Marianak

Mariana uharteak
	Mariana islands
	Goiburua: In God We Trust
	;
	;
Geografia
Hiriburua	; 16°42′0″N 145°46′48″E
Hiririk handiena	Saipan 48.000 bat biztanle; San Jose, Tinian irlan 15.000 bat biztanle
Azalera	1.018 km²
Punturik altuena	Agrihan (en)
Administrazioa
Gobernu-sistema	Guam AEBko lurraldea da, Ipar Marianak (Saipan, Tinian eta Rota barne) AEBko Commonwealth
Demografia
Biztanleria	201.165 (2020); −49.858 ()
Dentsitatea	197,61 bizt/km²
Bestelako informazioa
Ordu eremua	ikusi UTC+10:00 ;

Marianak^[1] edo Mariana uharteak Ozeano Bareko 15 sumendi tontorretan sortutako uharte multzoa da.

Guametik ia Japoniaraino doan 2.519 kilometroko mendilerro-itotako ekialdeko zatia dira. Mikronesiako iparraldean dauden uharteak dira. 1.026 km² area dute eta Filipinetako ekialdean eta Japoniako hegoaldean daude.

Politikoki, Guam (hegoaldean dagoen uhartea) Estatu Batuekin bategite politikoa ez duen mankomunitatea da, bestea Iparraldeko Mariana Uharteak (Northern Mariana Islands), Estatu Batuekin sinatutako Itunari esker Estatu aske elkartua da.

Historia aldatu

Uhartedia ikusi zuen lehendabiziko europarra Fernao de Magalhaes zen 1521ean: Guamen lehorreratu zena eta uhartediari Lapurren uharteak deitu zion.

1667an Espainiak jabetza eskatu zuen eta Austriako Marianaren, Espainiako Felipe IV.aren emaztearen izena jarri zien. 1898an Estatu Batuekin izandako gerra galdu eta gero, Espainiak Guam, uhartediko hegoaldeko aldea AEBei eman eta 1899an bestea Alemaniari saldu zion. Lehenengo Mundu Gerran Japoniak, Nazioen Ligaren mandatu bati esker, uharte alemaniarrak bere kontrolpean izan zituen.

1944an, Bigarren Mundu Gerran zehar, uhartedian zenbait bataila izan zuten Estatu Batuetako eta Japoniako armadek.