Ostende
Ostende[1] (nederlanderaz Oostende) mendebaldeko Flandriako hiria da, Pas-de-Calais-en ondoan. 2007. urtean, 69.115 biztanle zituen. Garrantzi handiko portua du, Britainia Handirako salgaien eta bidaiariena. Belgikako turismo-gune nagusia da, bainu-etxeekin. Industriarik garrantzitsuenak ontziolak, industria kimikoak eta beirazkoak dira.
| Ostende Oostende Ostende | |||
|---|---|---|---|
| Belgikako udalerria | |||
 | |||
| |||
| Administrazioa | |||
| Estatu burujabe |  Belgika | ||
| Belgikako eskualdea |  Flemish Region | ||
| Province of Belgium |  Mendebaldeko Flandria | ||
| Belgikako barrutia | Arrondissement of Ostend | ||
| Alkatea | Bart Tommelein (en)  | ||
| Izen ofiziala | Oostende | ||
| Jatorrizko izena | Oostende Ostende | ||
| Posta kodea | 8400 | ||
| Herriburua | Ostend (en) | ||
| Geografia | |||
| Koordenatuak | 51°13′33″N 2°55′10″E / 51.2258°N 2.9194°E | ||
 | |||
 | |||
| Azalera | 40.95 km² | ||
| Mugakideak | Middelkerke, Gistel, Oudenburg eta Bredene | ||
| Demografia | |||
| Biztanleria | 71.557 (2022ko urtarrilaren 1a) 225 (2018) | ||
| Dentsitatea | 1.747,42 bizt/km² | ||
| Informazio gehigarria | |||
| Sorrera | 1265 (egutegi gregorianoa) | ||
| Telefono aurrizkia | 059 | ||
| Ordu eremua | UTC+01:00 | ||
| Hiri senidetuak | Banjul | ||
| Hizkuntza ofiziala | nederlandera | ||
| oostende.be | |||
Klima aldatu
Ostenderen klima atlantiko-epela da. Ipar Itsasoko haizeen eraginez, udak Europako barnealdean baino freskoagoak dira. Oso arraroa da zero azpiko tenperaturak izatea. Koppen klimen sailkapenaren arabera, Cbf klimari dagokio[2][3].
Historia aldatu
Jatorritik Erdi Arora arte aldatu
Hasieran, Ostende herrixka bat baino ez zen. Testerep izenekoa irlaren ekialde urrutian (nederlanderaz: oost-einde) kokatuta zegoen, Ipar Itsasoa eta hondartza-laku baten artean. Nahiz eta txikia izan, herrixkak, 1265 urtearen inguruan, udalerri estatutua lortu zuen. Herritarrek baimena lortu zuten merkatu bat antolatzeko eta helburu honekin eraikin bat egiteko. Baliabide ekonomikorik handiena arrantza zen. Ipar Itsasoko kostaldea betidanik ezegonkorra izan denez, 1395ean biztanleek erabaki zuten dike berrien atzean Ostende berri bat egitea itsas enbatetatik babesteko. Behe Erdi Aroan garrantzi handia izan zuen merkataritzan.
Aro Modernoa aldatu
Ipar Itsasoko egoera estrategikoak erraztu zuen Ostende portu bat izateko[4], baina arazo askoren iturria izan zen. Hiria askotan hartuta, hondatuta, arpilatuta eta suntsituta izan zen. Herbehereetako matxinoak, itsas eskaleek (geuzen) hiria kontrolatu zuten. Ostendeko Setioan (1601-1604) esaten ohi denez, espainiarrek asaltatuezina asaltatu zutela eta nederlandarrek defendatuezina defendatu zutela. Laurogei Urteko Gerraren setio honetan 80.000 hildakoak eta zauritutakok gertatu ziren, gerraren pasarterik odoltsuena izan zen, Espainiako armadak ia guztiz deuseztatu zuen. Honen osteko elkarrizketek su-eten batean bukatu zuten zenbait urteren buruan. Su-etena apurtu zenean Ostende dunkerkerren base bat bilakatu zen.
Garai horren ostean, Ostendeko portuak garrantzia irabazi zuen. 1722an, nederlandarrek Anberesko portuaren sarrera itxi zuten, Mendebaldeko Eskalda. Hori dela eta, Ostenderen garrantzia handiago izan zen itsasora sartzeko alternatiba bat zelako. Hegoaldeko Herbehereak, (gaur egungo Belgika) Austriar inperioko zati bat ziren. Austriako enperadorea Karlos VI.ak 1722an bermatu zuen Ganteko merkataritza-monopolioa Afrikarekin eta Ekialde urrutiarekin. Ostendeko konpainiak baimena zuen koloniak fundatzeko. Hala ere, konpaniaren jarduerak bukatu ziren Herbehereen eta Ingalaterraren presioengatik, ez zutelako konkurrentziarik nahi, nazioarteko merkataritza berezko pribilegioa zela uste zutelako.
Aro Garaikidea aldatu
1826ko irailaren 19an, tokiko bolborategiak eztanda egin zuen. Gutxienez 20 lagun hil ziren eta 200 bat zauritu. D´Hargras auzoa desagertzeaz gain, hiriko etxe gehienak kaltetuta gertatu ziren. Eztandari jarraitu zioten gaixotasunek hildako gehiago eragin zuten[5]. Geroago, Ostendeko portua handitu zen, barneko trafikoaren konexioak hobetzeko. 1838an, Bruselarekin tren-lotura egin zen. 1850ean, Ostendeko bainuetxeak Europako aristokraziaren lekurik gogokoena bilakatu ziren. Leopoldo I.ak eta Leopoldo II.ak hiri horretan finkatu zuten udako egoitza, hobekuntza asko eginez: monumentuak, Wellington hipodromoa eta errege-galeriak. Ostende Ingalaterrarekin igarotze portua bilakatu zen lehenengo ferrya 1846an Doverrera abiatu zenean. Espainiako liberalek (aurrerakoiek eta demokratek) eta atzerriratuek hiri horretan sinatu zuten Ostendeko Ituna 1866an, Elisabet II.a tronutik egoztekotan. Bi urte geroago, itun horrek Iraultza Loriatsuan bukatu zuen. Lehen eta Bigarren Mundu Gerretan alemaniarren ontzien base handia izan zenez, hondamendia etorri zen Ostendera. Suntsitutako eraikin historikoen orubeetan estilo modernistako arkitekturak eraiki ziren.
Iruditegia aldatu
-
San Pedro eta San Paulo elizaren fatxada -
San Pedro eta San Paulo elizaren atzealdea -
San Pedro eta San Paulo elizaren pulpitua -
Ostedeko geltokia -
Geltokiko bizikleten aparkalekua -
Ostedeko kirol portua -
Ostendeko hondartza
Erreferentziak aldatu
- ↑ Euskaltzaindia. 157. araua: Europako hiriak. .
- ↑ Climate Summary for Ostend, Belgium". Weatherbase.com. Retrieved 2014-02-13.
- ↑ .
- ↑ Filipe Onak eman zuen baimena Ostendeko portua eraikitzeko.
- ↑ THE EXPLOSION AT OSTEND, The Manchester Guardian and British Volunteer, 30 September 1826
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
Kanpo estekak aldatu
- Ostendeko webgune ofiziala (nederlanderaz)
- Informazio turístikoa (frantsesez, nederlanderaz, ingelesez eta alemanez)
- Oostendse Verhalen Ostendeko dialekto eta biztanleei buruzko webgunea. (nederlanderaz)
- Oostende Lokaal (nederlanderaz)
- Arte modernoaren Museo probintziala (frantsesez, nederlanderaz, ingelesez eta alemanez) [https://web.archive.org/web/20060826142926/http://www.portofoostende.be/info/index.htm
- Kursaal Oostende (frantsesez, nederlanderaz eta ingelesez)
- Ostendeko kostaldearen webgunea (frantsesez, nederlanderaz, ingelesez eta alemanez)
- Ostende en start.be (nederlanderaz)
- hondartzaren argazkiak
- Toerisme Oostende – Ingelesez – extensive.
- Ostend Airport – Ostendeko aireportuaren webgune ofiziala.
- Ostendeko portuaren webgune ofiziala