Petronilla de Meath
Petronilla de Meath (K. 1300 – Kilkenny, Irlanda, 1324ko azaroaren 3a) Alice Kyteler-en neskamea zen, Irlandan bizi zen Kilkenny konderrian. Kytelerren laugarren senarra hil ondoren, haren emazteari sorginkeria egitea leporatu zioten, eta De Meath-i haren konplizeetako bat izatea egotzi zioten. Torturatu egin zuten, eta Kyteler eta bera sorginkeriaren errudun zirela aitortzera behartu. Kyteler-ek ihes egin zuen bizia salbatzeko, baina De Meath astindu egin zuten, eta 1324ko azaroaren 3an erre zuten sutan, Kilkenny-n. Bere kasua Irlandan eta Britainia Handian, heresia-delituagatik, sutan hiltzera kondenatutako ezagutzen den lehen kasua izan zen.[1][2][3]
| Petronilla de Meath | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | Irlanda, 1300 |
| Herrialdea |  Irlandako Errepublika |
| Heriotza | Kilkenny, 1324ko azaroaren 11 (23/24 urte) |
| Heriotza modua | heriotza zigorra: sutan errea |
| Jarduerak | |
Prozesua eta heriotza aldatu
Ossoryko gotzainak, Richard de Ledredek, zazpi kargu aurkeztu zituen Alice Kyteler eta bere kideen aurka, De Meath barne:
... Kristo eta Eliza ukatzen ari zirela; animalia biziak moztu zituztela eta bide-gurutzeetan zatiak zabaldu zituztela, elizako giltzak lapurtu zituztela eta gauean han elkartu zirela; lapur baten garezurrean hesteak jarri zizkiotela, eta armiarmak, zizareak, azkak...[4]
Karguen artean sorginkeria eta demonismoa egiteaz gain, hainbat senar hiltzea ere bazegoen; gainera, Kytelerri sorginkeria bidez bere aberastasuna legez kanpo eskuratu izana leporatu zioten. Akusazio horiek azken senarraren seme-alabengandik etorri ziren nagusiki, aurreko ezkontzengatik.[5] Epaiketa Irlandako sorginkeriaren edozein estatutu formalen aurrekoa da, eta sorginkeria heresia zen zuzenbide kanonikoaren arabera egin zen, ohiturazko zuzenbide ingelesaren ordez, non delitu txikitzat jotzen baitzen.[6]Kytelerrek epaiketatik ihes egitea lortu zuen, baina beste akusatuek ezin izan zuten. Ledredek Petronillaren eta beste auzipetu batzuen tortura agindu zuen, Super illius specula dekretu papalak onartutako prozedura erabiliz. Denek aitortu zituzten egotzitako karguak. Ledredek 1324an idatzitako Alice Kyteler-en kontrako prozesuaren narrazio garaikide baten arabera, De Meathek era guztietako ekintzak aitortu zituen:
... Besteak beste, esan zuen berak, aipatutako etxekoandrearekin batera, senarraren aurkako exkomunio-epaia ematen zuela maiz, argizari-kandelak piztuta arauek eskatzen zuten bezala. Eta bera arte madarikatu horren mireslea zen arren, esan zuen ez zela ezer bere etxekoandrearekin alderatuta, harengandik ikasi baitzituen gauza horiek guztiak eta askoz gehiago; eta, hain zuzen, Ingalaterrako erregearen erresuma osoan ez zegoen haren pareko edo trebeagoa zen inor arte horretan...[7]
Meathek aitortu zuen Kyteler-ek baimena eman ziola deabru bati haragizko maitasuna ezagut zezan, berak deabruei kontsulta egiten ziela eta pozioak egiten zituela, eta Kytelerrek ukatu egiten zuela "Kristoren eta Elizaren fedea".[8]Hark eta bere etxekoandreak egurrezko habe bati edabe magikoa eman ziotela ere esan zuen, eta horrek hegan egiteko aukera eman ziela bi emakumeei. Kyteler eta haren jarraitzaileak sorginkeriaren errudunak zirela publikoki aldarrikatzera behartu zuten. Sei aldiz astindu zuten, sei parrokiatan astindu zuten, Ledrederen aginduen arabera, eta sutan heretiko gisa erretzera kondenatu zuten.[5][8][9]John Clyn, Kilkennyren kronikari frantziskotarrak erregistratu egin zuen haren heriotza: "Petronilla de Midia... sorginkeriagatik, deabruei sakrifizioak eskaintzeagatik kondenatu zuten, sugarretara bota eta erre egin zuten. Gainera, haren aurretik, antzinatean ere, ez zen ikusi, ez entzun Irlandan heresiagatiko heriotza-zigorra jasan zuenik".[10]
Basilia alabak Kytelerrekin ihes egitea lortu zuen.[11]Sir James Ware-ren History of the Bishops of the Kingdom of Ireland and of Such Matters Ecclesiastical and Civil lanean gertaera horiek aipatzen dira.[12]
Aitorpena aldatu
Judy Chicago artistak leku bat ezarri zuen Petronilla de Meathentzat The Dinner Party izeneko 39 emakume mitiko eta historikoren bere instalazioan.[13][14]Kellsen liburutik ateratako motibo zeltetan oinarritutako forma gurutzelatuez estalita dago. Lokarri gorri batek maila handiagoko sorginak ekartzen ditu gogora, eta ahari-adar batzuk ikusten dira. Platera sorginkeriaren ikurrekin margotuta dago, eta Petronillaren hasierakoak erratz bat du.[15]
2007tik, Elizabeth A. Sackler arte feminista zentroan dago ikusgai, New Yorkeko Brooklyn museoan.
Bibliografia aldatu
- Barstow, Anne Llewellyn. Witchcraze: A New History of the European Witch Hunts. San Francisco: HarperCollins, 1995, ISBN 9780062510365.
- Jones, Prudence; Pennick, Nigel. A History of Pagan Europe. London and New York: Routledge, 1995, ISBN 9780415158046.
- Kors, Alan Charles; Peters, Edward (eds). Witchcraft in Europe, 400–1700: A Documentary History (2nd ed.). Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 2000, ISBN 9780812217513.
- Levack, Brian P., ed. The Witchcraft Sourcebook. London: Routledge, 2004, ISBN 9781138774964.
- Oldridge, Darren, ed. The Witchcraft Reader. London: Routledge, 2002, ISBN 9781138565401.
- Purkiss, Diane. The Witch in History: Early Modern and Twentieth-Century Representations. London and New York: Routledge, 1996, ISBN 9780415087629.
- Williams, Selma R.; Adelman, Pamela Williams. Riding the Nightmare: Women and Witchcraft from the Old World to Colonial Salem. New York: Harper, 1992, ISBN 9780060974961.
- Petronilla de Meath: the dramatic history of the first witch burned at the stake, Random Times
Erreferentziak aldatu
- ↑ O'Connell, Jennifer. «Witchipedia: Ireland's most famous witches» The Irish Times.
- ↑ Wright, Thomas, ed. A Contemporary Narrative of the Proceedings Against Dame Alice Kyteler, Prosecuted for Sorcery in 1324, by Richard de Ledrede, Bishop of Ossory. London: The Camden Society, 1843.
- ↑ Davidson, Sharon, and John O. Ward, trans. The Sorcery Trial of Alice Kyteler: A Contemporary Account (1324). Asheville, NC: Pegasus Press, 2004, ISBN 9781889818429
- ↑ Williams, Bernadette, "The Sorcery Trial of Alice Kyteler", History Ireland, vol. 2, no. 4 (Winter, 1994), pp. 21–22.
- ↑ a b Wright, ed. A Contemporary Narrative of the Proceedings Against Dame Alice Kyteler, 1843.
- ↑ Williams, "The Sorcery Trial of Alice Kyteler", p. 21.
- ↑ Riddell, William Renwick, "The First Execution for Witchcraft in Ireland", Journal of American Institute of Criminal Law and Criminology, vol. 7 no. 6 (March, 1917) p. 836; translating Richard Ledrede, A Contemporary Narrative of the Proceedings Against Dame Alice Kyteler: Prosecuted for Sorcery in 1324.
- ↑ a b Riddell, "The First Execution for Witchcraft in Ireland", p. 836.
- ↑ Williams, "The Sorcery Trial of Alice Kyteler", p. 24.
- ↑ Williams, "The Sorcery Trial of Alice Kyteler", p. 24, citing John Clyn.
- ↑ Riddell, "The First Execution for Witchcraft in Ireland", p. 835, footnote 1.
- ↑ Harris, Walter ed. History of the Bishops of the Kingdom of Ireland and of Such Matters Ecclesiastical and Civil by Sir James Ware (Dublin, 1719), p. 408.
- ↑ «The Dinner Party: Place Settings» Brooklyn Museum.
- ↑ «La cena - Judy Chicago» HA!.
- ↑ «Brooklyn Museum: Petronilla de Meath» www.brooklynmuseum.org.
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q4156237
