Wikipedia

Larraun

Nafarroa Garaiko udalerria
Artikulu hau Nafarroa Garaiko udalerriari buruzkoa da; Urraulgoitiko etxagunea gaitzat duena beste hau da: «Larraun (Urraulgoiti)»

Larraun[3] ([laraun]) Nafarroa Garaiko ipar-mendebaldeko udalerri bat da, Iruñeko merindadean eta Leitzaldean kokatua. Ibarra deitzen bazaio ere, hidrografikoki ezin da esan hala denik, bi isurialde baititu, bata atlantikoa (Araxes), eta bestea, gehiena, mediterraneoa (Larraun ibaia).

Larraun
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Larraungo Azpirotz herriaren ikuspegia.

Bandera

Larraungo armarria
Armarria

Map
Kokapena
Herrialdea Euskal Herria
Lurraldea Nafarroa Garaia
Merindadea Iruñea
Administrazioa
Estatua Espainia
Erkidegoa Nafarroa
Izen ofiziala Larraun
AlkateaMikel Uharte Martija (EH Bildu)
Posta kodea31870
INE kodea31144
Herritarralarraundar
Geografia
Koordenatuak43°00′20″N 1°53′47″W / 43.005555555556°N 1.8963888888889°W / 43.005555555556; -1.8963888888889
Azalera107,08 km²
Garaiera566 metro
Demografia
Biztanleria910 (2023:  3)
alt_left 429 (%47,1)(2019) (%57,4) 522 alt_right
Dentsitatea8,5 biztanle/km²
Zahartzea[1]% 51,3
Ugalkortasuna[1]‰ 18,18
Ekonomia
Jarduera[1]% 83,48 (2011)
Desberdintasuna[1]% 0 (2011)
Langabezia[1]% 4,93 (2013)
Euskara
Euskaldunak[1][2]% 85,40 (2018: %0,85000000000001)
Datu gehigarriak
Webguneahttp://www.larraun.eus

Udalerriak 1.002 biztanle zituen 2014. urtean.

2009tik UEMAko mankomunitate euskalduneko partaidea da. Mugiro da herriburua.

Geografia aldatu

Lekunberri udalerria Larraunen erdialdean kokatuta dago, baina biak administratiboki independenteak dira. Larraungo udaletxea Mugiron dago

Mendukiloko leizeak udalerri honetan daude, Astitz kontzejuan. Larraun ibaiko Ixkier ur-jauzia Mugiron dago.

Ingurune naturala eta klima aldatu

Udalerriaren mendebaldean Aralarko Malloak mendigunea dago, Gipuzkoarekin mugan, eta hegoaldean Aralarko beste mendi lerro batek banatzen du Sakanarekin. Ekialdean, bestela, Ireber mendia dugu, eta beste alde batetik Larraun ibaiak muga naturala egiten du Imotz ibarrarekin. Tontorrak 900-1.200 metrokoak dira.

 
Ixkier ur-jauzia

Larraungo klima azpiozeanikoa da, euriak ugariak dira urte osoan zehar, eta uda garaian ez da hilabete idorrik izaten, baina klima ozeaniko osoan ez bezala, Larraungo neguak hotzak izaten dira. Urteko batez besteko tenperaturak 8 eta 13 gradu artekoak, eta prezipitazioak 1.600mm eta 2.000mm bitartekoak izaten dira. Zenbat eta iparralderago, hotz handiagoa egiten du. Urteko egun euritsuak 160 inguru izaten dira herrigunean, eta 180 baino gehiago iparraldeko gune menditsuenean.

Landaredia klima atlantiarraren ondorio da, pago, haritz eta hosto galkorreko hainbat espezie daude herriaren inguruko basoetan. Birlandaturiko zuhaitzek 220 hektarea hartzen dituzte, pinu lariziarrak eta haritz amerikarrak dira batez ere.

Estazio meteorologikoak aldatu

Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Aukeratu beheko zatian urte-tarte bat, urte horiek goian xehetasun handiagoz ikusteko.

Ikusi edo aldatu datu gordinak.


Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Aukeratu beheko zatian urte-tarte bat, urte horiek goian xehetasun handiagoz ikusteko.

Ikusi edo aldatu datu gordinak.


Udalerri mugakideak aldatu

Larraunek Areso eta Leitzarekin egiten du muga iparraldean, Imotz eta Basaburuarekin ekialdean, Arakil eta Uharte Arakilekin hegoaldean, eta Betelu eta Araitzekin mendebaldean.

Herriak aldatu

16 herri ditu udalerriak: Albiasu, Aldatz, Alli, Arruitz, Astitz, Azpirotz, Baraibar, Errazkin, Etxarri, Gorriti, Iribas, Lezaeta, Madotz, Mugiro (herriburua), Oderitz eta Uitzi. Eraso etxegunea eta herri hustua ere badu.

Herriak
Herria Biztanleria (2011) Mapa
Albiasu 20
Aldatz 124
Alli 33
Arruitz 108
Astitz 39
Azpirotz 60
Baraibar 78
Eraso 0
Errazkin 79
Etxarri 77
Gorriti 90
Iribas 41
Lezaeta 12
Madotz 16
Mugiro 61
Oderitz 46
Uitzi 124   Herriburua.|  Kontzejua.|   Auzunea.

Iturriak: Espainiako Estatistika Institutua eta Google Earth

Historia aldatu

Sakontzeko, irakurri: «Sorginkeria Larraun haranean»

Demografia aldatu

XX. mendearen lehen erdialdean populazio konstantea mantendu ondoren, bigarren erdialdean biztanleak galtzen hasi zen Larraun, eta 1990erko hamarkadarako 2.000 biztanle inguruan geratu zen (mende hasieran 3.500 zituen). 1990eko hamarkadaren hasieran, Lekunberri Larraunetik banatu eta udalerri independentea osatu zuen. Horren ondorioz, Larraunek bere biztanleriaren erdia galdu zuen, eta 1.000 biztanleen inguruan geratu zen.

Larraungo biztanleria

2008ko erroldaren arabera, Espainiaz kanpoko 25 etorkin bizi ziren herrian, biztanleriaren % 2,38 (Nafarroako Foru Erkidegoko batezbestekoaren azpitik).

Politika aldatu

Udal hauteskundeak aldatu

1999an aurkeztu ziren lau zerrendek hiruna zinegotzi atera zituzten. Bozkatuena izan zelako EHko José Antonio Azpirotz hautatu zuten alkate.

2003an EA eta Larraundarrak taldeek berdindu egin zuten zinegotzi kopuruan; lehenak lortu zuen alkatetza Aralarreko botoarekin. Aldiz, 2006an zentsura-mozio batek bigarrenari eman zion, Pedro Manuel Barberiari hain zuzen.

2007an bi zinegotzi baino izan ez bazituen ere, Eusko Abertzale Ekintzako Jose Maria Astitz Iriartek erdietsi zuen alkatetza. Udaleko bederatzi zinegotzietatik bi lortu zituen, eta beste botorik behar izan zuen alkatetza eskuratzeko. Baliogabeko botoak zortzi izan ziren (emandako guztien % 1,15) eta boto zuriak hamazortzi (% 2,62). Abstentzioa % 29,73koa izan zen.

Larraungo Udala 2007
Alderdia Botoak Zinegotziak
Larraundarrak 225 3
Larraungo Elkartea 186 3
Eusko Abertzale Ekintza (EAE) 172 2
Aralar 86 1

2011n hiru zerrenda aurkeztu ziren baina espainiar estatuko fiskaltzak Larraun Bat izenekoa inpugnatu zuen[6]. Larraungo Elkarteak 4 zinegotzi eta alkatetza (Francisco Javier Legarra) lortu zituen eta Barberia alkate ohiaren Larraun Baik 3.

Larraungo Udala 2011
Alderdia Botoak Zinegotziak
Larraungo Elkartea 317 4
Larraun Bai 266 3
Larraun Bat Inpugnatua 0

Udaletxea aldatu

  • HELBIDEA: San Frantzisko kalea, 35. Mugiro.

Alkateak aldatu

1995-1999 Pedro Manuel Barberia Etxarri Larraundarrak
1999-2003 José Antonio Azpirotz EH
2003-2006 Maite Astitz Eguzkitza EA
2006-2007 Pedro Manuel Barberia Etxarri Larraundarrak
2007-2011 Jose Maria Astitz Iriarte EAE
2011-2015 Francisco Javier Legarra Arraztio Larraungo Elkartea
2015- José Javier Barberena Etxarri Larraundarrak

Kultura aldatu

Euskara aldatu

Larraunen[7] berezko hizkera[8] hitz egiten da, sortaldeko gipuzkeraren aldaera.

Azpiegiturak aldatu

Garraioak aldatu

La Muguiroarra autobus konpainiak Larraungo hainbat kontzeju Iruñearekin batzen ditu. Autobus lineak, honako ibilbidea egiten du:

Leizaran Mariezcurrena autobus konpainiaren Doneztebe eta Iruñea bitarteko lineak geltokia dauka herrian. Autobus lineak, honako ibilbidea egiten du:

Hedabideak aldatu

Larraundar ospetsuak aldatu

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ a b c d e f Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
  2. ↑ Nafarroako Gobernua. (2018). Nafarroako Datu Soziolinguistikoak. Euskarabidea, 50-55 or..
  3. ↑ Euskaltzaindia. 155. araua: Nafarroako udal izendegia. .
  4. ↑ Nafarroako Meteorologi Agentziaren webgunea.
  5. ↑ Nafarroako Meteorologi Agentziaren webgunea.
  6. ↑ Bilduren zerrendez gain, 18 hautesle elkarte inpugnatu ditu Fiskaltzak[Betiko hautsitako esteka], Berria.
  7. ↑ «Larraun - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-11-15).
  8. ↑ «Larraungoa - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-11-15).

Bibliografia aldatu

Ikus, gainera aldatu

Kanpo estekak aldatu


"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Larraun&oldid=9637087"(e)tik eskuratuta