Pagauso
Pagausoa (Columba palumbus) columbidae familiako hegaztia da[1]. Europako uso espezie ohikoena eta handiena da: pisua 460-570 g, hego-zabalera 75-80 cm eta luzera 40-42 cm. Berez basoan bizi da, baina landa lurretara eta herrietara hedatu da. Hirien kolonizazioa berriagoa da haitz-uso grisarena baino.
| Pagauso | |
|---|---|
 | |
| Iraute egoera | |
 Arrisku txikia (IUCN 3.1) | |
| Sailkapen zientifikoa | |
| Erreinua | Animalia |
| Filuma | Chordata |
| Klasea | Aves |
| Ordena | Columbiformes |
| Familia | Columbidae |
| Generoa | Columba |
| Espeziea | Columba palumbus Linnaeus, 1758
|
| Banaketa mapa | |
 | |
| Datu orokorrak | |
| Masa | 18,9 g (pisua jaiotzean) |
| Zabalera | 0,75 m |
| Kumaldiaren tamaina | 2 |
| Errute denbora | 17 egun |
| Arrautza | |
 | |
Ekialdeko Europan eta mendebaldeko Asian jatorria duen hegazti hau hegoaldeko eta mendebaldeko Europara migratzen da.
Deskribapena aldatu
Etxeko usoen antzeko itxura eta tamainakoa, naiz eta nabarmen handiagoa izan; 40 cm inguruko tamainara iristen da. Pagausoa oso hegazti trinkoa da, buru txikia eta buztan luze samarra duena, identifikatzeko ezaugarriak, lepoan kokatutako orban zuriak eta hegal-marra zuri oso nabarmena, batez ere hegaldian. Bestela, eta beste uso batzuk bezala, espezie honek oso lumaje uniformea du, kolore gris-urdinxkakoa. Bularrean tonu arrosa, buztanean terminal banda beltza eta lehen aipaturiko orban zuriak lepoan eta hegoetan dira oso kolore monokrono honetan nabarmentzen diren karaktere bakarrak.
Arra eta emea berdinak dira eta neguan zein udan lumaje berdina dute. Kumeak helduak bezalakoak dira, baina ilunagoak eta lepoan orban zuririk gabeak.
Hegaldia oso azkarra eta zuzena da, oso karakteristikoa da, izutzen direnean hegaldia hasterakoan hegoak talka egiten dutenean sortzen duten zarata.
Pagausoaren urruma, bost noten errepikamenean oinarritzen da eta oso bereizgarria da. Hegaldia ere ezaugarria da, lehenik aireratu egiten da, gero planeatu eta azkenik hegoak gorputzaren gainetik altxatuta jaisten da.[2]
Biologia eta ohiturak aldatu
Usoak urtean bi edo hiru aldiz ugaltzen dira, apirilean hasi eta normalean uztailean edo abuztuan amaitzen dira. Emea arduratzen da habia eraikitzeaz, eta horretarako adar txikiak nahasten ditu mokoarekin. Zuhaitz baten gainean jartzen du eta normalean plataforma hain sinplea eta mehea izaten da, arrautzak behetik ere ikusi egiten dira sarritan. Hauek bi izaten dira eta zuriak, bi helduek inkubatzen dituzte 15-17 egunetan. Txitak arrak eta emeak “uso-esne” deritzonarekin elikatzen dituzte eta gutxienez 4 astez bertan egon ostean uzten dute habia.
Banaketa, habitata eta estatusa aldatu
Uso hau Europa osoan ugaltzen da, Islandia eta Eskandinavia iparraldea izan ezik.
Iberiar penintsula osoan banatuta dago, Europa erdialdean bezain ohikoa ez den arren,
Euskal Herrian eremu atlantikoan oso gutxi ikusten da, bikote batzuk mendiko pagadietan hazten dute eta landa-eremu basotsuetan. Bere presentzia erregularragoa da Kantauri azpiko eremuan.
Gure lurraldean bizi diren populazioak sedentarioak dira funtsean. Dena den, Europan ugaltzen diren pagauso ugarik zeharkatzen dute gure eskualdea migrazioetan, eztei osteko migrazioa, hau da, batez ere urrian gertatzen dena.
Taxonomia aldatu
Pagausoak 6 azpiespezie ditu:
Erreferentziak aldatu
- ↑ Gibbs, David; Eustace Barnes; John Cox. Pigeons and Doves: A Guide to the Pigeons and Doves of the World. Pica Press, 624 or. ISBN 1873403607..
- ↑ Administracion de la Comunidad Autonoma de Euskadi. (1989). Euskal Autonomiu Elkarteko Ornodunak. Graficas Santamaria S.A., 120 or. ISBN 84-7542-639-5..
|
Artikulu hau biologiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |
Datuak: Q26026
Multimedia: Columba palumbus / Q26026
Espezieak: Columba palumbus
