Wikipedia

Margaret Mead

antropologo estatubatuarra

Margaret Mead (Philadelphia, AEB, 1901eko abenduaren 16a - New York, 1978ko azaroaren 15a) antropologo estatubatuarra zen.

Margaret Mead

(1948)
Bizitza
JaiotzaFiladelfia, 1901eko abenduaren 16a
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
HeriotzaNew York, 1978ko azaroaren 15a (76 urte)
Hobiratze lekuaTrinity Episcopal Church Cemetery (en) Itzuli
Heriotza moduaberezko heriotza: pankreako minbizia
Familia
AitaEdward Sherwood Mead
AmaEmily Fogg
Ezkontidea(k)Luther Cressman (en) Itzuli  (1923 -  1928)
Reo Fortune (en) Itzuli  (1928 -  1935)
Gregory Bateson  (1936 -  1950)
Bikotekidea(k)
Seme-alabak
Hezkuntza
HeziketaBarnard College
DePauw Unibertsitatea
Columbia Unibertsitatea 1929) Doktoretza
Solebury School (en) Itzuli
Tesi zuzendariaRuth Benedict
Franz Boas
Doktorego ikaslea(k)Scott Atran (en) Itzuli
Nancy Bowers (en) Itzuli
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakantropologoa, idazlea, film-zuzendaria eta eduki-editorea
Enplegatzailea(k)Columbia Unibertsitatea
Rhode Islandeko Unibertsitatea
Natur Historiaren Amerikar Museoa
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
KidetzaAmerikako Sozietate Filosofikoa
Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
Ameriketako Estatu Batuetako Arte eta Letren Akademia
Zientziak Aurrera Egiteko Elkarte Amerikarra
Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala
Genero artistikoaolerkigintza
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioaanglikanismoa
IMDB: nm0574907 Musicbrainz: e30c257c-e38f-4d94-b6a5-01e56ec45480 Songkick: 4746433 Discogs: 3776211 Find a Grave: 701 Edit the value on Wikidata

Hainbat erakundetako irakasle izan zen. American Museum of Natural History-n (New York) egindako lana azpimarratzekoa da. Ohore eta omenaldi anitz jaso zituen, eta zenbait erakundetako ohorezko presidente izan zen, besteak beste: American Anthropological Association eta American Association for the Advancement of Science.

Oso ongi uztartu zituen bere interes profesionalak eta estrategia pertsonalak, sozialak eta zientifikoak; oso kontziente zen bere lanaren eragin sozial eta inplikazioez. Batik bat hezkuntza landu zuen: bere ikerketa guztia banakoak kultura nola jasotzen zuen aztertzera bideratu zuen, kulturaren transmisiora hain zuzen. Determinismo biologikoa aztertu zuelako egin zen ospetsu: genero-rolak. Hauek, gizarte batetik bestera aldatu egiten zirela baieztatu zuen. Nortasun-ezaugarri gehienak sexu biologikoari loturik ez zeudela zioen. Baita giza-izaera moldagarria dela eta kultur baldintzen arabera egokitzen dela.[1]

Bizitza pertsonala aldatu

Margaret Mead Philadelphian jaio zen 1901eko abenduaren 16an. Bere bizitzan beti izan zuen heziketak leku garrantzitsu bat, izan ere aita ekonomia irakaslea zen Wharton School-en. Amak hainbat ikerketa soziologiko egin zituen, batik bat, etorkin italiarrekin. Margaret amarekin joaten zen etorkinak elkarrizketatzera, eta horrela, gaztetatik barneratu zuen datu bilketaren teknika.

Samoara bere bidaia famatua egin aurretik, Meadek harreman labur bat izan zuen Edward Sapir hizkuntzalariarekin. Hala ere, Sapirren ikuspegiak emakumeen inguruan (ezkontzan edo profesionaltasunean, adibidez) onartezinak ziren Meadentzat. Samoara joan zelarik, Sapir ezkondu zela jakin zuen han Meadek, eta okasio horretan harekin gurutzatu zituen gutunak erre zituen.[2]

Gero, hiru aldiz ezkondu egon zen Mead. Lehenik Luther Cressmanekin eta gero bi antropologo kiderekin, Reo Fortune eta Gregory Batesonekin, zeinarekin alaba bat izan zuen, hau ere antropologoa, Mary Catherine Bateson. Bere biloba, Sevanne Margaret Kassarjian, antzerki eta telebistako aktorea da eta profesionalki Sevanne Martin izenarekin egiten du lan.

Meadek ere oso harreman estua zuen Ruth Benedict antropologoarekin (Sapir bera honen bidez ezagutu zuen). Bere gurasoei buruzko memoria liburuan, With a Daughter 's Eye, Mary Catherine Batesonek dio Benedict eta Meaden arteko harremana neurri batean sexuala izan zela.

Rhoda Métraux antropologoarekin lankidetza pertsonal eta profesional estuan eman zituen azken urteak, eta 1955etik 1978an hil zen arte harekin bizi izan zen, eta kasu honetan ere erlazio erromantiko bat egon zela suposatzen da, Mead bisexuala izan zelako seinale.[3]

Margaret Mead New York hirian hil zen 76 urte zituela.

Ibilbide profesionala aldatu

Psikologia ikasketak egin zituen eta 1925an Antropologian doktoratu zen, Columbiako Unibertsitatean. Franz Boas-en eta Ruth Benedict-en ikasle izan zen. Columbiako Unibertsitatean jardun zuen 1945. urtetik aurrera antropologia-irakasle lanetan. Antropologian eragin handiena izan duen emakumea izan da. Ikerle ausarta izan da ikerketei eta ikuspuntuei dagokienez. Askotariko gaiak landu ditu: rol-sexuala eta izaera, haurren garapen eta aldaketa kulturalak, besteak beste. Kulturaren azterketa sentikorra egin ohi zuen.[4] [5]

Kultura desberdinetan haurren hezkuntza eta heziketa ikertu zuen lehen antropologoa izan zen. Gaur egun, Mead-en heziketa teoriaren lanak oinarrizkoak dira.[6]

1925ean egin zen lehen tokian tokiko lana, Samoan. Bertan neska nerabeak aztertu zituen; Samoako neskak askeak ziren eta plazerari dagokionez, mendebaldekoen aurkako irudia eman zuen. “Coming of Age in Samoa” (1928) liburuan batu zituen ezaugarri hauek, eta liburua best-sellerrak izan zen. Lan honen ondoren zera ondorioztatu zuen: kultura bakoitzeko beharrek definitzen dute norbanakoak hartzen duen izaera.

1929. urtean Manus-era, Ginea Berrira joan zen; haurrak hezteko eta sozializatzeko helduek erabiltzen dituzten istorioak, ipuinak eta kontakizunak ikertu zituen. “Growing up in New Guinea” (1930) argitaratu zuen, eta honekin, bertako haurrek irudimen gehiago zutela frogatu nahi izan bazuen ere, ez zuen lortu.

Ginea Berrian egindako lanarekin, gizarte bakoitzaren genero-rolak desberdinak zirela ikusi zuen. Balin egon zenean, haurtzarotik helduarorako aldia, eta gizarteak, aldi hau, sinboloen bidez nola irudikatzen duen aztertu zuen.

Bigarren Mundu Gerra amaitu aurretik, 1944an, Benedict-ekin batera Institute for Studies sortu zuen. Garai hartan, pentsaera pesimista zen nagusi eta Margaret-ena positibistatzat jotzen zen. Mead-ek, gizakiak aldatzeko aukera zeukala zioen, hobetzekoa. Arrazakeria, naturaren esplotazioa… ikasitako jokabideak zirela zioen, eta gizakia printzipio sozial berriak sortzeko gai zela. Giza talde batek gizartea aldatzeko gaitasuna duela pentsatzen zuen.

Adin nagusiko bihurtu Samoan: ikerketa eta polemika aldatu

Ikerketa antropoligiko horietan eragin handiena izan zuena izan zen 1928ko “Coming of Age in Samoa” ('Adin nagusiko bihurtu Samoan'). Ez bakarrik beren edukiengatik, baita Mead hil ondoren polemika luze baterako motibo izan delako.

Meadwk Samoako egun idiliko tipiko baten deskribapenarekin hasten du liburua. Ondoren, haur hezkuntza deskribatzen du, haurren jaiotzatik hasita, erritual festa luze batekin ospatzen dena. Jaio ondoren, ordea, Mead-ek deskribatzen du nola gehienetan haurrak jaramonik egiten zaizkien, neskek batzuetan esplizituki erritualki jaramonik egiten ez dietelako, jaio ondoren nerabezarora arte. Haurrak diziplinatzeko hainbat metodo deskribatzen ditu. Gehienek gorputz-zigorren bat dakar, hala nola, eskuekin, palmondoekin edo oskolekin jotzea. Hala ere, zigorra gehienbat errituala da eta ez du kalte larririk eragin nahi. Haurrak oso txikitatik lan esanguratsuak egitea espero da. Hasieran, bi sexuetako ume txikiek umeak zaintzen laguntzen dute. Haurrak hazten diren heinean, ordea, mutilen heziketa arrantzara pasatzen da, eta neskak umeen zaintzara bideratzen dituzte. Hala ere, samoarrentzat adinaren kontzeptua ez da mendebaldeko berdina. Samoarrek ez dute jaiotze egunen jarraipena egiten, eta heldutasuna ez dute bizirik dauden urteen arabera epaitzen, baizik eta umearen kanpoko aldaketa fisikoen arabera.

 
Samoako hiru neska nerabe, 1902an. 1920ko hamarkadan, antzekoak izango ziren bi informatzaile nagusi izan zituen Meadek, beren sexualtasunaz hitz egin ziotenak.

Meadek deskribatzen duen samoar indibidualaren psikologia Mendebaldekoa baino sinpleagoa eta zintzoagoa da, eta sexuaren inguruko neurosiek gutxiago eragiten dutela han ondorioztatu zuen. Samoarrak askoz erosoago daudela deskribatzen du hilekoa bezalako gaiekin eta sexu harremanei ez-monogamikoekin informalagoak direla. [8]

Sexu harremanen gaineko ikuspegi honek eragin ditu kritikak gero. 1983an, Mead hil eta bost urtera, Derek Freemanek, Samoan bizi zen Zeelanda Berriko antropologoak, liburu desmitifikatzaile bat argitaratu zuen (Margaret Mead and Samoa: The Making and Unmaking of an Anthropological Myth) non Mead-en aurkikuntza nagusi guztiak zalantzan jarri zituen.[9] 1988an, Frank Heimansek zuzendutako Margaret Mead and Samoa filmaren filmazioan parte hartu zuen Freemanek, eta Mead-en jatorrizko informatzaileetako bat agertu zen bertan, emakume adinekoa orduan, baina han aitortu zuen berak eta bere lagunak Mead-i nerabe zirenean emandako informazioa faltsua zela zin eginez. Sexu askatasuneko egoera baten deskribapena baino, neskek abentura interesgarri baina funtsean faltsuak kontatu zizkiotela Meadi, hori zen inplikazioa. Freemanek datu gehiago ere ekarri zituen eztabaidara, bereziki sexu-ohituretan samoarrak beste hainbat herri bezain itxiak eta tabuzaleak izan zitezkeela.

1990eko hamarkadan, Meaden papera zalantzan jartzen zuen argitarapen gehiago kaleratu zituen Freemanek.

2009an, eztabaidaren berrikuspen zehatza argitaratu zuen Paul Shankmanek. [10] Mead-en ikerketa funtsean zuzena izan zela ondorioztatu zuen, eta baita Freemanek bere datuak cherry picking teknikekin jaso zituela, gaizki marraztu zituela horrela Mead eta Samoako kultura. [10] [11] [12]

Pentsaera aldatu

Margaret Mead-ek bere burua desbideratutzat zeukan, hau da, ez zuen bere gizarteak, AEBtako kulturak, bera bezalako emakume batentzat zituen profilaren ezaugarriak betetzean.[13] Txikitatik izan zuen garrantzia bere etxean familiak, heziketak, samurtasunak, amatasunak eta abarrek, eta emakumea eta profesional izan arren, barneratuta zuen jokabide horrekin jarraitzen zuen. Itxuraz AEBtan emakume profesionalak ez ziren etxean asko egoten, beraz ez ziren etxeko gauzez arduratzen, haurrekin ez zuten denbora asko igarotzen… eta berak hau guztia egiten zuen. Feminista zen, XX. mendeko teoria feministaren aitzindari izan zen. Kultura era holistikoan ulertu behar dela dio eta horrela aztertzen du: giza-bizitzaren arlo guztiak harremanetan daudela dio.[14]

Erlatibismo kulturala azpimarratzen du; kultura dibertsitatea errekurtsotzat jotzen du eta ez beste hainbatek bezala, oztopotzat. Beste gizarte batzuk aztertuz asko ikasi daitekeela pentsatzen duenetarikoa da. 

"Ez zalantzan jarri konprometiturik eta etengabe diharduten herritar multzo txiki batek mundua aldatzeko ahalmena daukanik. Izan ere, hori izan da beti hori lortzeko bide bakarra". Margaret Mead.[15]

Idazkiak aldatu

Egile aldatu

  • Coming of Age in Samoa (1928) ISBN 0-688-05033-6
  • Growing Up in New Guinea (1930) ISBN 0-688-17811-1
  • The Changing Culture of an Indian Tribe (1932)
  • Sex and Temperament in Three Primitive Societies (1935)
  • Male and Female (1949) ISBN 0-688-14676-7
  • New Lives for Old: Cultural Transformation in Manus, 1928-1953 (1956)
  • People and Places (1959; gazteentzat)
  • Continuities in Cultural Evolution (1964)
  • Culture and Commitment (1970)
  • Blackberry Winter (1972; biografia) ISBN 0-317-60065-6

Argitaratzaile edo idazkide aldatu

  • Cultural Patterns and Technical Change, argitaratzaile (1953)
  • Primitive Heritage: An Anthropological Anthology, argitaratzaile: Nicholas Calas (1953)
  • An Anthropologist at Work, argitaratzaile (1959, repr. 1966; Ruth Benedicten idatziak)
  • The Study of Culture At A Distance idazkidea: Rhoda Metraux, 1953
  • Themes in French Culture idazkidea: Rhoda Metraux, 1954
  • A Way of Seeing idazkidea: Rhoda Metraux, 1975

Irudi galeria aldatu

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ «Mead, Margaret» www.gazteaukera.euskadi.eus 2011-07-18 (Noiz kontsultatua: 2020-07-03).
  2. ↑ Reichel, A. Elisabeth. (2021). Writing Anthropologists, Sounding Primitives: The Poetry and Scholarship of Edward Sapir, Margaret Mead, and Ruth Benedict. University of Nebraska Press ISBN 978-1-4962-2608-2. (Noiz kontsultatua: 2023-09-20).
  3. ↑ (Gaztelaniaz) Margaret Mead (1901-1978), antropóloga LGTBIQ – ciencia LGTBIQ. 2018-09-25 (Noiz kontsultatua: 2023-09-20).
  4. ↑ «Mead, Margaret» www.kultura.ejgv.euskadi.eus 2011-07-18 (Noiz kontsultatua: 2020-07-03).
  5. ↑ Larsen, Randy J.; Buss, David M.. (2012-12-31). Nortasunaren Psikologia: Giza izaerari buruzko jakintza-eremuak. Universidad de Deusto ISBN 978-84-9830-415-2. (Noiz kontsultatua: 2020-07-03).
  6. ↑ Juanikorena, J. Inazio Marko. (2011). Antropologia Hezkuntzan. Lehen hurbilketarako sarrera. Lulu.com ISBN 978-1-4710-3607-1. (Noiz kontsultatua: 2020-07-03).
  7. ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman Mead1928 izeneko erreferentziarako
  8. ↑ Samoans rate romantic fidelity in terms of days or weeks at most, and are inclined to scoff at tales of life-long devotion. They greeted the story of Romeo and Juliet with incredulous contempts.[7]:155–156
  9. ↑ Rappaport, Roy A.. (1986). «Desecrating the Holy Woman: Derek Freeman's Attack on Margaret Mead» The American Scholar 55 (3): 313–347. ISSN 0003-0937. (Noiz kontsultatua: 2023-09-20).
  10. ↑ a b ISBN 978-0-299-23454-6..
  11. ↑ Levine, Robert A.. (28 May 2010). «Cutting a controversy down to size» Science 328 (5982): 1108.  doi:10.1126/science.1189202..
  12. ↑ «The Trashing of Margaret Mead» Savage Minds 13 October 2010.
  13. ↑ «Literatura | De la Desgracia a la Euforia en tres títulos» Halabedi 2020-06-23 (Noiz kontsultatua: 2020-07-03).
  14. ↑ «Zaintza da gakoa» El Diario Vasco 2020-04-20 (Noiz kontsultatua: 2020-07-03).
  15. ↑ (Gaztelaniaz) Abril, Desiderio de Paz. (2007). Escuelas y educación para la ciudadanía global: una mirada transformadora. Intermón Oxfam Editorial ISBN 978-84-8452-524-0. (Noiz kontsultatua: 2020-07-03).

Ikus, gainera aldatu

Kanpo estekak aldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Margaret_Mead&oldid=9424976"(e)tik eskuratuta