalaterrako ekonomia suntsitzeko hari ezarritako blokeoaren politika betetzen. Hortaz, Napoleonek, Espainiarekin Portugalen partiketa hitzartu ondoren, Portugal konkistatzea erabaki zuen. 1807an frantses gudarosteak, Junot mariskalaren gidaritzapean, Espainian barrena Portugalen sartu ziren. Portugalgo errege-familia eta gorte osoa Lisboan itsasoratu eta, Ingalaterrako itsas gudarostearen babesean, Brasila ihes egin zuten. Portugaldarrak eta espainiarrak frantsesen kontra matxinatu ziren. Handik gutxira, Ingalaterrako Wellington dukeak frantsesei hiru gudutan irabazi ondoren Portugaletik kanpora egotzi zituen.

1820an, matxinada militar baten ondorioz liberalismoa nagusitu zitzaion absolutismoari. Joanes VI.ak 1821ean itzuli zen Portugalera eta konstituzio liberal bat onartu behar izan zuen. Brasil Joanesen seme Petriren agindupean geratu zen. Petri I.ak Brasilen burujabetasuna aldarrikatu zuen 1822ko irailaren 7an eta bere burua enperadore izendatu zuen. Portugalek 1825. urtean ezagutu zuen Brasilen burujabetasuna.

Joanes VI.a 1826an hil ondoren, XIX. mende osoan zehar, liberalen eta absolutisten arteko borrokak izan ziren, ekonomiaren krisi larri batekin batera. Petri V.a (1853-1861) eta Luis I.a (1861-1889) erregeen aginpidean Portugalgo alderdi politiko nagusiek txandaka gobernatu zuten, eta istiluak, zertxobait bederen, baretu ziren. Karlos I.aren agintaldian (1889-1908) errepublikaren aldekoek gero eta indar handiagoa hartu zuten. 1908ko otsailaren lehenean errepublikazale batzuek Karlos erregea eta haren ondorengoa, Luis Filipe, hil zituzten atentatu batean. Manuel II.a izendatu zuten errege (1908-1910).

Errepublika: 1910-1926

Sakontzeko, irakurri: «Portugalgo Lehen Errepublika»

1910. urteko hauteskundeetan errepublikazaleak atera ziren garaile Lisboan eta Porton. Urriaren 4an iraultza hasi zen eta Manuel II.a Britainia Handira erbesteratu zen. 1911n errepublika konstituzioa onartu zen. Hala ere ezegonkortasuna zen nagusi Portugalgo ekonomian zein gizartean. Portugalek 50.000 soldaduz osatutako gudaroste batekin parte hartu zuen Lehen Mundu Gerran. Ekonomiaren egoerak okerrera egin zuen, baina herrialdeak bere koloniak gorde ahal izan zituen. 1926an Manuel Gomes da Costa jeneralak estatu kolpea jo eta errepublika desegin zuen.

Salazar aginpidean: 1932-1970

1926ko estatu kolpearen ostean, ia 50 urtetan Portugalek ez zuen demokraziarik ezagutu. Estatu kolpetik hilabete gutxira Óscar Carmona jeneralak hartu zuen aginpidea. 1928an lehendakari izendatu zuten, eta karguari eutsi zion 1951n hil zen arte. Carmonak Portugalgo finantza arazoak konpondu nahi zituen. Hala, esku handia eman zion António de Oliveira Salazar, Coimbrako unibertsitateko ekonomia irakasleari. Harrezkero, Salazar Portugalgo agintari nagusia izan zen. 1932tik aurrera finantza ministro eta lehen ministro izan zen, eta gerra eta kanpo arazoetako ministro 1936tik 1947ra.

Salazarrek konstituzio berri bat eginarazi zuen, 1911. urtekoaren ordez, eta korporatibismoan oinarritu zuen bere politika, Italiako faxismoaren eraginpean. Salazarrek bat egin zuen Franco diktadorearekin Espainiako Gerra Zibilean, eta Bigarren Mundu Gerran Azore uharteak utzi zizkien Britainia Handiko eta Estatu Batuetako gerra-hegazkinei.

Bien bitartean, Portugalen kolonietan burujabetasunaren aldeko higikundeak hasi ziren, gobernuak gogor zapaldu zituenak. Indiak Goa, Daman eta Diu hartu zituen 1961ean eta Afrikan, berriz, Angolan eta Mozambiken, gerrilla gerrak hasi ziren. 1968an, Salazar ezindurik, Marcelo Caetanok hartu zuen haren tokia. Caetano Portugalgo sistema politiko ekonomikoa biguntzen ahalegindu zen. 1970etik aurrera Portugalek ez zuen kolonietako gerra gogor luze hari eusteko bitartekorik ez ahalmenik, eta krisi latz batean murgildua geratu zen.

Krabelinen Iraultza eta Hirugarren Errepublika

1974ko apirilaren 25ean ofizial gaztez osatutako talde batek, gobernuaren aurka matxinatu, eta Junta de Salvação Nacional batzordea sortu zuen, António de Spínola jeneralaren ardurapean. Batzorde hark oinarrizko eskubideak eta demokrazia ekarri zituen Portugalera. 1975ko apirilaren 25ean Legebiltzarrerako lehendabiziko hauteskunde libreak egin ziren Portugalen. Alderdi sozialista, zentro-ezkerrekoa, eta Herri Alderdi Demokratikoa, zentro-eskuinekoa, atera ziren garaile. 1976an konstituzio berria onartu zen. Mario Soares sozialistak gobernua osatu zuen eta António Ramalho Eanes jenerala izendatu zuten errepublikaren lehendakari. Bestalde, Angolak eta Mozambikek burujabetasuna lortu zuten.

1982an konstituzioa berritu egin zen: lehendakariaren ahala murriztu zen, eta gudarosteari demokrazia bideratzeko ardura kendu zitzaion. Hurrengo urtean Alderdi Sozialistak irabazi zituen hauteskundeak eta Mario Soares hautatu zuten berriro gobernu buru. 1985ean Aníbal Cavaco Silva sozialdemokratak hartu zuen Soaresen tokia. 1986an, ezkerraren laguntzarekin, Soares errepublikako lehendakari aukeratu zuten. Urte berean Portugal Europar Batasunean sartu zen. Cavaco Silvaren aginpidean Portugalgo ekonomiak aurrerapen handia egin zuen. 1991. urteko hauteskundeetan Mario Soares lehendakari sozialista atera zen irabazle, eta urte hartako hauteskunde orokorretan sozialdemokratek lortu zuten, berriro ere, gehiengoa. Soaresek, beraz, bi agintaldiz iraun zuen lehendakaritzan, eta etengabeko agintari aldaketa eten izanak egonkortasuna eman zion Portugalgo politikari. Soaresen agintaldiaren ezaugarri nagusiak ekonomiaren liberalizazioa eta Europako integraziora begirako politikak aurrera eraman izana dira. Ahalegin horretan aipagarriak izan ziren Cavaco Silva Lehen Ministroaren ekimenak, baina askoren iritziz zorrotzegi jokatu zuen eta zegokiona baino eskumen handiagoa bereganatu zuen.

Sozialdemokraten politikaren emaitzetan azpimarratzekoak dira 1986. urtean Portugal Europar Batasunean sartu izana, 1992ko lehen sei hilabetekoan Portugalek lortu izana Europar Batasunaren lehendakaritza eta urte bereko apirilean ezkutua Europako Diru Sisteman sartu izana. Abenduan, bestalde, Portugalek Maastrichteko Ituna berretsi zuen. Portugal Europar Batasunean sartu zenez gero, eta Europatik iristen ziren laguntzei esker bereziki, aurrerapen handiak egin ziren ekonomian, baina ekonomia hobetzearekin batera gizarteko giroa nahastu egin zen bitarte hartan, zenbait berrikuntza (pribatizazioak, ekonomia politika berria), Europako merkatu batuaren eskakizunak eta haren aurreko kezkak zirela eta. Horrela, ikasleen manifestazioak izan ziren hezkuntza sistemaren kontra, zerbitzuetako langileen protestak soldata igotzeko eskatuz, medikuen greba osasun zerbitzu batzuen pribatizazioaren kontra... Azkenik, 1995. urtean, hamar urtez zentro-eskuineko Alderdi Sozial Demokrata agintean egon ondoren, Alderdi Sozialistak irabazi zituen legebiltzarrerako hauteskundeak. Osasunaren eta hezkuntzaren alorrean sortu ziren gorabeherekin kezkatuta zeuden hautesleen botoari esker lortu zuen garaipena. António Guterres izendatu zuten lehen ministro, eta, 1996. urteko hauteskundeak irabazi ondoren, Jorge Sampaio sozialistak eskuratu zuen errepublikako lehendakari kargua. Harrezkero, sozialistek ordu arte sozialdemokratek egindako bideari jarraitu zioten, oro har, Europara begirako politika eginez eta pribatizazioak aurrera eramanez, baina osasungintzan, hezkuntzan eta gizartean gastuak igotzea lortu zuten.

Nazioarteko politikari dagokionez, 1999an Macau Txinaren esku uzteko hitzarmena sinatu zuen Portugalek, eta istiluak izan zituen Indonesiarekin, Ekialdeko Timorren burujabetasuna zela eta (Indonesiak Timor Ekialdekoa okupatu eta autodeterminazio eskubidea ukatu ziolarik).

XXI. mendea

2001eko hauteskundeetan Sampaiok berretsi egin zuen kargua eta oso erraz irabazi zituen hauteskundeak. Hurrengo urtean, ordea, aurreratu egin behar izan zituen hauteskundeak, batetik alderdi ekonomikoan egindako aurrerakuntza eskasen ondorioz, eta bestetik, alderdi sozialistaren kontra etengabeak zirelako korrupzio salaketak. 2002ko hauteskundeetan José Manuel Durão Barroso hautagai sozialdemokratak irabazi zituen hauteskundeak, eta gobernu koalizioa osatu zuen eskuinekoekin. Besteak beste, gastu publikoa gutxitu egingo zuela eta estatuko zenbait zerbitzu pribatizatu egingo zituela agindu zuen, osasuna barne. 2004. urtean Durão Barrosok lehen ministro kargua utzi eta Europar Batzordeko lehendakari bihurtu zen. Horrek ezegonkortasun politiko handia eragin zuen, eta ondorioz, Sampaiok parlamentua desegin eta hauteskundeetarako deia egin zuen. Alderdi Sozialistak irabazi zuen eta José Sócrates izendatu zuen lehen ministro. 2006ko hauteskundeetan, berriz, eskuin-erdialdeko Aníbal Cavaco Silva hautagaiak irabazi zituen hauteskundeak, baina lehendakari berriak gobernu sozialistarekin lankidetzan jarduteko asmoa azaldu zuen.

2014ko azaroaren 22an, Jose Socrates Portugalgo lehen ministro ohia izan zena atxilo hartu zuten, izan ere, ustelkeria kasu batekin zerikusia izan zezakeen. Lisboako aireportuan atxilotu zuten. Azaroaren 25ean, Jose Socrates preso jarri zuten zerga iruzurra eta diru zuritzeagatik.

Kronologia

Antzinaroa

• K. a. 61. urtean Julio Zesar jeneralaren gudarosteek Lusitania mendean hartu zuten. Erromatarrek oso eragin handia izan zuten lurraldean.
• K. o. V. mendean sueboak eta alanoak sartu ziren, baina gero bisigodoen mendean geratu ziren.
• 711n arabiar osteak Iberiar penintsulan lehorreratu zirenean bisigodoen inperioa suntsitua izan zen.

Erdi Aroa

• 1143ko urriaren 5ean Gaztela eta Leongo Alfontso VII.a erregeak herrialdeari independentzia onartu zion behin betiko, Zamorako Itunaren bidez.
• 1225ean Lisboa herrialdeko hiriburu bilakatu zen.
• 1290ean Coimbrako Unibertsitatea sortu zuten, herrialdeko zaharrena.

Aro Modernoa

Inperioa

• 1415ean Portugalgo Erresumak beste lurralde batzuetan zehar hedatzeari ekin zion. Portugaldar Inperioaren hastapena izan zen.
• 1494ko ekainaren 7an Gaztela eta Aragoiko Errege-erregina katolikoek eta Joanes II.a Portugalgoa erregeak Tordesillasko Ituna adostu zuten. Haren arabera, ordurarteko lurralde konkistatuak banatu eta Ozeano Atlantikoan muga-lerro bat zehatzu zuten.
• 1497ean Vasco da Gamaren espedizioa Lisboako portutik abiatu zen, itsasoetan barrena Indiara iristeko asmoz.
• 1500eko apirilaren 22an Pedro Alvares Cabralen espedizioa lehenengo aldiz iritsi zen Brasilera.
• 1580ko ekainaren 10ean Luís Vaz de Camões hil zen, aditu askoren ustez portugesez inoiz idatzi duen poetarik handiena izan dena, bai eta mundu eta historia osoko handienetarikoa ere.
• 1668an Espainiak eta Portugalek Lisboako Ituna sinatu zuten, bigarren honen independentzia espainiar monarkiatik hitzartuz.
• 1755eko azaroaren 1ean lurrikara bortitz batek astindu eta ondoko itsasikarak Lisboa ia erabat suntsitu zuen.

Gainbehera

• 1822ko irailaren 7an Brasil, Portugalen kolonia nagusia, independendizatu zen.
• 1862an Camilo Castelo Branco, Erromantizismoaren garaiko idazlerik garrantzitsuenetakoak, "Amor de perdiçao" bere lanik ezagunena argitaratu zuen.
• 1869an esklabotza amaitutzat eman zuten.
• 1875ean Jose María Eça de Queirós idazleak "O crime do Padre Amaro" eleberri ezaguna kaleratu zuen.
• 1877ko azaroaren 4an Gustave Eiffelen enpresak "Ponte Maria Pia" izeneko zubia eraiki zuen Porton, trenbidez lehenengo aldiz Douro ibaiaren bi ertzak lotuz.
• 1878ko urriaren 31n argindarra inauguratu zuten Lisboan. Urte hartan bertan, João de Deus poeta eta pedagogoak irakurtzeko ikaste prozesuan laguntzeko "Cartilha Maternal" izeneko ikasliburua argitara eman zuen, hortik aurrerako hainbat belaunalditarako oso baliagarria izan dena.
• 1885ean Berlingo konferentziaren bidez Portugalek Afrikako Banaketan parte hartu zuen, Angola eta Mozanbike atxikiz.
• 1910eko urriaren 5ean, mendeetako errege-erreginen historia atzean utzi, eta errepublika aldarrikatu zuten Lisboan. Hurrengo urtean lehendabiziko konstituzio errepublikarra egin zuten, bai eta Manuel de Arriaga lehenengo presidente izendatu ere.
• 1915ean "Orfeu" izeneko aldizkaria aurrera atera zuten Fernando Pessoa eta Mário de Sá Carneiro idazleek, beste batzuen artean, herrialdean modernismoa sartuz.
• 1916ko martxoaren 15ean Afonso Costa eta António José de Almeidak "União Sagrada" izeneko gobernuari ekin zioten, urte bat pasatxo iraun zuena. Ordurako Portugalek Lehen Mundu Gerran sartzeko erabakia hartua zuen.
• 1917an hiru umek Fátima herrian Ama Birjina agertu zitzaiela komunikatu zuten. Hortik aurrera santutegia eraiki eta hara joaten dira urtero hainbat erromes.
• 1919an gripe epidemia batek 103.000 pertsona hil zituen herrialdean.
• 1922ko martxoaren 30ean Sacadura Cabral eta Gago Coutinhok lehenengo aldiz zeharkatu zuten airez Hego Ozeano Atlantikoa, Portugaldik Brasilera.

Diktadura

• 1926ko maiatzaren 28an Manuel Gomes da Costa jeneralak estatu-kolpea eman zuen, herrialdeak hainbat urtetako oreka politiko eza pairatu ondoren, eta ia 50 urte iraun zuen diktaduraren garaiari hasiera eman zion. Laster, Oscar Carmona militarrak ordezaketu zuen boterean, eta karguan mantenduko zen 1951 arte. Bitartean, António de Oliveira Salazar gobernuburu bilakatu zen. Francisco Franco diktadore espainarrarekin harreman oso onak eduki zituen eta 1968 arte karguan jarraituko zuen.
• 1935eko abenduan Fernando Pessoa poeta hil zen, 47 urte zituelarik.
• 1940an "Exposição do mundo português" izeneko nazioarteko erakusketa arrakastatsua antolatu zuten Lisboan, tartean gaur egun arte iraun duen Padrão dos descobrimentos eraikina egin zutelarik Belem auzoan. Hurrengo urteetan, Portugal Bigarren Mundu Gerran jarrera neutrala hartzen saiatu zen.
• 1949an António Egas Moniz neurologoak Medikuntzako Nobel Saria eskuratu zuen. Urte hartan bertan herrialdea Ipar Atlantikoko Itunaren Erakundean sartu zen.
• 1955ean Portugal aho batez onartu zuten Nazio Batuen Erakundean.
• 1961eko abenduan Indiako azken koloniak galdu zituen.
• 1966ko abuztuaren 6an Salazar zubia inauguratu zuten Tejo ibaiaren gainean, Lisboa aldean. Hori izan da herrialde osoan herri-lanik handiena eta Europako handienetarikoa.

Aro Garaikidea

• 1974ko apirilaren 25ean "Krabelinen Iraultza" edo "Revoluçao dos cravos" lehertu zen Lisboan, ia 50 urteko diktadura bertan behera lagaz.
• 1975ean Mozanbike, Cabo Verde, Sao Tome eta Principe eta Angolak independentzia lortu zuten, aurreko urtean Ginea Bissauk beste hainbeste egin zuelarik.
• 1986an Portugal Europako Ekonomia Erkidegoan sartu zen.
• 1998ko maiatzetik irailera arte Lisboan Expo '98 nazioarteko erakusketa antolatu zuten.

Bibliografia

• "História alegre de Portugal II". António Gomes de Almeida. Bertrand Editora, 2002.

Kanpo estekak

• Datuak: Q7790
• Multimedia: History of Portugal / Q7790