Ibai Urdina edo Yangzi[1][2][3] Asiako ibairik luzeena da, eta munduko hirugarrena. Ia 6.300 kilometroko luzera du, eta Txinan dago.

Ibai Urdina
Yangzi
长江 (zh), 長江 (zh), Cháng Jiāng (Pinyin)
Datu orokorrak
Motaibai
Luzera6.300 km
Geografia
Map
Koordenatuak33°26′39″N 90°56′10″E / 33.4442°N 90.9361°E / 33.4442; 90.9361
Estatu burujabe Txinako Herri Errepublika
Txinako probintziaQinghai
Hidrografia
Ibaiadarrak
Arroaren azalera1.808.500 km²
Arro hidrografikoaYangtze River basin (en) Itzuli
Ur-emaria31.900 m³/s
LakuakDongting lakua eta Poyang lakua
IturburuaTibeteko goi-ordokia eta Yangtze River source (en) Itzuli
Bokalea
()
Ekialdeko Txinako itsasoa (Shanghai)

Izena aldatu

Ibaiaren izena oso eztabaidatua da. Txineraz izen ofiziala Cháng Jiāng da (txinera sinplifikatuz 长江, txinera tradizionalez 長江) eta "ibai luzea" esan nahi du. Hala ere, lehendabiziko izena europarrentzat Yangzi izan zen txinera sinplifikatuz 扬子江, txinera tradizionalez 揚子江), behe partean zuen izena. Espainian, Frantzian, Italian eta Euskal Herrian, gainera, Ibai Urdina izenaz ere ezaguna da; segur aski Frantzian asmatutako izena, Txinako beste ibai nagusiaren —Ibai Horiaren— izenaren ereduari jarraituz.

Ibilbidea aldatu

Sakontzeko, irakurri: «Ibai Urdinaren delta»

Ibaia Qinghai ordokian eta Tibeten jaioa da, ekialdeko bidea hartzen du, Txinako Yunnan, Sichuan, Chongqing, Hubei, Hunan, Jiangxi, Anhui, Jiangsu probintzia eta eskualdeak zeharkatzen, azkenean Shanghain isurtzeko Ekialdeko Txinako Itsasoan.

Ibaia nabigagarria da ibilbide gehienetan. Itsasontziak Wuhanera heldu daitezke eta ontzi txikiak Yichangeraino.

Oro har, Yangzi ibaia jotzen da hegoaldeko eta iparraldeko Txinaren arteko mugatzat, baina txinatarrek muga hori Huai ibaiak egiten duela uste dute.

Hiru Arroiletako urtegia aldatu

Sakontzeko, irakurri: «Hiru Arroiletako urtegia»
 
Hiru Arroiletako urtegia Yangzi ibaian dago

1994an, txinatar gobernuak Hiru Arroiletako eskualdean munduko urtegirik handiena egitea erabaki zuen. Eskualdea ekologikoki estimatutako eremuan kokatuta, ia 630 kilometro karratuko eremua du. Lanak 2007. urtean bukatu zituzten.

Ikus, gainera aldatu

Erreferentziak aldatu

  1. Euskaltzaindia: 52. araua: Munduko geografiako zenbait izen (mendiak, ibaiak, itsasoak).
  2. Euskaltzaindia. (2012-06-29). 171. araua: Asiako toponimia. (Noiz kontsultatua: 2013-02-11).
  3. Lurdes ANSA, Alfontso MUJIKA eta beste: Munduko eta Euskal Herriko atlasa, geografikoa eta politikoa, Elhuyar, 2010.

Bibliografia aldatu

  • (Ingelesez) Van Slyke, Lyman P. 1988. Yangtze: nature, history, and the river. Stanford Book. ISBN 0-201-08894-0
  • (Ingelesez) Winchester, Simon. 1996. The River at the Center of the World: A Journey up the Yangtze & Back in Chinese Time, Holt, Henry & Company, 1996, hardcover, ISBN 0-8050-3888-4; trade paperback, Owl Publishing, 1997, ISBN 0-8050-5508-8; trade paperback, St. Martins, 2004, 432 pages, ISBN 0-312-42337-3

Kanpo estekak aldatu