Nunavut
Nunavut[1] (inuktiteraz, Gure Lurra) Kanadako iparraldeen dagoen lurraldea da, inuiten lurraldea dena. Ipar-mendebaldeko Lurraldeak eta Yukonekin, ez daukate probintziaren estatuturik.
| Nunavut | |||
|---|---|---|---|
 Kanada | |||
 | |||
| |||
| Administrazioa | |||
| Izen ofiziala | Nunavut ᓄᓇᕗᑦ Nunavut | ||
| Estatu burujabe | Kanada | ||
| ISO 3166-2 | CA-NU | ||
| Hiriburua | Iqaluit | ||
Premier of Nunavut (en)  | P.J. Akeeagok (en) | ||
| Geografia | |||
| Koordenatuak | 70°N 90°W / 70°N 90°W | ||
 | |||
| Azalera | 2.038.722 km² | ||
| Mugakideak | Ipar-mendebaldeko Lurraldeak, Manitoba, Ontario, Quebec, Ternua eta Labrador eta Groenlandia | ||
| Punturik altuena | Barbeau Peak (en) | ||
| Demografia | |||
| Biztanleria | 36.858 (2021) −1.385 (2017) | ||
| Dentsitatea | 0,02 bizt/km² | ||
| Hizkuntza ofiziala | ingeles, frantses, Inuitera eta Inuinnaqtun | ||
| Ordu eremua | Mountain Time Zone (en) , Erdialdeko Ordu Estandarra, Ekialdeko Ordu-eremu eta UTC−05:00 | ||
| gov.nu.ca, gov.nu.ca… eta gov.nu.ca… | |||
Mugakideak aldatu
Mugakide hauek ditu: Ozeano Artikoa iparraldean, Hudsoneko badia ekialdean, Ipar-mendebaldeko lurraldeak mendebaldean eta Manitoba hegoaldean.
Historia aldatu
Nunavut-eko historiak duela milaka urte paleo-eskimoen etorreratik gaur egunera arteko epea hartzen du. Europarrek kontinentea kolonizatu baino lehen, gaur egungo Nunavut biltzen zuten lurraldeetan hainbat kultur talde historiko bizi ziren, besteak beste, Pre-Dorset aurak deitu izan den kultura, Dorset kultura, Thule kultura eta haien ondorengoak, inuitak.
Nunavut-en inguruko aipu idatzi mendebaldetar-europarrak 1576an hasten dira, Martin Frobisher esploratzaile ingelesaren kontakizun batekin. Frobisherrek, Ipar-mendebaldeko pasabidea aurkitzeko espedizio bat gidatu zuen bitartean, gaur egun Frobisher badia bezala ezagutzen den ur-masaren inguruan ibili zela dirudi, eta urre minerala aurkitu zuela uste da, Baffin uharteko kostaldean. [2] Frobisherrek inuitekin erregistratutako Europako lehen harremana egin zuen. Ipar-mendebaldeko pasabide iheskorraren bila beste esploratzaile batzuek jarraitu zuten ondoren, XVII. mendean, besteak beste, Henry Hudson, William Baffin eta Robert Bylotek.
XVIII. mendetik aurrera, lurraldea britainiarrek hartu zuten berentzat, Nunavut zatiak Rupert's Land, Ipar-Mendebaldeko Lurraldea edo Britainia Handiko Lurralde Artikoen zati gisa administratuta. 1870ean akordio sinatu ondoren, Rupert's Land eta Ipar-mendebaldeko Lurraldearen jabetza Hudson Bay Konpainitik Kanadako gobernura pasatu zen. 1880an, Britainiar Artikoko Lurraldeak ere Kanadako gobernuaren esku utzi zituzten. Gaur egungo Nunavut hasieran Ipar-Mendebaldeko Lurraldeen zati gisa administratu zen, nahiz eta 1912aren amaieran, lurraldeak Yukonen iparraldeko 60. paraleloaren iparraldeko eta ekialdeko lurrak soilik administratu zituen.
Cornwallis eta Ellesmere uharteak 1950eko hamarkadako Gerra Hotzaren historian agertzen dira. Gerra Hotzean artikoak garrantzia geoestrategikoa izan zuen, eta Kanadako gobernuak, Estatu Batuen ahalegin anti-sobietarrarekin bat eginda, inuitak Quebec iparraldetik eta Pond Inlet-etik mugitu zituen Nunavuteko Resolute eta Grise Fiord-era, indarrez lekualdatu ere.
20. mendearen amaieran, Kanadako gobernuak Inuitekin negoziatu zuen, eskualdearen kudeaketa autonomo indigena neurri batean posible egiteko. Nunavuteko Lurren Erreklamazio Akordioa 1993ko maiatzaren 25ean sinatu zen, lurralde berri bat ezartzeko sei urteko trantsizio-epearekin. Nunavut Kanadako lurralde gisa ezarri zen formalki 1999ko apirilaren 1ean.
Erreferentziak aldatu
- ↑ Euskaltzaindia. (2012-05-25). 170. araua: Amerikako toponimia. .
- ↑ "Nunavut: The Story of Canada's Txantiloi:Sic" Error in Webarchive template: url hutsa., Maple Leaf Web
Kanpo estekak aldatu
- Nunavuteko eskualdearen webgune ofiziala (Ingelesez) (Inuktituteraz) (Frantsesez)
