James Madison

James Madison (1751ko martxoaren 16a - 1836ko ekainaren 28a), Estatu Batuetako laugarren presidentea (1809 – 1817) izan zen. Konstituzioaren aitatzat jotzen da, agiriaren autore nagusia izan baitzen.

James Madison
(1816) Irudi gehiago
4. Ameriketako Estatu Batuetako Presidentea 1809ko martxoaren 4a - 1817ko martxoaren 4a ← Thomas Jefferson - James Monroe → Hautetsia: 1808ko Ameriketako Estatu Batuetako hauteskunde presidentziala, 1808ko Ameriketako Estatu Batuetako hauteskunde presidentziala 4. Ameriketako Estatu Batuetako Presidente-Hautetsia 1808ko abendua - 1809ko martxoaren 4a ← Thomas Jefferson - James Monroe → Hautetsia: 1808ko Ameriketako Estatu Batuetako hauteskunde presidentziala 5. Ameriketako Estatu Batuetako Estatu Idazkaria 1801eko maiatzaren 2a - 1809ko martxoaren 3a ← Levi Lincoln Sr. (en) - Robert Smith (en) → Ameriketako Estatu Batuetako Ordezkarien Ganberaren Presidentea 1793ko martxoaren 4a - 1797ko martxoaren 4a ← baliorik ez - John Dawson (en) → AEB-etako Ordezkarien Ganberako Kidea, Virginiatik Ameriketako Estatu Batuetako Ordezkarien Ganberako kidea Virginiako Ordezkarien Ganberako kidea
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	James Madison, Jr.
Jaiotza	Port Conway (en) , 1751ko martxoaren 16a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Lehen hizkuntza	ingelesa
Heriotza	Montpelier (en) , 1836ko ekainaren 28a (85 urte)
Hobiratze lekua	Montpelier (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: bihotz-gutxiegitasuna
Familia
Aita	James Madison, Sr.
Ama	Eleanor Rose Conway
Ezkontidea(k)	Dorethea Payne Todd Madison  (1794ko irailaren 15a -  1836ko ekainaren 28a)
Anai-arrebak	ikusi Ambrose Madison (en)
Familia	ikusi Zachary Taylor (lehengusu txiki) John Payne Todd (en) (semeorde)
Hezkuntza
Heziketa	Princetongo Unibertsitatea (1769 - 1771)
Hizkuntzak	ingelesa latina frantsesa hebreera greziera
Jarduerak
Jarduerak	politikaria, idazlea, diplomazialaria, filosofoa, abokatua eta estatu-politikaria
Altuera	1,63 metro
Lantokia(k)	Washington
Lan nabarmenak	ikusi Federalist Papers (en)
Jasotako sariak	ikusi Fellow of the American Academy of Arts and Sciences
Influentziak	John Witherspoon
Kidetza	Amerikako Sozietate Filosofikoa Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia American Antiquarian Society (en)
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Estatu Batuetako Eliza Episkopalianoa deismoa
Alderdi politikoa	Alderdi Demokrata-Errepublikarra

Konstituzioaren lehenengo 10 zuzenketen arduraduna izan zen (Bill of Rights). Izan ere, Madisonek uste zuen botereen arteko oreka beharrezkoa zela gehiengoak gizabanakoen eskubideak zapal ez zitzan. George Washingtonekin batera lan egin zuen gobernu federala eratzeko, baina Alderdi Federalista delakoaren ekimenei aurre egin zien. Azken hauek Estatu Batuetako Lehenengo Bankua banku zentralaren (pribatuaren) aldekoak ziren. Thomas Jeffersonen agindupean, Madison Napoleonengandik Louisiana erosteaz arduratu zen.

Haren presidentaldian, Alderdi Errepublikanoko kidea zela (Ingalaterrari gogor egitearen aldekoa), 1812ko gerra egin zuen Erresuma Batuaren kontra. Artean gerra irabazi gabe zegoela (1815eko hasiera), betoa jarri zion 1814an Estatu Batuetako Bigarren Bankua sortzeko Kongresuaren proposamenari. 1815erako, armada indartsua sortzearen alde agertu zen, eta proposatu zuen mugetan tarifa altuak ezartzea, gerra garaian irekitako lantegi berriak babesteko. Gerra ondoko testuinguru berrian, ez zuen galarazi oraingoan Estatu Batuetako Bigarren Bankua sortzea (1816), Kongresuak hala erabakita.

Kanpo estekak

• Datuak: Q11813
• Multimedia: James Madison / Q11813

Artikulu hau biografia baten zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.