James Baldwin (idazlea)

James Baldwin (New York, AEB, 1924ko abuztuaren 2a – Saint-Paul de Vence, Frantzia, 1987ko abenduaren 1a) estatubatuar eleberrigile beltza izan zen, Zoaz mendira aldarrikatzera (jatorrizko izenburua: Go Tell It in the Mountain) eleberriarengatik ezaguna. Bere eleberrietako gaitzat, XX. mendeko erdialdean AEBetan izan ziren arrazakeria eta sexualitatea izan ziren jorratu zituen. AEBetako gizartean zegoen beltzen eta homosexualen kontrako presioa kritikatu zuen, benetako berdintasunean alde.

James Baldwin (idazlea)
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	James Arthur Baldwin
Jaiotza	Harlem, 1924ko abuztuaren 2a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Bizilekua	Saint-Paul-de-Vence New York
Talde etnikoa	afro-amerikarra
Lehen hizkuntza	estatubatuar ingelesa
Heriotza	Saint-Paul-de-Vence, 1987ko abenduaren 1a (63 urte)
Hobiratze lekua	Ferncliff Cemetery (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: urdaileko minbizia
Familia
Ezkontidea(k)	ezkongabea
Anai-arrebak	ikusi David Baldwin (en) Gloria Karefa-Smart (en)
Hezkuntza
Heziketa	New School (en) Bowling Green State University (en) DeWitt Clinton High School (en)
Hizkuntzak	ingelesa frantsesa
Irakaslea(k)	Beauford Delaney
Jarduerak
Jarduerak	poeta, eleberrigilea, antzerkigilea, eskubide zibilen aldeko ekintzailea, saiakeragilea, gizarte-kritikaria, gidoilaria, unibertsitateko irakaslea eta idazlea
Enplegatzailea(k)	Mount Holyoke College Hampshire College (en) Amherst College (en)
Lan nabarmenak	ikusi Zoaz mendira aldarrikatzera Giovanni's Room (en) Notes of a Native Son (en)
Jasotako sariak	ikusi John Simon Guggenheim Memorial Foundation beka  (1954) George Polk Award  (1962) Langston Hughes Medal  (1978) Ohorezko Legioko komandantea VH1 Trailblazer Honors  (2018)
Kidetza	Ameriketako Estatu Batuetako Arte eta Letren Akademia PEN America (en)
Genero artistikoa	eleberria kontakizun laburra saiakera
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	ateismoa

James Baldwin, 1955ean.

Apaiz protestantea beltz baten semea, Baldwinen lana bere arrazaren errebindikazio saioa da. Lehen eleberrian (Zoaz mendira aldarrikatzera, 1952; Juan Mari Mendizabalek 1996an euskaratua) arraza beltzaren helburuak agindutako lurrari begira dagoen judu herriarenekin bat egiten ditu.

Kristau morala eta berak bizi izandako arraza bereizkeria da The Fire Next Time («Sua, hurrengoan») 1963ko saio bildumaren gaia.

Bibliografia

James Baldwin, 1969an.

Eleberriak

• 1953 - Go Tell It in the Mountain (Juan Mari Mendizabalek 1996an euskaratua, Zoaz mendira aldarrikatzera izenburuarekin)
• 1953 - Stranger in the Village.
• 1956 - Giovanni's Room.
• 1962 - Another Country').
• 1968 - Tell Me How Long the Train's Been Gone.
• 1974 - If Beale Street Could Talk.
• 1979 - Just Above My Head.

Ipuinak

• 1957 - Sonny's Blues.

Antzezlanak

• 1954 - The Amen Corner.
• 1964 - Blues for Mister Charlie.

Saiakerak

• 1955 - Notes of a Native Son.
• 1961 - Nobody Knows My Name: More Notes of a Native Son).
• 1963 - The Fire Next Time.
• 1965 - Going to Meet the Man.
• 1972 - No Name in the Streets.
• 1976 - The Devil Finds Work.
• 1985 - The Price of the Ticket.
• 1985 - The Evidence of Things Not Seen.

Poesia

• 1985 - Jimmy's blues.

Beste idazle batzuekin lankidetzan

• 1964 - Nothing personal (Richard Avedonekin).
• 1971 - A Rap on Race (Margaret Meadekin).
• 1972 - One day when I was lost.
• 1973 - A Dialogue (Nikki Giovannirekin).
• 1976 - Little man, little man (Yoran Lazacekin).

Euskaraz

Ibaizabal argitaletxeak kaleratutakoak:

• Zoaz mendira aldarrikatzera (Go Tell It in the Mountain), 1996. Itzultzailea: Juan Mari Mendizabal.

Ikus, gainera

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: James Baldwin (idazlea)

• Literatura amerikarra.
• Ingelesezko literatura.

Kanpo estekak

• Datuak: Q273210
• Multimedia: James Baldwin / Q273210