Leiria

Leiria
	Portugalgo hiria
	Hiria eta Leiriako gazteluaren ikuspegia. Irudi gehiago
Administrazioa
Herrialdea	Portugal
Probintzia	Beira Litoral
Alkatea	Raul Miguel de Castro; (Alderdi Sozialista)
Izen ofiziala	Leiria
Posta kodea	2400–2420
Geografia
Koordenatuak	39°44′35″N 8°48′25″W / 39.7431°N 8.8069°W
Azalera	565 km²
Mugakideak	Pombal (en) , Ourém (en) , Marinha Grande (en) , Alcobaça, Porto de Mós (en) eta Batalha
Demografia
Biztanleria	126.897 (2011)
Dentsitatea	224,56 bizt/km²
Herritarra	leiriar
Informazio gehigarria
Sorrera	1142 edota 1195
Telefono aurrizkia	244
Ordu eremua	UTC±00:00
Hiri senidetuak	Setúbal, Halton (en) , São Paulo, Tokushima, Rheine, Maringá, Saint-Maur-des-Fossés, Olivenza, São Filipe (en) , Tongling eta Nampula
	http://www.cm-leiria.pt/ www.cm-leiria.pt

Leiria (portugesez lɐjˈɾi.ɐ ahoskatua) Portugalgo Kostaldeko Pinhal azpieskualdeko izen bereko Leiria barrutian dagoen hiri bat da. 2011ko erroldaren arabera 126.879 biztanle zituen.

Historia aldatu

Leiriako lehen populatzailea Turduli Oppidani leinu zeltiarra izan zen, Lusitanoen taldekoa. Collippo izena eman zioten eta erromatarrek konkistatzerakoan izena mantendu zuten.

414 urtean sueboek okupatu zuten eta 585 urtean Leovigildok bisigodoen erresuman sartu zuen. Ondoren mairuek eskuratu zuten eta azkenik 1135ean Afonso Henrikesek konkistatu zuen kristauentzat. Dena dela, 1142an foruak eskuratu zituen arte mairu eta kristauen artean eskuz esku ibili zen. Afonso eta haren seme Antsok harresiak altxatu eta Leiriako gaztelua eraiki zuten.

Erdi Aroan garrantzia handia hartu zuen eta Portugalgo Gorteak ere bildu izan ziren bertan. XIV Dinis I.ak egoitza ezarri zuen bertan, izan ere denboraldi luzeak igarotzen baitzituen bertan, eta pinuak landatzeko agindua ere eman zuen. Pinudi horietako egurra erabili zen Portugalgo XV eta XVI mendeetako espediziotako itsasuntziak egiteko. Manuel I.ak hiri izendatu zuen eta XVI mendean Leiriako katedrala eraiki zen.

Napoleondar gerratan 1808an eta 1811an kalte handiak jasan zituen, nagusiki 1811ko sute handian.

XX mendean hiri industria asko garatu da.

Auzoak aldatu

Leiriako udalerriak (concelho) 29 auzo (freguesía) ditu:

Amor
Arrabal
Azoia
Bajouca
Barosa
Barreira
Bidoeira de Cima
Boa Vista
Caranguejeira
Carreira

Carvide
Chainça
Coimbrão
Colmeias
Cortes
Leiria
Maceira
Marrazes
Memória
Milagres

Monte Real
Monte Redondo
Ortigosa
Parceiros
Pousos
Regueira de Pontes
Santa Catarina da Serra
Santa Eufémia
Souto da Carpalhosa

Klima aldatu

Datu klimatikoak (Leiria)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	14.5	15.9	18.2	19.2	21.4	24.8	27.5	27.8	26.2	22.1	18.0	15.1	20.8
Batez besteko tenperatura (ºC)	8.1	9.2	10.4	11.5	13.3	15.9	17.9	18.1	17.3	14.6	11.5	9.5	13.1
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	0.4	1.2	2.9	5.5	6.9	10.3	13.1	13.8	10.7	8.0	3.9	2.4	6.6
Pilatutako prezipitazioa (mm)	96.8	90.2	51.2	64.7	55.6	17.2	6.1	6.8	28.5	79.8	107.1	121.8	725.8
Prezipitazio egunak (≥ 0.1 mm)	13.3	13	10.4	12.7	9.5	4.8	1.9	2.5	5.8	11	12.2	14.9	112
Iturria: Instituto de Meteorologia^[1]