Pirinioetako Fallak

Pirinioetako Fallak Pirinioetako Uda Solstiziaren Su-festak1 UNESCOren gizateriaren ondarea
Gaur egun Falles herriko plazan bukatzen dira.
Mota	Kultura Ondare Immateriala
Erreferentzia	01073
Kokalekua	Katalunia Espainia Andorra Frantzia
Eskualdea2	Europa eta Ipar Amerika
Izen ematea	2015 (XXXIX. bilkura)
1 UNESCOk jarritako izen ofiziala (euskaratua) 2 UNESCOren sailkapena

Pirinioetako Falles, baita ere Fêtes du feu du solstice d'été dans les Pyrénées (Pirinioetako Uda Solstiziaren Su-festak) edo Pirinioetako Fallak, mendikate horren zenbait herrietan egiten den festa traidizoa da. Unescoren Gizateriaren Kultura Ondare Immaterial bezala izendatua dago.

Ezaugarriak

Falla bat sua eman zaion enbor edo zuzia da. Errito ohikoena basoan zehar egiten den martxa bat da. Ezkondu gabeko gazteek goi mendietan fallekin ibiltzen dira. Antza, suteak egitearen ohitura aurrekoa da hau. Gaur egun fallak herri erdian prestatutako sute handi batekin bukatzen dira. Ohitura hauek XI. mendean agertzen dira dokumentatuta eta udako solstizioaren inguruan egiten dira, gutxi gorabehera San Joan egunaren inguruan (ekainaren 24).

Andorran Associació de Fallaires d'Andorra la Vella elkarteak lan eskerga egin du tradizioa berreskuratzeko.

Fallak ezagunenak

Unescon aurkeztutako proposamenean tradizioa hau mantentzen diren Pirinioetako 63 leku aipatzen dira. Horietako 34 Frantzian, 3 Andorran, 9 Aragoian eta 17 Katalunian. Hona hemen adibide ezagun batzuk:

• Baixada de falles, Alta Ribagorçan.
• Córrer falles, La Vall de Boín. Lehenengo jaitsiera Durron egiten da, San Kiriko festan. San Joan gauean Senet, Vilaller, Pont de Suert, Barruera eta Bohín jaisten dira. Uztailan erdian Erill la Vallen egiten dira eta, azkenean, Tahullen, uztaila erdian.

Gazte bat enbor bat eramaten.

Fallak ospatzen diren herriak

Andorra

• Sant Julià de Lòria,
• Escaldes-Engordany
• Andorra la Vella;

Ribagorza

• Graus
• Bonansa
• Paüls
• Montanui
• Saünc
• El Pont de Suert
• Senet;

Pallars

• Barruera,
• Boí,
• Pobla de Segur,
• Erill la Vall,
• Taüll,
• Vilaller,
• Alins,
• Isil,
• Alòs d’Isil
• Durro;

Berguedà

• Bagà
• Sant Julià de Cerdanyola;

Arango harana

• Arties
• Les

Okzitania

• Banhèras de Luishon,
• Moustajon
• Vall de Varossa;

Aragoi

• Boltaña,
• San Chuan de Plan.

2016ko Alins herriko fallak.

Kanpo estekak

• (Gaztelaniaz):Falleei buruzko webgunea.
• (Gaztelaniaz):Fallak Youtuben.

• Datuak: Q21044497
• Multimedia: Summer solstice fire festivals in the Pyrenees / Q21044497
• Koordinazioa: Wiki Loves Living Heritage/Summer solstice fire festivals in the Pyrenees