J-Pop

J-Pop
Sorrera	XX. mendea, XXI. mendearen hasiera
Sorlekua	Jatorria: Japonia
Hedapena	Mundu osoan
Instrumentuak	instrumentu elektronikoak, abeslariak, dantzariak...

J-pop (japonieraz: ジェイポップ, jeipoppu^?) Japoniako Pop musika berezia da. Japoniarren musika tradizionalean oinarritzen bada ere 60. eta 70. hamarkadetako pop eta rock musikak eragindako musika estiloa da, batez ere The Beatles-en eragina nabari da.

Konformazioa eta definizioa aldatu

The Beatles taldean inspiratutako japoniarren rock-musikan du jatorria jpop modernoak. Japoniar musika-generoak ez bezala, kaylos yoku esaten zaio, j-pop-ak ahoskera berezia erabiltzen du, ingelesaren antzekoa da. Hori egiten duen abeslari bat Los cantante bat da, "japoniar karada" hitza (cuerpo) kyerada gisa ahoskatzen duena. Gainera, mendebaldeko musikan ez bezala, bigarrena (eguzkia eta la) ez zen normalean erabiltzen Japoniako musikan, musika kultua izan ezik, rock musika herrikoia bihurtu baino lehen Japonian. Group Sounds generoa mendebaldearen rockan inspiratzen zenean, pop japoniar bihurtu zen, eta bigarrena hartu zuen.

Hasiera batean, J-Pop terminoa mendebaldeko estiloko musikarientzat baino ez zen erabiltzen Japonian, hala nola Pizzicato Five eta Flipper 's Guitar, Japoniako J-Wave irrati-estazioa sortu eta berehala. Bestalde, Avex Traxen AAA bandako Mitsuhiro Hidakak esan zuen j-pop-a jatorriz Eurobeat generotik eratorri zela. Hala ere, J-Pop termino globala bihurtu zen, eta beste musika-genero batzuk hartu zituen, hala nola rock japoniar musika gehiena laurogeita hamarreko hamarkadan.

1990ean, Japoniako Tower Records subsidiarioak J-Pop definitu zuen Japoniako Recording Industry Association of Japan elkarteko musika japoniar oro bezala, Japoniako musika independentea izan ezik ("J-indie" izendatu zuten); haren dendak sailkapen gehigarriak erabiltzen hasi ziren, hala nola J-club, J-punk, J-hip-hop, J-reggae, J-anime eta Visual kei 2008ra arte; ondoren, musikari independenteek beren lanak abiarazi zituzten Ito Music City disko-dendaren zigilu diskografikoak.7 Japoniako disko-denda horrek sailkapen gehigarriak onartu zituen, Group Sounds, hirurogeita hamarreko idol, enka, folk eta 1970ean ezarritako musikariak barne.

Japoniako rock-musikariek "pop" terminoa erabili ohi zuten bitartean, Taro Katok, Beat Crusaders punk pop-bandako kide batek, adierazi zuen herri-musika intrinkatua, art popa kasu, "J-pop" baino pegaxoagoa zela, eta adierazi zuen J-pop delakoa pop-musika zela (ポップス poppusu), biziki airera igorrita, banda horrek bere lehen ikasketa-albuma P.O.A.: Pop on Arrival diskografiko handiago baten pean osatu zuenean egindako elkarrizketa batean. Bandak J-pop musika irudikatu nahi ez zuenez, bere albumak Toru Hidaka bandako kideari jarraiki, eragina izan zuen laurogeita hamarreko hamarkadako musika (Nirvana, Hi-Standard eta Flipper 's Guitar, esaterako) ez zuen entzuten Japoniako beste musika mota batzuetako faneek orduan.

Horren kontrara, nahiz eta rock japoniarreko musikari askok laurogeiko hamarkadan kayokyoku musika errespetatzen ez zuten, laurogeita hamarreko hamarkadako rock japoniarreko banda askok, hala nola Glayk, kayde kyoku generoa bere musikaren barruan asimilatu zuten. 1980ko hamarkadaren amaieraren ondoren, breakbeat eta samplerrak ere aldatu egin zuten Japoniako musika-eszena, eta, beraz, entzule adituek teknika hobetu zuten, musika tradizional japoniarrak ez baitu rock-ean edo blues.3 -an oinarritutako erritmorik.

Greeeen taldeko Hidek argi eta garbi deskribatu zuen bere musika-generoa J-Pop gisa. Berak esan zuen, niri rocka, Hip-Hop eta breakbeatak ere gustatzen zaizkidala, baina nire eremua J-pop barruan dago. Adibidez, Hip-Hop musikariek 'hip hop' ren kultura ikasi zuten beren ibilbidea hasi zutenean. Gu ez gara musikari horiek bezala, eta musika haien soinuak bezala maitatzen dugu. Profesionalek 'Zer egiten ari dira?' esan ahal izango dute, baina uste dut gure estilo musikala ederra dela guztiaren ondoren. Ona dena, ona da

Historia aldatu

1920-1960: Ryūkōka aldatu

Japoniako musika herrikoiaren jatorria, ryde, enka eta poppusu izenez ezagutzen dena, Meiji Aroan dago. Baina Japoniako akademiko gehienek uste dute Taishlos Aroaren abiapuntua izan zela. Izan ere, garai hartan, generoak nazioaroan ospea irabazi zuen. Mendebaldeko musika-teknikak eta musika-tresnak, Japonian Meiji Aroan sartuak zirenak, asko erabiltzen ziren. mendebaldeko generoek eragiten zituzten, hala nola jazzak eta bluesek, ryde k, biolinak, harmonikak eta gitarrak. Hala ere, melodiak Japoniako eskala pentatonikoaren arabera idatzi ohi ziren. Hogeita hamarreko hamarkadan, Ichiro Fujiyamak kantu herrikoiak jaurti zituen bere tenorraren ahotsa. Fujiyamak operak baino bolumen txikiagoko abestiak abestu zituen mikrofonoaren bidez (teknika hori batzuetan crooning deitzen da).

Ryoichi Hattori jazz-musikaria Japoniako musika natiboa erreproduzitzen saiatu zen, zeinak blues zaporea baitzuen. Berak "Wakare no Blues" (lit. Noriko Awaya.16ren "Blues de despedida") Awaya abeslari ospetsu bihurtu zen, eta Blues erregina deitu zioten Japonian. Japoniako Armada Inperial Japoniarraren presioaren ondorioz, jazz musikaren aurkezpena aldi baterako debekatu zen Japonian. Hattorik, gerraren amaieran Shanghain egon zenak, Shizuko Kasagiren "Tokyo Boogie-Woogie" eta Ichiro Fujiyama ( "Mendikate urdina"). Hattori izena hartu zuen geroago, El Padre del poppusu japonés. Ameriketako Estatu Batuetako soldaduek, garai hartan Japonian jardun zutenek, eta Far East Network-ek musika-estilo berriak sartu zituzten. Boogie-woogie, Mambo, Blues, eta country musika Japoniako musikariek aurkezten zuten Amerikako tropetarako. Hibari Misoraren "Tennessee Waltz" (1952), "Omatsuri Mambo" (1952) abestiaren Chiemi Eri bertsioa eta "Till I Waltz Again with You" (1953) abestiaren Izumi Yukimura abestiaren bertsioa ezagunak izan ziren. Atzerriko talde eta musikariek Japonia bisitatu zuten, JATP eta Louis Armstrong barne. 50eko hamarkadaren erdialdean, "Jazz Kissa" (ジャズ喫茶 Jazu Kissa, hitzez hitz "Jazz cafe") vivoko jazzarentzako leku ospetsu bihurtu ziren.18 Jazzak eragin handia izan zuen Japoniako poppusuan, nahiz eta benetako jazzak ez zuen eragin handirik izan herri-genero gisa Japoniako musikan. Eta hirurogeiko hamarkadaren berrogeita hamarreko hamarkadaren amaieran eta hasieran, pop japoniarra hirian eta enka modernoan polarizatu zen.

1960: Musika modernoa aldatu

Boom Rokabirlos eta Wasei pops aldatu

Berrogeita hamarreko eta hirurogeiko hamarkadetan, Kayde Yoku eta abeslariek esperientzia irabazi zuten, eta Estatu Batuetako base militarretan aurkeztu ziren, Japoniaren barruan. Aldi berean, Kazuo Taoka Yakuzako managerrak kontzertuen industria berrantolatu zuen, eta jotzaileak profesionaltzat hartu zituen. Harrezkero, zenbait egile j-pop.21en generoaren funtsezko parte-hartzaile bihurtu ziren.

1956an, "Kosaka Kazuya and the Wagon Masters" izeneko musika country taldeari esker hasi zen erotasuna rock 'n' roll japoniarraren bidez; Elvis Presleyren "Heartbreak Hotel" abestiaren aurkezpenak lagundu egin zion Ameriketako joera berriari. Musika «rockabilly» (edo rokabiri) deitzen zuten japoniar baliabideetan. Jotzaileek musika jotzen eta Amerikako herri-abestien lirika itzultzen ikasi zuten, eta, horren ondorioz, Cover Popsen sorrera gertatu zen (カヴァーポップス Kava poppusu) .23 Rockabilly mugimendua Japoniako kantarien aurkezpenak Nichigekiko mendebaldeko lehen inauterian ikusi zituztenean iritsi zen maximorik handiena 1958ko otsaileko astean.24

Kyu Sakamoto, Elviseko fan bat, Nichigekiko Mendebaldeko Inauterietako The Drifters bandako kide gisa 1958.25ean izan zuen debuta. Haren abestia, "Ue wo Muite Aruklos" (1961) (Gora begira dezagun eta goazen), Sukiyaki gisa ezaguna da munduko beste leku batzuetan, Estatu Batuetan jaurti zen 1963an. Estatu Batuetan lehenengo abesti japoniarra izan zen, bat zenbakira iritsi zena, eta lau aste zeuden Cash Boxeko zerrendan eta hiru aste Billboardeko zerrendetan. Horrez gain, urrezko disko bat jaso zuen milioi bat kopiaren salmenta. Aldi horretan, The Peanuts duoa ospetsu bihurtu zen, eta abesti bat abestu zuen Mothra. filmarentzat. Bere abestiak, hala nola, "Furimukanaide" ("Ez biratu"), Candy Label kantu-bilduman Candies-ek abestua izan zen. Kyu Sakamoto eta The Peanuts artistak izendatuak izan ziren Wasei Pops izenarekin (和製ポップス Wasei poppusu, "Japonian eginiko pop-a").

Kideak maiz txandakatu ondoren, Chosuke Ikariyak The Drifters eratu zuen berriz ere 1964an, izen berarekin. 1966ko The Beatles kontzertuan, haiek telonatzaile gisa jardun zuten, baina audientziari ez zitzaion gustatu. Azkenean, The Drifters famatuak izan ziren Japonian, 1969.30ean "Zundoko-Bushi" ("Oiartzuna ahotsean") jaurtitzen. Enka Keiko Fuji musika-abeslariarekin batera, haiek ere ospearen saria irabazi zuten Japan Record Award 1970.31n. Shinjuku no Onna/'Enka no Hoshi' Fuji Keiko no Subete albumak ("Shinjukun emakumea/'Enka-ko izarra' Keiko Fuji dena") errekorra ezarri zuen Japoniako zerrenden historian.

Boom Eleki eta Group Sounds aldatu

The Venturesek Japonia bisitatu zuen 1962an, eta interes handia piztu zuen "Boom Eleki" izeneko gitarra elektrikoarengatik. Kayama eta Takeshi Terauchi gitarra elektrikoaren egile ospetsu bihurtu ziren. 1966an, The Beatles Japoniara iritsi ziren, eta bere abestiak Budokan Nipponian abestu zituzten, eta rock musikako lehen banda bihurtu ziren bertan kontzertu bat aurkezteko. Ikusleek uste zuten The Beatles taldeak delinkuentzia gaztea eragingo zuela. Japoniako gobernuak rock fanen aurkako istikoen aurkako polizia zabaldu zuen Budokan nipponian. John Lennon Japonian ez ziren ondo hartu, baina Japonian.

Japoniako musikari gehienek uste zuten ezin izango zela rock-ik kantatu japoniera. Horren ondorioz, eztabaidak egon ziren Happy End eta Yuya Uchidaren artean Japoniako rock-musikari buruz "Japoniarrez abestu beharko ahal genuke rock-a?" edo "Ingeleraz abestua beharko genuke?" -ri buruz. Konfrontazio horri "Hizkeraren eztabaida rock japoniarrean" esaten zitzaion. (日本語ロック論争 "Nihongo Rokku Ronsde"). Happy Endek frogatu zuen rock musika japonieraz kanta zitekeela, eta zenbaitek diote bere musika J-pop modernoaren jatorrietako bat bihurtu zela. The Beatlesek Eikichi Yazawa inspiratu zuen. Familia pobrean hazi zen, eta aitaren heriotzarekin sufritu zuen, haurra zenean. Bestalde, The Beatlesek eragina izan zuen ahizpa nagusiaren bitartez, orduan Liverpoolen bandako fanatiko bat izan baitzen. Halaber, The Beatlesen fanatiko bat izan zen. Hala ere, aipatu du bere estilo musikalak ez duela lotura berezirik haiekin. 1973an Happy End banandu ondoren, Haruomi Hosono, ezerezaren kide ohia, bakarlari gisa lasterketa bat hasi zuen eta, ondoren, Yellow Magic Orchestra banda osatu zuen.

1970: New Music aldatu

70. hamarkadaren hasieran folk musika (フォーク fōku) sartu zen, gitarra bat baino behar ez zuen musika, eta New Music (ニューミュージック nyū myūjikku) estiloa eratu zen.

Honetaz gain Japonieraz abesturiko rock elektronikoa ere nabarmendu zen. Oso garrantzitsua izan zen Isao Tomitaren Electric Samurai: Switched on Rock (1972) diskoa, sintetizadoreak sartzen zituena. Beste disko batzuek ere arrakasta handia izan zuten, hala nola Inoue Yousui-ren Ice World (1973), Osamu Kitajima-ren Benzaiten (1974) edo Eikichi Yazawa-ren Jikan yo Tomare (1978) singlea.

1978an sortu zen Yellow Magic Orchestra (YMO). Haruomi Hosono, Yukihiro Takahashi eta Ryuichi Sakamotok osatu zuten taldea eta electropop edo synthpop estiloa garatu zuten. Candies taldeak ere arrakasta handia izan zuen.

1980: City Pop aldatu

Hamarkadaren hasieran City Pop (シティーポップ Shitī Poppu) estiloa garatu zen, batez ere Tokio hiriburuaren inguruan. Diskorik salduena Akira Terao-ren Reflections (1981) izan zen, 1'65 milioi diska ingururekin. Tatsuro Yamashita eta Mariya Takeuchi-ren Christmat Eve (1983) abestia ere oso arrakastatsua izan zen.

Rock-ari dagokionez Southern All Stars, RC Succession, Anzen Chitai, The Checkers, The Alfee eta The Blue Hearts taldeak nagusitu ziren eta 1988tik aurrera Princess Princess taldeak arrakasta itzela izan zuen. Hamarkadaren bukaeran "Visual Kei" mudimendua azladu zen, mutilak makillatuta azaltzen ziren, orrazkera arraroekin eta janzkera androginoarekin. Honen adierazle garbiak izan ziren X Japan eta Buck-Tick taldeak.

1990: Merkatuaren zabalkundea aldatu

1990 eta 1993 artean Being agentziako musika taldeak nabarmendu ziren, hala nola, B'z, Tube, B.B.Queens, T-Bolan, Zard, Wands, Maki Ohguro, Deen, eta Field of View. Hainbat taldek saldu zituzten bi milioi diskatik gora eta gaur egun B'z inoizko artista salduena da oraindik.

1994an Tetsuya Komuro ekoizleak dance eta techno ekintzak bultzatu zituen "Komuro family" (小室ファミリー Komuro Famirī) izenaz ezagutu zirenak. Namie Amuro, Hitomi, Globe, Tomomi Kahala eta Ami Suzuki ziren estilo honen ordezkariak. Namie Amurok berak 2'29 milioi kopia saldu zituen eta Komuro familiak guztira 170 milioi disko. Hamarkadaren bukaeran errekorrak aisa gainditu ziren, Glay taldeak 4'87 milioi kopia saldu zituen eta B'z-k 5'12 milioi kopia. Hikaru Utada-ren First Love diskoa da historiako salduena, 7'65 milioi alerekin.

Kontzertuak ere masiboak izaten hasi ziren. 1999ko uztailean Glay bakarlariak 200.000 ikusleren aurrean jo zuen. X Japan taldea 1997an banandu eta 1998an Hide gitarra-jolearen hiletan 50.000 zale izan ziren.

2000: Dibertsifikazioa aldatu

Avex diskaetxea aldatu

Ayumi Hamasaki izan zen diskoetxeko izarra. Sari ugari jaso zituen, milioika disko saldu zituen eta J-Poparen garapenean eragin handia izan zuen.

Sony Music aldatu

2005ean Spyair sortu zen.

Chaku-uta aldatu

Telefono mugikorretako musika adierazten du Chaku-uta (着うた) izenak. Hikaru Utadaren "Flavor of Life" (2007), Thelma Aoyamaren "Soba ni Iru ne" (2008) eta Greeeen-en "Kiseki" (2008) izan ziren salduenak.

Hip-hop eta pop hiritarra aldatu

Hainbat talde hiritar azaldu ziren, Chemistry, Rip Slyme, Orange Range, Ken Hirai, Halcali eta Exile besteak beste.

Johnny & Associates aldatu

Mutilen taldetan espezializaturiko ekoizlea da. J.Storm izeneko disketxea atera zuten eta SMAP izan zen talde izarra. Beste batzuk ere sustatu zituen disketxeak; Tackey & Tsubasa, NEWS, Kanjani Eight, KAT-TUN, eta Hey! Say! JUMP.

Cover eta pop klasikoa aldatu

Ohikoak bihurtu ziren abesti famatuen Cover bertsioak ere. Ulfuls taldeak 1963ko "Ashita Ga Arusa" abestiaren coverra oso arrakastatsua izan zen. Do not stand at my grave and weep (1985) poemaren bertsio ugari ere egin ziren, tartean Masafumi Akikawa tenoreak eta musika klasikoko siglea izan arren zerrendetako lehen postura iritsi zen. Hideaki Tokunaga ere cover egile famatua bihurtu zen.

Neo-folka eta Neo Shibuya-kei aldatu

19, Yuzu eta Kobukuro bikoteek folk musika egiten zuten japonieraz eta arrakasta handia izan zuten.

Neo Shibuya-kei izenarekin ezagutu zen musika elektronikoaren itzulera. Capsule izan zen talde ezagunenetako bat.

2010: Idolo taldeak aldatu

Azken urteetan nesken taldeak agertu dira "Idol sengoku jidai" (アイドル戦国時代, idoloen borroka garaia) estiloan. Nesken talderik ezagunenak AKB48, Morning Musume eta Momoiro Clover Z dira.

Beste alde batetik, talde zein abeslari ez hain ezagunak ere badira: Mrs. Green Apple, Eve, Radwimps, Official Hige Dandism, Kana-Boon, HoneyWorks, Sekai No Owari beste batzuen artean.