Iparraldeko Ingalaterra
Iparraldeko Ingalaterra (ingelesez: Northern England) Ingalaterrako eskualde kulturaletako bat da. Ez da eskualde administratibo bat, baizik eta konderrien amalgama informal bat. Hegoaldeko muga, gutxi gora-behera, Trent ibaia da, iparraldekoa, berriz, Eskoziak inguratzen du. Batzuetan Man uharteko historian, gaur egun Koroaren dependentzia bat dena, geopolitikoki eskualdearekin lotu izan dute, eta zenbait alderdi kulturaletan hala izaten jarraitzen du. Ingalaterra iparraldeko konderriek 14,5 milioi biztanle dituzte, 37.331 km²-ko azalerarekin.
| Iparraldeko Ingalaterra | |
|---|---|
 Erresuma Batua | |
| Administrazioa | |
| Estatu burujabe | Erresuma Batua |
| Herrialdea |  Ingalaterra |
| Zatiketa | |
| Geografia | |
 | |
| Azalera | 37.331 km² |
| Mugakideak | Midlands, Gales eta Eskozia |
| Punturik altuena | Scafell Pike |
| Demografia | |
| Biztanleria | 9.489.132 (2011) |
| Dentsitatea | 254,19 bizt/km² |
| Ordu eremua | UTC±00:00 eta Europa Mendebaldeko Ordua |
Historia aldatu
Antzinatean, eremuaren zatirik handiena Brigantiaren zati zen, brigantiarten aberria eta Britainia Handiko britaniar erresumarik handiena zena. Britania konkistatu ondoren, York hiria, erromatar probintziako hiriburu bihurtu zen, lehenik Behe Britania deitua, eta, ondoren, Britania Secunda. Erromatar legioak eskualdea utzi ondoren, Yr Hen Ogledd bezala ezagutua izatera pasa zen. Elite gobernari anglo batek Bernicia eta Deira erresumak sortu zituen, horietatik Northumbria sortu zelarik, eta, Lindisfarne inguruan zentratua eta Irlandako monjeen laguntzarekin, jarduera kultural, akademiko eta monastikoko urrezko aro bat. Eskandinaviar bikingoek eremuaren zati handi baten kontrola lortu zuten: Danelaw izeneko eskualdea Man Erresuma eta uharteekin, Dublin eta Norvegiarekin bat eginez.
1066an normandiar konkistaren ondoren, Iparraldeko sarraskiak hondamena eragin zuen. Hala ere, hirien eraikuntza eta fundazioa, handik gutxira sustatu zen. Iparraldeko Kontseilu bat indarrean egon zen Behe Erdi Aroatik Ingalaterrako Iraultzara arte. Anglo-eskoziar mugako eremuan Britainia Handiaren bateratzeraino borrokatu zuten Estuardotarren alde.
Klima aldatu
 Datu klimatikoak (Ingalaterrako N eskualde klimatikoa, 1981–2010) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 6.4 | 6.6 | 8.8 | 11.4 | 14.7 | 17.3 | 19.4 | 19.1 | 16.5 | 12.8 | 9.1 | 6.7 | 12.4 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 0.7 | 0.6 | 2.1 | 3.4 | 6.0 | 8.9 | 11.0 | 10.9 | 8.9 | 6.2 | 3.2 | 0.9 | 5.3 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 94.1 | 69.2 | 75.2 | 64.9 | 61.0 | 71.9 | 72.3 | 82.4 | 80.8 | 100.6 | 98.1 | 99.2 | 969.8 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 14.2 | 11.1 | 12.5 | 10.9 | 10.5 | 10.7 | 10.7 | 11.5 | 10.9 | 13.6 | 14.3 | 13.7 | 144.5 |
| Eguzki orduak | 49.4 | 70.5 | 101.9 | 142.4 | 182.8 | 166.7 | 175.6 | 164.0 | 126.7 | 94.0 | 58.7 | 43.5 | 1376.2 |
| Iturria: Met Office[1] | |||||||||||||
Erreferentziak aldatu
- ↑ (Ingelesez) Met Office. Manchester Climate Information (Region: England N tab). .
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q1788657
Multimedia: Northern England / Q1788657
