Gerardo López de Gereñu
Gerardo López de Gereñu Galarraga[1] (Gasteiz, 1904ko apirilaren 23a - 1992ko abenduaren 2a) arabar etnografoa izan zen. Herrialde honetako etnografian, folklorean eta toponimian erreferentziazkoak diren lan ugariren egile da. Historialari eta argazkilari lanetan ere nabarmendu zen.
| Gerardo López de Gereñu | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Gasteiz, 1904ko apirilaren 23a |
| Herrialdea |  Araba, Euskal Herria |
| Heriotza | Gasteiz, 1992ko abenduaren 2a (88 urte) |
| Hobiratze lekua | Santa Isabel hilerria |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | etnografoa |
| Jasotako sariak | ikusi
|
| Kidetza | Euskaltzaindia |
Erdaraz idatzi bazuen ere, bere lanek duten garrantziagatik Euskaltzaindiak euskaltzain ohorezko izendatu zuen eta "Arabako etnografiaren aitalehena" dela esan ohi da.
Biografia aldatu
Gasteizen jaio zen; herrialdeko hiriburuaz gain harreman estua izan zuen Apilaizekin, non bere familiak etxe bat zuen eta horrek naturaz eta nekazaritza-munduaz zuen zaletasuna ulertzen laguntzen du. Batxiler ikasketak Gasteizko San Viator ikastetxean egin eta gero hiri berean Irakasle ikasketak egin zituen.
Ikerketa-lanen hastapenak naturaren behaketan eman zituen; Gerardo bere semearekin Club Deportivo Eibar mendi-taldeko kide egin zen eta Manuel Iradier Txangolari Elkarteko lehen zuzendaritza-taldean egon ziren.
Historiaz, mendiaz, arteaz, toponimiaz, etnografiaz, Arabako herriez edota herri-jai, medikuntza eta botanikaz buruturiko lanetan bi maisu izan zituela aipatzen zuen: Jose Migel Barandiaran (berarekin zuzenean lan egin ez bazuen ere) eta José Íñigo Irigoien; baina horrez gain esan behar da bere formazioa neurri handi batean autodidakta izan zela.
80 urterekin alargundu zen eta 85 zituela bere seme Gerardo López de Gereñu Iholdi, berau ere etnografo eta argazkilaria, hil egin zen. Une horretan bere ikertzaile lanari utzi zion eta 1992ko abenduaren 2an hil zen.
Lanak aldatu
Arabaz aldatu
Liburu edo artikulu sorta izugarria egin zuen herrialde horretaz. Aurrean jarri ditugun biak funtsezkotzat jotzen dira.
- Voces alavesas (1958). Euskaltzaindiak 1998an berrargitaratuta[2].
- Toponimia Alavesa Seguido de Mortuorios o Despoblados y Pueblos Alaveses; jatorriz hiru lan zirenak[3] Euskaltzaindiak berrargitaratuta, Onomasticon Vasconiae bilduma, 5. zkia., 1989.
- Calendario Alavés. Vida, usos, costumbres y tradiciones (1970).
- Botánica popular alavesa (1975).
- La caza en la montaña alavesa[Betiko hautsitako esteka], 1957ko Eguren saria Aranzadiren ikerketa-lehiaketan.
- Refranero alavés (1988)[4].
- Ríos alaveses (1958).
- El matrimonio en Álava (1971).
- Estelas discoideas en Álava (1973).
- Muerte, entierro y funerales en algunos lugares de Álava (1978).
- La vida infantil en Álava (1980).
- La vida pastoril en algunas comarcas alavesas (1984).
- La arriería en Álava (1985).
- Antiguos hospitales alaveses (1986) eta abar.
Hainbeste denbora eman zuen Apilaiz herriaz ere burutu zuen ikerketa lanik.
- Apellániz. Pasado y presente de un pueblo alavés (1981). Ohitura. Estudios de Etnografía Alavesa aldizkariko 0 alea izan zen.
Araba eta erlijio katolikoa uztartzen dituzten lanak:
- Álava. Solar de Arte y Fe (1962).
- Devoción popular en España a la Virgen Blanca y a Nuestra Señora de las Nieves (1967).
- Andra Mari en Álava. Iconografía mariana en la Diócesis de Vitoria (1982).
Argazkigintzan aldatu
Arlo honetan ekarpen ugari egin zituen bai artistikoki bai dokumentazio aldetik. Pertsona, familia, natura hil eta bestelakoei argazkiak egin zizkien. Bere natura eta mendizaletasunak bultzatuta eta argazkigintzan zein etnografian zituen ezagutzetan oinarrituta mendi-ibilbideen gainean ere aritu zen, bere lanetan kartografia ere sortzen zuelarik.
Ohoreak aldatu
- 1949: Ehun mendien Lehiaketako egiaztagiria lortu zuen Eibar Mendi Elkartearekin.[5]
- Espainiako Mendi Federazioko zilarrezko domina 1956an[6]
- Euskalerriaren Adiskideen Elkartearen ohorezko kide 1964an.
- Euskaltzaindiari dagokionez euskaltzain urgazlea izan zen 1965etik eta ohorezkoa 1979tik.
- 1982an Aramaion omenaldi bat egin zioten Odón Apraizekin batera.
- Apilaizko plazak bere izena darama 1982ko ekainaren 13tik[7].
- Gasteizko ohorezko domina 1983an.
- Manuel Lekuona saria 1990ean.
- Arabako Lurralde Historikoaren Agiritegiko aretoetako batek bere izena darama eta hortxe dago bere argazki funtsa[8].
Erreferentziak aldatu
- ↑ de Guereñu aldaera ere sarritan erabili da.
- ↑ Voces alavesas interneten.
- ↑ Toponimia alavesa (Eusko Folklore, 1956an hasi eta 1983an amaituta), Mortuorios o despoblados (Euskalerriaren Adiskideen Elkartearen buletina, 14:2, 1957) eta Pueblos alaveses (Antso Jakituna Instituzioaren Buletina, 13, 1969).
- ↑ Hitzaurrea hemen[Betiko hautsitako esteka].
- ↑ (Gaztelaniaz) http://www.ziranet.es,+ZiRaNet |. «Euskal Mendizale Federazioa - Federación Vasca de Montaña» emf.eus (Noiz kontsultatua: 2021-01-12).
- ↑ Aipamena Euskomedian.
- ↑ Ikus argazkia.
- ↑ Agiritegiko funtsak[Betiko hautsitako esteka] Alava-Neten.
Bibliografia aldatu
- Josemari Velez de Mendizabal: Gerardo López de Guereñu Galarraga, Eusko Ikaskuntza, "Manuel Lekuona saria" bilduma, 8 zkia., 1996.
Ikus, gainera aldatu
Kanpo estekak aldatu
- In memoriam Gerardo Lopez de Guereñu Galarraga (1904-1992), Henrike Knörr, Euskera, 1992ko 3. alea.
- (Gaztelaniaz) López de Gereñu Euskomedian.
- (Gaztelaniaz) Nuevos datos de pintura medieval y renacentista a través del fondo fotográfico de G. López de Guereñu (ATHA) Raquel Sáenz Pascual.
Datuak: Q8963890
Multimedia: Gerardo López de Guereñu / Q8963890
